نقش انسان در ساختن آینده خود

در انسان همه قوای طبیعی و قوای شعوری که در گیاه و حیوان هست وجود دارد به علاوه یک سلسله میل های اضافی و به علاوه نیروی خارق العاده عقل و اراده که سرنوشت آینده او را با مقیاس زیادی به دست خودش می دهد و خودش آینده خویش را انتخاب می کند و می سازد.
انسان نقشی فعال تر و مؤثرتر و گسترده تر در ساختن آینده خویش دارد. نقش انسان، هم آگاهانه است و هم آزادانه، یعنی انسان، هم به خود و محیط خود آگاه است و هم آنکه با توجه به آینده، به حکم نیروی عقل و اراده می تواند آزادانه آینده خویش را به هر شکل که خود بخواهد انتخاب کند. دایره ایفای نقش برای انسان نسبت به حیوان بسی وسیع تر و گسترده تر است.
گستردگی دایره سازندگی انسان نسبت به آینده اش از سه ویژگی در انسان سرچشمه می گیرد:
1. وسعت دایره بینش و آگاهی. انسان با نیروی علم، دایره بینش و آگاهی خویش را از ظواهر و سطح طبیعت عبور می دهد و تا اعمال درون آن گسترش می دهد و قوانین طبیعت را می شناسد. با شناختن قوانین طبیعت، دست انسان برای ساختن طبیعت، آنچنان که با زندگی انسان سازگارتر باشد، باز می شود.
2. وسعت دامنه خواست ها
3. استعداد خودساختگی ویژه ای که در انسان است و هیچ موجود دیگر در این جهت مانند او نیست.