مقصود از عذاب چیست؟ در اصطلاح مفسرین، عذاب استیصال داریم و عذاب عادی و غیر استیصال. اول، عذاب هایی است که برای قومی جنبه فوق العاده دارد مثل صاعقه، باد، مسخ و غیره.
در قرآن در آیات مکرری کلمه عذاب ذکر شده، عذاب هایی که شکل مذکور را نداشته و شکل دیگر دارد مثل آیه ای که می گوید: قومی مسلط بر قوم دیگر شدند و اینها به دست آنها ذلیل شدند.
در سوره انعام می فرماید: «قل هو القادر علی ان یبعث علیکم عذابا من فوقکم او من تحت ارجلکم او یلبسکم شیعا و یذیق بعضکم باس بعض»؛ «خدا قادر است که عذابی را از بالای سر شما یعنی اقویای شما را بر شما مسلط کند. و عذاب از زیر پای شما یعنی تحت تسلط زیر دست ها باشید»، (انعام/ 65).
آیه دیگر: «قاتلوهم یعذبهم الله بایدیکم و یخزهم و ینصرکم علیهم»؛ «با کافران بجنگید تا خدا آنان را به دست شما عذاب کند و خوار گرداند و شما را بر آنها مسلط نماید»، (توبه /14).
قرآن عذاب هایی را ذکر می کند از قبیل تسلط اغنیا بر ضعفا، و از همه بالاتر فرقه فرقه شدن، که نیروها علیه یکدیگر به کار می افتد و دشمن شاد می شود.