شرف الدین و مردمی بودن

در روایات دینی، علمی را ستایش کرده اند که نافع به حال مردم باشد، و «انفع للناس» را، «خیر الناس» دانسته اند. یعنی بهترین مردم کسی است که نفع بیشتری به مردم برساند، و بیشترین خیر و سود را برای جامعه خود داشته باشد. و فرموده اند: «خداوند کسانی را مشمول رحمت خویش قرار می دهد که با همه مردم مهربان باشند و مهربانی کنند»، و «محبوبترین بندگان نزد خداوند کسی است که بیشتر از همه در راه برآوردن نیازهای مردم و رفع گرفتاریهای آنان بکوشد و تلاش کند.»
و عالمان دینی و ربانی باید بکوشند تا در این کار در ردیف نخست باشند: با مردم زندگی کنند، درد مردم را درک کنند، درد مردم را درد خود بدانند، و همه جا با انسان باشند، و هیچ جا انسان را تنها نگذارند و در راه رفع نیازها و محرومیتها آرام نداشته باشد. و از این جهت، نقطه مقابل جباران و مستکبران باشند و همچنین نقطه مقابل برخی از روشنفکران... زیرا که جباران دشمن انسانند، و برخی از روشنفکران تنها گذارندگان انسانند، به روز سختی، و به هنگام افتادن حادثه و ضرورت ایثار.
در زندگی شرف الدین عاملی، از اینگونه حضورهای متعهدانه فراوان است، بلکه زندگی او، چنانکه در شرح حال او نگاشته اند، سراسر با مردم و وقف بر مردم بوده است. گوشه ای از این چگونگی را، علامه شیخ مرتضی آل یاسین نجفی، چنین ترسیم کرده است:
«خانه شرف الدین، در بلند جبل عامل، بر سر همگان سایه افکنده بود، و برای پذیرایی مهمانان و واردین آماده بود. مردم دسته دسته می آمدند و می رفتند. و گرفتاران و غمگینان، مقصود برآورده و شادمان، از آن خانه خارج می شدند. سید خود در میان انبوه مردمی که وارد می شدند و خارج می گشتند می ایستاد، با چهره ای باز و خنده رو، در حالی که نه از بدرقه خارج شوندگان غفلت می کرد، نه از ایستادن واردشوندگان. نه آن کسی که نشسته بود از توجه سید دور می ماند، نه آن کسی که ایستاده او را از ادای حقی غافل می داشت، بلکه او حقوق همگان را به نیکی رعایت می کرد، و به کار همه به صورتی عادلانه می رسید.
باید بگویم که فتوت و جوانمردی وی در آنچه گفته شد خلاصه نمی گشت، زیرا که پناهگاهی بود که مردم نیازمند و غمزدگان روزگار بدان روی می آوردند، و مرجعی بود که به هنگام بروز حاجات و افتادن حادثات، در کنار او پناه می جستند، تا به دست او ناملایها را برطرف سازند، و دردها و فشارهای زندگی را آسان کنند...و بدینگونه شرف الدین مرجع نیازداران بود، و به مشکلات دین و دنیای مردم پاسخ می گفت.»