حضرت ام‌البنین علیهاالسلام

«فاطمه بنت حزام» مشهور به «ام البنین» همسر دوم امیرالمؤمنین امام علی بن ابیطالب (ع) است. پدرش، ابوالمجل حزام بن خالد، از قبیله بنی کلاب و مادرش لیلی یا ثمامه دختر سهیل بن عامربن مالک بود. او در خانواده ای متولد شد که شجاعت آن خانواده زبانزد بود و اجداد او از شجاعان و شهسواران معروف عرب بودند.
پس از شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) در سال 11ه.ق، امام علی (ع) با برادرش عقیل که در نسب شناسی عرب شهره بود، درباره انتخاب همسری که اصیل باشد و فرزندانی دلیر و جنگاور بیاورد، مشورت کرد و عقیل، فاطمه دختر حزام بن خالد را پیشنهاد کرد و گفت در میان عرب دلیرتر از مردان بنی کلاب دیده نشده است و امام علی (ع) با او ازدواج کرد.
نتیجه این ازدواج چهار پسر بود به نامهای ابالفضل العباس (ع)، عبدالله، جعفر و عثمان. این چهار تن به شجاعت و دلیری مشهور بودند و به همین دلیل فاطمه (ع) را ام البنین (مادر پسران) نامیدند، چنانکه خود او در یکی از اشعارش به این نکته اشاره دارد. چهار پسر ام البنین در کربلا در کنار برادر و پیشوای خود، امام حسین بن علی (ع)، به شهادت رسیدند.

ارادت به اهل بیت (ع)
حضرت ام البنین (ع) از زنان مؤمن و عارف به مقام اهل بیت (ع) بود و در علاقه و محبت به آنان پا برجا بود. وقتی به خانه امام علی (ع) وارد شد، در محبت نسبت به فرزندان حضرت فاطمه زهرا (س) کوتاهی نکرد.
با امام حسن و امام حسین (ع) خاضعانه، مانند مادری مهربان رفتار می کرد و باادب با آنان روبرو می شد و اگر آنها کسالت داشتند، نهایت سعی خود را در راه بهبودی و ملاطفت با آنها به کار می برد و تا آخر بر این روش پایدار ماند.
حضرت ام البنین (ع) در واقعه کربلا حضور نداشت، اما هنگامی که کاروان سفر کربلا وارد مدینه می شد، کسی خواست خبر شهادت فرزندانش را به او بدهد و او گفت از حسین (ع) برایم بگویید. وقتی شنید که چهار فرزندش همراه امام حسین (ع) کشته شده اند، گفت: «ای کاش فرزندانم و تمامی آنچه در زمین است فدای حسین (ع) می شد و او زنده می ماند.» این سخن او را دلیل اخلاص کامل او به اهل بیت و امام حسین (ع) دانسته اند.
نقل شده است که حضرت زینب کبری (س) پس از ورود به مدینه به دیدار ام البنین رفت و شهادت فرزندان او را به او تعزیت گفت، و این از منزلت بلند ام البنین حکایت دارد. از آن پس ام البنین هر روز با نوه اش، عبیدالله فرزند عباس، به گورستان بقیع می رفت و در آنجا اشعاری که خود سروده بود، می خواند و دردمندانه می نالید و می گریست. مردمان دورش جمع می شدند و با او در گریستن همنوا می شدند. حتی نوشته اند که مروان بن حکم هم می آمد و در آنجا می گریست.
حضرت ام البنین (ع) را ادیب و شاعری فصیح و اهل فضل و دانش معرفی کرده اند. این بانو پس از شهادت امیرالمؤمنین امام علی (ع) چند سالی زندگی کرد و بعد از امام (ع) با کسی ازدواج نکرد.
سال وفات این بانو مشخص نیست، همچنان که از سال تولدش اطلاعی نداریم.