ارکان اسلام

معلوم نیست مولفان کلمه «ارکان» را به چه معنی و به چه اصطلاح گرفته اند؟ چون این سه امری که ذکر کرده اند (قرآن، سنت و حدیث) جزو منابع و مآخذ شناخت اسلام هستند، اما اینکه این سه، رکن اسلام باشند، آن هم ارکان اسلام منحصر به این سه باشد، چیزی است غیر معهود و غیر مصطلح و تقریبا نادرست. از این گذشته، فرق حدیث و سنت چیست؟ و به چه معنی حدیث و سنت را دو چیز گرفته اند، با اینکه میان سنت و حدیث فرقی نیست. «حدیث، یا خبر، گفته ها و کارها و تقریرهایی است که از پیغمبر اسلام (و نزد شیعه از ائمه طاهرین نیز، به دلیل آنکه پیغمبر خود، مردم را به قرآن و امامان ارجاع داده و آنان را در هدایت امت مفسران راستین قرآن و هم ردیف آن قرار داده است) نقل شده و به نام سنت نیز خوانده می شود. و به ضمیمه قرآن و اجماع و عقل (نزد شیعه)، یا قرآن و اجماع و قیاس (نزد اهل سنت)، اصول چهارگانه فقه را تشکیل می دهند». «هر حدیث شامل دو قسمت است: یکی سلسله نام کسانی که آن را از یکدیگر نقل کرده اند تا به یکی از اصحاب پیغمبر یا تابعین برسد و اسناد (esnad) نام دارد... و دیگر عین کلام یا عمل یا تقریر پیغمبر (ص) که نقل شده و متن حدیث است». «سنت -به روش و طریقه- در اصطلاح شرعی معانی مختلف دارد، از جمله نزد اهل سنت به معنی قول و فعل و تقریر پیغمبر اسلام است در امور شرعی (نه امور عادی). مقصود از تقریر این است که پیغمبر امری را که دیده یا شنیده است تصویب کند و از آن منع ننماید. سنت به این معنی از جمله ادله اربعه (چهار دلیل) است در فقه». پس ملاحظه می کنید که سنت و حدیث یکی است و فرقی بین این دو نیست تا بتوان آنها را در ردیف یکدیگر قرار داد.
آری، ارکان حقیقی اسلام پس از پیامبر اکرم (ص) دو چیز است: قرآن، عترت (ائمه طاهرین). و این بر پایه حدیث مشهور «ثقلین» است که سنی و شیعه با مآخذ بسیار روایت کرده اند.
پیامبر فرمود: «انی مخلف فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی، اهل بیتی، لن تضلوا ما تمسکتم بهما؛ من پس از خود در میان شما دو شیء گرانقدر می گذارم: کتاب خدا و خاندان خود. تا هنگامی که به این دو چنگ در زنید، روی گمراهی نخواهید دید» و امام علی بن ابیطالب (ع) به کمیل بن زیاد نخعی فرمود: «ما ثقل اصغریم و قرآن ثقل اکبر».
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید، رجوع کنید به «عبقات الأنوار» (مجلدات «حدیث ثقلین») از: علامه مجاهد میر حامد حسین هندی «الثقلان» از شیخ محمد حسین المظفر نجفی و «سفینه البحار» (ذیل ثقل)