نقد و بررسی دیدگاه بولتمان در تعریف از دین

بولتمان می گوید: دین اشتیاق بشر برای فرار از این جهان با کشف فرضی قضایی فوق این جهان است.
بررسی
برخی افراد چنین اشتیاق و تلاشی را دارند ولی این جمله درباره تعریف دین که تنها یک بعد دین که اشتیاق صعود از عالم ماده به فوق ماده را منظور می کند نارساست. اولا مسئله هدف اعلای زندگی و ارتباط او با انسان و بعد حقوق و تکالیف دینی در این تعریف نشده است.
ثانیا مسئله معاد در تعریف فوق محل صریحی ندارد.
ثالثا روابط چهارگانه انسانها را نادیده گرفته است (ارتباط انسان با خویشتن، با خدا، با جهان هستی و با همنوع خویشتن)
رابعا اینکه بشر از درون خود برای تنظیم رابطه معقول با این جهان اشتیاق جدی احساس می کند، جای تردید نیست و این اشتیاق معلول یک مغز و روان سالم است که دین اصرار شدیدی برای به وجود آوردن آن دارد نه فرار فیزیکی از دنیا که به اعتقاد شخص متدین قرار گرفتن و عبور او از آن یک قانون الهی است که نباید با آن به مبارزه پرداخت.
اعتقاد به فضایی یا جهانی فوق این جهان هستی از ارکان اصلی اعتقادات دین الهی می باشد، همچنین اینکه آن جهان فوق جایگاه آزادی مطلق از قیود و زنجیره های ماده و مادیات است، جای شک و تردید نیست، ولی فرار از این جهان که جایگاه تلاش و تکاپو و به ثمر رساندن شخصیت است، به آن جهان ابدی و ملکوتی و الهی، خلاف حکمت و مشیت الهی درباره لزوم شکوفا ساختن و به ثمر رساندن شخصیت در این جهان است؛ جهانی که مانند رصدگاهی برای نظاره به بینهایت و کشش به سوی آن است. بر فرض این که اشتیاق بشری برای فرار از این جهان، با آن جهان فوق داخل در تعریف دین باشد، جزئی از آن است نه کل آن....