شرایط اولیه فهم و شناخت قرآن کریم

آشنایی با قرآن کریم به مقدماتی نیازمند است که در اینجا به اختصار آنها را ذکر می کنیم:
یکی از شرط های ضروری شناخت قرآن، آشنایی به زبان عربی است. همانگونه که شناخت حافظ و سعدی بدون دانستن زبان فارسی ممکن نیست، آشنایی با قرآن هم که به زبان عربی گذاشته شده بدون دانستن زبان عربی امکان پذیر نیست.
شرط دیگر، آشنایی با تاریخ اسلام است. زیرا قرآن مثل تورات و انجیل نیست که یکباره توسط پیامبرشان عرضه شده باشد؛ بلکه این کتاب در طول 23 سال دوران زندگی پیامبر اکرم (ص) -از بعثت تا وفات- در خلال جریان پر هیجان تاریخ اسلام نازل شده است و از همین روست که آیات قرآن به اصطلاح شأن نزول (علت نزول) دارند.
شأن نزول چیزی نیست که معنای آیه را در خود محدود کند؛ بلکه بالعکس دانستن شأن نزول تا حد زیادی در روشن شدن مضمون آیات مؤثر و راه گشاست.
شرط سوم، آشنایی با سخنان پیغمبر اکرم (ص) است. ایشان به نص خود قرآن اولین مفسر این کتاب است. مفسر یعنی بیان کننده و در قرآن آمده است که:
«و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم؛ ما قرآن را بر تو فرود آوردیم تا تو آنچه را که بر آنها فرود آمده بر ایشان توضیح دهی.» (نحل/ 44)
و یا در آیه دیگر می فرماید:
«هو الذی بعث فی الأمیین رسولا منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه؛ خداوند در میان مردمی درس ناخوانده, پیامبری درس ناخوانده فرستاد که آیات خداوند را بر مردم تلاوت می کند. آنها را از آلودگی ها پاک می نماید و کتاب (قرآن) و حکمت به آنها تعلیم می دهد.» (جمعه/ 2)
طبق نظر قرآن، پیامبر اکرم (ص) خود مبین و مفسر این کتاب است و آنچه از پیامبر رسیده ما را در تفسیر قرآن یاری می دهد.
اما برای ما که شیعه هستیم و به ائمه معصومین (ع) معتقدیم و اعتقاد داریم آنچه را که پیامبر از ناحیه خدا داشته به اوصیاء گرامیش منتقل کرده است، روایات معتبری که از ائمه رسیده نیز همان اعتبار روایات معتبری را دارد که از ناحیه رسول خدا رسیده است و به همین خاطر، روایات موثق ائمه کمک بزرگی است در راه شناخت قرآن.