گیاه مقدس «سومه» در نزد آریائیان

در نظر او آریایی فدیه ها در حکم ضیافتهائی است که برای مهمانان عالی مقام و عزیز تهیه می کنند، خدایان دوستانه دعوت دوستان خود را می پذیرند، همانطور که انسان از غذا قوت می گیرد آنان نیز به واسطه این ضیافتها قوی می شوند. مخصوصا این اثر در شیره گیاه مقدس "سومه" یا "هومه" که روح را فرح می بخشد موجود است.
این گیاه کوهستانی (سومه) دارای ساقه نرم و پر الیاف است و شیره ای سپید به رنگ شیر دارد و آن را در کتب طبی (هوم المجوس) گویند. عصاره این گیاه را می جوشانند به حدی که دارای رنگ شود. استعمال این مایع در موقع قربانی یکی از کهن ترین و بهترین رسمهای عبادت آریایی است. این نوشابه را روی آتش می ریختند، الکلی که در آن موجود بود سبب اشتعال آتش می گردید. روحانیان نیز در موقع اجرای مراسم عبادت به قدر کفایت از آن می نوشیدند، این نوشابه نه تنها مقدس و گرامی بود بلکه از غرائب معتقدات آریایی این است که برای این گیاه درجه خدایی قائل بودند (مزدیسنا و ادب پارسی، ص 49 - 50).
زردشت این خرافه را منسوخ ساخت ولی بار دیگر این خرافه در دوره ساسانی احیا شد و جزء سنن زردشتی قرار گرفت. می گویند در اوستای ساسانی در "هوم یشت" (یسنای 10 بند 8) چنین آمده است: آری همه می های دیگر را خشم خونین سلاح در پی است، اما آن می "هوم" را رامش راستی همراه است.
مستی "هوم" سبک سازد هر آن مردمی که هوم را چون پسر (فرزند) خردسالی نوازش کنند هوم خود را برای آنان آماده ساخته به تنشان درمان می بخشد.