سابقه تاریخی سلسله مراتب کلیسای کاتولیک رم

سلسله مراتب کلیسای کاتولیک رم

سلسه مراتب روحانیونی که در کلیسای کاتولیک رم خدمت می کنند، عبارت است از:

1- پاپ:
رهبر کلیسا، وی در واتیکان مستقر است، کاتولیک ها اعتقاد دارند پاپ در تعریف موضوعات ایمانی و اخلاقی خطاناپذیر و معصوم است.

2- کاردینال:
توسط پاپ منصوب می شود، ۱۷۸ کاردینال در سراسر دنیا وجود دارد، عده ای از این کاردینال ها شورای کاردینال های انتخاب پاپ را تشکیل می دهند و به عنوان مشاور پاپ محسوب می شوند و در زمان مرگ او پاپ جدید را انتخاب می کنند.

3- اسقف اعظم:
اسقف اعظم، اسقفی است که در قلمرو ناحیه ای در شهرهای اصلی به کلیسا خدمت می کند که این ناحیه، قلمرو زیر نظر اسقف اعظم نیز نامیده می شود. یک کاردینال می تواند اسقف اعظم نیز باشد.

4- اسقف:
اسقف همانند کشیش در یک جا مستقر بوده و آموزگار اصول تعلیمی کلیساست و بر کار کشیشان نظارت دارد.

5- کشیش:
سرپرست انجام کارها و مراسم عبادی از جمله عشای ربانی، تعمید و ازدواج است.

6- دیکون (شماس):
این مقام کلیسا یک درجه پایین تر از کشیش است و به کسی گفته می شود که برای کشیش شدن آماده می شود. در کلیسای پروتستان به این مقام شماس گفته می شود و کشیش را برای امور غیر نیایشی یاری می کند. یک دیکون همیشگی می تواند ازدواج کند و در اجرای برخی از آداب و رسوم دینی به کشیش کمک کند.

مسئولیت ها و سابقه تاریخی هر کدام از مراتب کلیسا

1- کاردینال:
در کلیسای کاتولیک رم کاردینال شخص عالی مقامی است که در دومین مقام پس از پاپ قرار دارد. واژه کاردینال از ریشه لاتین cardo به معنای پاشنه مشتق شده است، چرا که کاردینال ها به عنوان «لولای در کلیسا» به شمار می روند. روی هم رفته، کاردینال ها، شورای سری کاردینال های انتخاب پاپ را تشکیل می دهند. کاردینال ها به سه درجه تقسیم بندی می شوند: کاردنیال اسقف ها، کاردینال کشیش ها و کاردینال دیکون ها. پاپ، کاردینال های تازه ای نیز منصوب کرده است که کاردینال های شورای کلیسایی نامیده می شوند. در برخی مواقع از کاردینال ها به عنوان "پرنس های کلیسا" نام برده می شود. این طبقه از روحانیان کاتولیک مهمترین مشاوران پاپ هستند و بسیاری از آنها در سازمان اداری واتیکان مشغول فعالیت بوده و بر اداره مقر پاپ نظارت دارند.
علاوه بر این، آنها مسئول انتخاب پاپ ها هستند و عده ای از آنها در فاصله ای که پاپ از دنیا می رود و تا انتخاب پاپ بعدی مسئولیت کلیسا را بر عهده دارند. یک کاردینال از امتیازات بسیاری برخوردار است. اگر کاردنیال اسقف نباشد، امتیازات تشریفاتی که اسقف ها از آن برخوردارند، به وی اعطا می شود که در آن میان می توان به رفتن به درجه بالاتر و گذاشتن کلاه چهار کوهانه و زوکتو بر سر اشاره کرد. از قرن ۱۳ کاردینال ها با لباس رسمی قرمز رنگشان شناخته می شوند که این رنگ نماد اشتیاق آنها برای مرگ در راه ایمان در صورت لزوم است. کاردینال ها همچنین بالای نشان خود کلاه لبه دار و منگوله دار بزرگی به نام galero قرار می دهند که نماد باستانی اداره ای است که در آن خدمت می کنند. از سال ۱۶۳۰، کاردینال به عنوان یک لقب محسوب می شود که درست پس از نام خانوادگی آنها قرار گرفته و جزئی از نام آنها تلقی می شود و پیش از آن واژه Eminence را به کار می برند که به معنای عالی مرتبه است. مانند عالی جناب تئودور کاردینال مک کریک، اسقف واشنگتون.
کاردینال ها همیشه در طول تاریخ پاپ را انتخاب نمی کردند، بلکه انتخاب پاپ در اصل به عهده مردم رم بود، اما طی قرون وسطی انتخاب پاپ به کاردینال ها واگذار شد. پاپ می تواند اعضای شورای کاردینال های انتخاب پاپ را تغییر دهد، در حقیقت در گذشته شورای اسقف های کلیسا این اقدام را صورت می دادند. علاوه بر کاردینال هایی که نام آنها عنوان شده، پاپ ممکن است کاردینال هایی داشته باشد که تنها خود از آنها خبر داشته باشد و حتی خود کاردینال هم از ترفیع خود مطلع نباشد. اگر شرایط مساعد باشد و جان کاردینال در امنیت باشد، پاپ می تواند نام او را عنوان کند، اگر پاپ پیش از برملا کردن نام کاردینال سری از دنیا برود، مرتبه کاردینال بودن شخص مذکور از بین می رود. پاپ ژان پل دوم، در سال ۲۰۰۳، ۳۱ کاردینال را به کاردینال های شورای کلیسایی افزود و تعداد کاردینال های این شورا را به ۱۳۵ از ۱۹۴ کاردینال شورای انتخاب پاپ رساند. در سال ۲۰۰۵ تعداد کاردینال های شورای انتخاب پاپ به ۱۱۷ نفر رسید.

2- اسقف اعظم:
در مسیحیت، اسقف اعظم، اسقف ترفیع یافته ای است که رئیس یک قلمرو خاص زیر نظر اسقف است که از نظر اندازه، تاریخ و یا هر دو، ناحیه کلیسایى زیر نفوذ اسقف اعظم نامیده می شود. زمانی که یک اسقف، اسقف اعظم می شود، هیچ آداب خاصی درباره او صورت نمی گیرد، اما زمانی که فرد به درجه اسقفی نائل می شود، طی مراسم ویژه ای منصوب می شود. اسقف اعظم الزاما قدرت بیشتری از اسقف ها ندارد، اما مسئولیت قلمروهایی را در اختیار دارد که بلند آوازه تر و مشهورتر است. اسقف اعظم نمی تواند ردایی را که پاپ و کاردینال ها برتن می کنند، بپوشد. برخی به صورت نادرست سنت تیموتی و تیتوس شاگران سنت پل را به عنوان اولین اسقفان اعظم کلیسا معرفی کرده اند. احتمالا آنها اسقف اعظم اما در معنای وسیع تر بوده اند، یکی از آنها اسقف اعظم آسیای صغیر و دیگری اسقف اعظم جزیره کرت بوده است.

3- اسقف:
اسقف ها در میان رهبران کلیسای کاتولیک و کلیسای ارتدکس شرقی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. اسقف ها عموما مسئول هدایت منطقه ای هستند که بسیار پرجمعیت است. مقام اسقفی در مناطقی که از ابتدا به مسیحیت روی آوردند، به ویژه اطراف دریای مدیترانه کوچک تر از همین مقام در مناطقی است که بعدها به مسیحیت روی آوردند که در آن میان می توان به شمال و مرکز اروپا و مناطقی که پیشتر مستعمره ابرقدرت ها بودند، اشاره کرد. اسقف های خاص دارای مسئولیت های جداگانه ای هستند. اسقف اعظم، اسقفی است که مسئول ناحیه کلیسایى زیر نفوذ اسقف اعظم است که از مناطق پرآوازه به شمار می رود. عنوان اسقف اعظم تشریفاتی است و هیچ آداب و رسوم خاصی را همراه خود ندارد. این در شرایطی است که برخی از اسقف ها، اسقف مناطق پرجمعیت و مهم نیز هستند. اسقف شهرهای بزرگ، اسقف اعظمی است که در شهری خدمت می کند که وابسته به کلیساست. در برخی مواقع اسقف ها رئیس کلیسای خودمختار هستند.
گاهی از عنوان کشیش ارشد استفاده می شود که این عنوان به اسقف کهن ترین کلیسای یک ملت اطلاق می شود. گاهی اسقفان شهرهای بزرگ و مهم نیز این عنوان را با خود دارند، اما در کل این عنوان تشریفاتی است. تنها یک اسقف می تواند اسقف، کشیش و دیکون منصوب کند. پاپ، علاوه بر این که اسقف شهر رم و رهبر کلیسای کاتولیک است، عنوان کشیش ارشد کلیسای کاتولیک لاتین را نیز با خود دارد. در آیین کلیسای کاتولیک رم و همچنین ارتدکس، کلیسای جامع یک قلمرو زیر نظر اسقف جایگاه ویژه ای دارد که تنها برای استفاده اسقف در نظر گرفته شده است. این جایگاه متعلق به اسقف کلیسای جامع است که از آن به عنوان تخت اسقف نیز یاد می شود. اسقف های کاتولیک، ارتدکس و انگلیکن مدعیند که جانشینان حواریون عیسی هستند. البته از زمانی که حکم رسمی پاپ لئوی سیزدهم در سال ۱۸۹۶ صادر شد، کلیسای کاتولیک رم اصرار دارد که فرقه انگلیکن غیر معتبر است، چرا که این فرقه چگونگی منصوب کردن رهبران کلیسای خود را تغییر داده است. کلیسای کاتولیک رم منصوب شدن اسقف ها، کشیش ها و دیکون های کلیساهای ارتدکس را معتبر می داند.

4- کشیش:
این واژه از لحاظ ریشه شناسی از بزرگتر و ارشد گرفته شده و معنی sacerdos را در خود دارد که در زبان های انگلیسی، فرانسه و آلمانی هیچ معادلی ندارد. کشیش مجری نیایش الهی و به ویژه بلندمرتبه ترین اقدام نیایش یعنی از خودگذشتگی است. در این شرایط هر دینی دارای کشیش است که به عنوان واسطه ای میان مردم و خداوند قرار می گیرد. در قرون و سالهای متمادی کشیش ها با یکدیگر تفاوت های بسیاری دارند: کشیش ها به صورت نادرستی توسط کشیش های پایین تر از خود منصوب می شوند که ممکن بود به هر طبقه و کاستی تعلق داشته باشند، به طبقه روحانی و یا دیگر شهروندان و ممکن بود عضو یک سلسه سران روحانی و یا بر عکس کشیشی به صورت مستقل باشد، در نهایت شیوه های به خدمت گرفتن کشیش ها، آدابی که به واسطه آن آنها به قدرت می رسیدند، مقامی که آنها را دارای صلاحیت می کرد ممکن بود با یکدیگر تفاوت داشته باشند اما، در میان تمام این تفاوتهای تصادفی، یک ایده بنیادی که در تمام ادیان به صورت مشترک وجود دارد این است که کشیش کسی است که به نحوی معتبر انتخاب می شود تا به نام جامعه و حتی جامعه خانواده به خداوند ادای احترام کرده و او را تکریم نماید و قربانی کند.
در قوانین مسیحیت مقام کشیشی برای اجرای مراسم عبادی الهی است، که مهمترین اقدام آن آیین عشای ربانی است. این کشیش دو درجه دارد، درجه کامل و تمام و درجه ناتمام. درجه اول متعلق به اسقف است. اسقف در حقیقت یک کشیش است او مراتب کشیشی را گذرانده و تمام رسوم دینی را کامل کرده است. درجه دوم متعلق به کشیش است، که به واسطه این مقام او قدرت ارائه قربانی (به طور مثال آیین عشای ربانی و نان و شرابی که در این مراسم خورده می شود) را به دست می آورد، و می تواند گناهان را ببخشد، تقدیس کند، موعظه کند، و به طور کل وظایف عبادی را انجام داده و کارکردهای کشیشی خود را تحقق بخشد. در سنت شرقی و رومی، تنها مردان می توانند کشیش شوند، قانونا تنها مردهای بالای 30 سال می توانند کشیش شوند، اگرچه با تشخیص اسقف می توان استثناتی نیز لحاظ کرد. به عنوان یک قانون کلی، کشیش ها در آیین کاتولیک نمی توانند ازدواج کنند، اما مردان متأهل می توانند کشیش شوند و این امر نیز مستلزم قوانین خاصی است.
در بیشتر سنت های مسیحی لباس کشیش با دیگر اقشار جامعه تفاوت دارد. در مسیحیت غربی کشیش ها لباس بلند سیاه با یقه سفیدی می پوشند. کشیش ها در حین انجام مراسم عبادی لباس های خاصی می پوشند. این لباس ها درهر سنتی آنقدر متفاوت است که موارد عمومی درباره آنها وجود ندارد. در این میان می توان به لباس بلند و سفید کشیش ها، ردای سفید که در مراسم رسمی پوشیده می شود و روپوش کشیش ها اشاره کرد.

5- دیکون(شماس):
مقام دیکون در مذاهب کاتولیک رم، انگلیکن، ارتدوکس شرقی، کاتولیک رم وجود دارد. واژه دیکون از واژه یونانی (diakonos) گرفته شده است که معمولا به عنوان خادم ترجمه می شود. مقام دیکون از انتخاب هفت مرد که سنت استفان نیز در میان آنها بوده برای کمک به کشیش در زمان های اولیه کلیسا سرچشمه گرفته است. در کلیساهای کاتولیک رم، انگلیکن، و ارتدوکس، دیکون ها به کشیش در کارهای کشیشی و وظایف اجرایی خود کمک می کنند. دیکون ها اصولا برای کمک به کشیش ها و آماده کردن آنها برای اجرای مراسم منصوب می شوند. دیکون های در مراسم عبادی نقش خاصی برعهده دارند وظیفه اصلی آنها خواندن انجیل و کمک کردن به اجرای مراسم عشای ربانی است. در کلیسای کاتولیک رم، دیکون ها معمولا از روپوش بلندی با آستین های کوتاه استفاده می کنند. در کلیسای کاتولیک رم و کلیساهای انگلیکن، دیکون ها اغلب به صورت مستقیم با کشیش کار کرده، خارج از کلیسا فعالیت می کنند و کارهای جانبی کلیسا را انجام می دهند. در عصر مدرن منصوب کردن کسی به سمت دیکون به عنوان تشریفاتی در مراحل پیش از کشیشی به شمار می رود. اگرچه در سالهای اخیر کسانی که می خواهند همواره دیکون بوده و کشیش نشوند، نقشهای مجزایی داشته و به رسمیت شناخته شده اند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا