معیت قرآن با رسول اکرم

خداوند سبحان، پیامبر گرامی (ص) را با قرآن قرار داده می فرماید: «واتبعوا النور الذی أنزل معه؛ از پیامبری اطاعت کنید که به همراه او نور نازل شده است.» (اعراف/ 157) مستفاد از این آیه ی شریفه آن است که پیامبر (ص) و قرآن هر دو نزد خداوند حضور داشتند و خداوند یکی را انزال و دیگری را ارسال کرد. یعنی اگر انسان کامل به صورت کتاب تدوینی جلوه کند، می شود قرآن و اگر قرآن به صورت انسان کامل درآید، می شود پیامبر. پس تا آنجا که فعل حق و کلام حق صادق است و تا آنجا که ظهور حق و فیض خدا محقق است انسان کامل ظهور دارد و از آن مرحله بالاتر هم که کلام نیست، جای متکلم است که مبدأ قرآن و انسان کامل می باشد.
هر تقدم و تأخر یا معیت بین دو چیز، ملاکی دارد، لیکن آن ملاک گاه در شیئی ثالث، و گاهی در یکی از آن دو است و دیگری به تبع او از آن ملاک بهره می برد. مثلا ملاک معیت قیومیه در «هو معکم أین ما کنتم؛ هر كجا باشيد او با شماست.» (حدید/ 4) خداوند سبحان است، نه اینکه خدا با غیر خدا در امر ثالث سهیم بوده و معیت داشته باشد. ملاک معیت قرآن با پیامبر، همان انسان کامل است: «واتبعوا النور الذی أنزل معه»، از این تعبیر معلوم می شود که قرآن به همراه پیامبر نازل شده است نه پیغمبر همراه قرآن یا پیغمبر و قرآن به همراه شیء ثالثی، زیرا چیز سومی در جهان امکان ظهور ندارد که پیغمبر به همراه او آمده باشد.
البته در مراحل نازلتر سخن از جبرئیل به میان می آید و اما آنجا که خود جبرئیل می گوید: «لو دنوت أنملة لاحترقت؛ اگر به اندازه ی سر انگشتی نزدیک شوم و پیش آیم، خواهم سوخت.» (ملل و نحل، ص 125) و سخن همه فرشتگان این است که: «ما منا إلا له مقام معلوم؛ و هیچ یک از ما [فرشتگان] نیست مگر این که براى او مقام [و موقعیتى] معین است.» (صافات/ 164) مجالی برای همراهی چیزی با پیامبر گرامی (ص) نخواهد بود. غرض آنکه ملاک معیت قرآن با انسان کامل، همان انسان کامل است، گرچه فیض حق و ربط به او می تواند جامع هر دو باشد.
از آیه ی «واتبعوا النور الذی أنزل معه» (اعراف/ 157) می توان استنباط کرد که انسان کامل، اصل است و قرآن با انسان کامل است. گرچه در نشئه ناسوت و عالم طبیعت قرآن، ثقل اکبر است ولی حقیقت آن است که موجودی در جهان امکان بالاتر از انسان کامل نیست، زیرا انسان کامل اولین ظهور حق و جامع ظاهر و باطن قرآن است و دیگر فرض ندارد که قرآن درجه ای داشته باشد که انسان کامل آن را دارا نباشد و حقیقت "الله" هم که جزو قرآن نیست تا گفته شود قرآن برتر است بلکه قرآن، کلام حق است چنانکه انسان کامل نیز کلمةالله است. پس در مقام ظهور و صنع و ابداع، چیزی بالاتر از رسول گرامی (ص) نیست.

منـابـع

کلیــد واژه هــا