جنگ صفین از مهمترین نبردهای زمان خلافت امام علی (ع) بود که در سال 37 هجری بین آن امام بزرگوار و معاویه در صفین که در ناحیه غربی عراق بین رقه و بالس قرار دارد رخ داد، و از همین رو به جنگ صفین شهرت یافت.
امام علی (ع) در آغاز خلافت، معاویه را که کارگزار حکومت در سوریه بود، از مقامش عزل فرمود و شخص دیگری را به جای وی منصوب کرد، ولی معاویه نپذیرفت و ناحیه شام را تحت قلمرو خود نگه داشت. امیرمؤمنان خلیفه مسلمانان بار دیگر پس از جنگ جمل، جریر ابن عبدالله را برای مذاکره و گرفتن بیعت از معاویه به شام فرستاد، اما معاویه این بار هم تسلیم نشد بلکه به بهانه خونخواهی عثمان، سپاه شام را برای مقابله با امام علی (ع) آماده ساخت. امیر مؤمنان نیز چون چاره ای ندید آماده جنگ شد. با سپاهی عظیم از کوفه حرکت فرمود و در بیابان صفین با معاویه برخورد کرد و به این ترتیب، نبردی سخت و طولانی بین سپاه عراق و شام درگرفت. پس از چند روز نبرد، سپاه امیرمؤمنان در آستانه پیروزی بود که عمرو عاص برای گریختن از شکست، به نقشه ی شوم قرآن بر سر نیزه کردن متوسل شد و گفت که بیایید به قرآن کریم متوسل شویم و حکم آن را بپذیریم. به این ترتیب، جمع زیادی از سپاه عراق با دیدن این صحنه دست از جنگ کشیدند. سرانجام جنگ صفین با ماجرای حکمیت به پایان رسید و به شکست سپاه امام علی (ع) منجر شد. می گویند در این جنگ از سپاه نود یا صد و بیست هزار نفری معاویه، چهل و پنج هزار نفر و از سپاه نود یا صد و بیست هزار نفری امام علی (ع) بیست و پنج هزار نفر کشته شدند و به این ترتیب، مجموع کشتگان این نبرد به هفتاد یا هفتاد و پنج هزار رسید.