جستجو

اقتصاد طبیعی و اقتصاد اعتباری

ما دو نوع روابط اقتصادی داریم: روابط طبیعی و روابط اعتباری و قراردادی
از لحاظ روابط طبیعی، علم اقتصاد، علم به‏ قوانین طبیعت است آنچنان که هست؛ یعنی یک علم نظری است. از این نظر نیز دو جنبه دارد:
از یک جنبه، یک علم ساده توصیفی‏ است که فقط روابط علی و معلولی را توضیح می‏ دهد و از جنبه دیگر، فنی‏ است که پیشنهاد کننده این است که بهترین روش اقتصادی از نظر خود ثروت، نه از نظر اخلاق و حقوق و عدالت چیست.
اختلاف مکاتب سوداگران و فیزیوکرات ها و مردان مکتب کلاسیک از این نظر است. اما اختلاف نظر سرمایه داری و سوسیالیسم بیشتر از جنبه اخلاق و عدالت است. مسئله‏ رقابت که آیا خوب است یا بد، از جنبه فنی اقتصاد است و اختلاف نظر در این علم از قبیل اختلاف نظر در علوم نظری است، و البته‏ کمتر هم مورد اختلاف خواهد بود. ولی از لحاظ روابط اعتباری، علم اقتصاد، علم به روابط است آنچنان که باید باشد. از نظر دوم است که مسئله‏ عدالت و ظلم و خوب و بد و شایسته و ناشایسته به میان می‏ آید، و به‏ اصطلاح جنبه اخلاقی دارد.
معمولا در کتب، میان این دو قسمت تفکیک‏ نمی‏ شود و همین جهت منشأ اشتباهات زیادی می ‏گردد. علم اقتصاد به معنی‏ اول، اصول و مبادیی دارد. هیچیک از قوانین و مقررات علم اقتصاد به‏ معنی دوم، تأثیری در اول ندارد، مگر آنگاه که به مرحله عمل و واقعیت‏ عینی بیاید، زیرا مطلقا امور اعتباری از آن جهت که اعتباری هستند، در امور عینی و واقعی تأثیر ندارند، مگر بعد از آن که به مرحله عمل درآیند. ولی قواعد و قوانین علم اقتصاد نظری در علم اقتصاد عملی مؤثر است.

منابع

  • مرتضی مطهری- نظری به نظام اقتصادی اسلام- صفحه 36-35

کلید واژه ها

اقتصاد اسلام سوسیالیسم سرمایه داری مکاتب

مطالب مرتبط

نقد و بررسی مبانی انتقادات سوسیالیست ها بر اقتصاد سرمایه داری لزوم مواجهه درست با مسائل اقتصادی دنیای سرمایه داری اصول اولیه علم اقتصاد بررسی نظر سوسیالیست ها درباره مالکیت ابزار تولید مشخصات کلی نظام اقتصاد سرمایه داری آرمانی بودن اصول سوسیالیسم مقایسه روش اقتصادی سرمایه داری و سوسیالیستی با اسلام

اطلاعات بیشتر

ابزار ها