کیفر گناهان کبیره و خوردن مال یتیم و عدم پرداخت زکات

کیفر کسى که به گناهان بزرگ (کبیره) تن در دهد
1- «عن عبید بن زرارة قال قلت لأبی عبدالله ع أخبرنی عن الکبائر قال هی خمس و هن مما أوجب الله عز و جل علیهن النار قال الله عز و جل إن الله لا یغفر أن یشرک به و قال إن الذین یأکلون أموال الیتامى ظلما إنما یأکلون فی بطونهم نارا و سیصلون سعیرا و قال یا أیها الذین آمنوا إذا لقیتم الذین کفروا زحفا فلا تولوهم الأدبار إلى آخر الآیة و رمی المحصنات الغافلات و قتل مؤمن متعمدا على دینه؛ عبید بن زراره نقل مى کند که از امام صادق (ع) پرسیدم: گناهان بزرگ (کبیره) کدامند؟ فرمود: گناهان بزرگ پنج گناه است، که خداوند آتش (دوزخ) را بر کسى که آلوده به آنها شود، واجب کرده است، و در (کتاب خود، قرآن) فرموده است: «خداوند، (گناه) شرک را نمى بخشد» (نساء/ 48)؛ و «کسانى که اموال یتیمان را به ناحق و از روى ستم، مى خورند، شکم (هاى) خود را پر از آتش مى کنند (در حقیقت آتش مى خورند نه مال یتیم را) و بزودى در آتش برافروخته دوزخ (سعیر) خواهند سوخت» (نساء/ 10)؛ و «اى ایمان آورندگان! اگر کافران بر شما یورش آوردند، فرار مکنید (و در مقام دفاع از کیان و ناموس خود برآئید)» (انفال/ 15)؛ و تهمت زدن به زنان پاکدامنى که شوهر گزیده اند (یا زنان پاکدامان ناآگاه)؛ و کشتن مؤمن از روى عمد به خاطر (پاسدارى از) دینش».
2- «عن عباد بن کثیر النواء قال سألت أبا جعفر ع عن الکبائر قال کل شی ء وعد الله علیه النار؛ عبادبن کثیر نواء نقل کرده است که از امام محمدباقر (ع) در باره گناهان بزرگ (کبیره) پرسیدم. حضرت فرمود: گناهانى که خداوند (در قرآن) براى آنها وعده آتش داده است».

کیفر خوردن مال یتیم
1- «عن الحلبی عن أبی عبدالله ع قال إن فی کتاب علی ع أن أکل مال الیتامى ظلما سیدرکه وبال ذلک فی عقبه من بعده فی الدنیا فإن الله عز و جل یقول- و لیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم فلیتقوا الله و لیقولوا قولا سدیدا و أما فی الآخرة فإن الله عز و جل یقول- إن الذین یأکلون أموال الیتامى ظلما إنما یأکلون فی بطونهم نارا و سیصلون سعیرا؛ حلبى، از امام صادق (ع) روایت کرده است که در کتاب امیر مؤمنان على (ع) آمده است: آن که از روى ستم و به ناروا مال یتیم را حیف و میل مى کند، فرجام کار خود را خواهد دید، و بال و مکافات این عمل زشت او در دنیا گریبانگیر نسل او و در عالم آخرت دامنگیر خود او خواهد شد، که خداوند (در قرآن کریم) فرموده است: «بایستى بیمناک باشند کسانى که عهده دار امور یتیمانند (تا بر آنان ستم روا ندارند و اموالشان را حیف و میل نکنند) همان گونه که بر حال فرزندان صغیرى که از خود بجاى مى گذارند، نگرانند، پس باید از خدا بترسند (در مورد یتیمان) سخنى محکم و درست و عارى از غرض بگویند» (نساء/ 9). و اما در مورد مکافات آخرت، خداوند مى فرماید: «کسانى که اموال یتیمان را به ناحق و از روى ستم مى خورند، شکمهاى خود را پر از آتش مى کنند و بزودى در آتش برافروخته دوزخ خواهند سوخت» (نساء/ 10)».
2- «عن سماعة بن مهران قال سمعته یقول إن الله عز و جل وعد فی مال الیتیم عقوبتین أما أحدهما فعقوبة الآخرة النار و أما عقوبة الدنیا فهو قوله عز و جل- و لیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم فلیتقوا الله و لیقولوا قولا سدیدا یعنی بذلک لیخش أن أخلفه فی ذریته کما صنع هو بهؤلاء الیتامى؛ سماعه بن مهران، از امام معصوم (ع) (از امام صادق یا حضرت موسى بن جعفر) روایت کرده است که فرمود: براستى که خداوند عزوجل در خوردن مال یتیم دو کیفر قرار داده است: یکى کیفر آخرت که آتش (دوزخ) است، و دیگرى کیفر دنیوى است که خداوند در (قرآن) مى فرماید: «بایستى بیمناک باشند کسانى که عهده دار امور یتیمانند (تا بر آنان ستم روا ندارند و اموالشان را حیف و میل نکنند) همان گونه که بر حال فرزندان صغیرى که از خود بجاى مى گذارند، نگرانند، پس باید از خدا بترسند (در مورد یتیمان) و سخنى محکم و درست و عارى از غرض بگویند» (نساء/ 9). و مراد خداوند آن است که بترسد از اینکه با فرزندان او (پس از درگذشت وى) همان کار را بکنم که او در حق یتیمان (تحت کفالت خود) روا داشت».
3- «عن المعلى بن خنیس عن أبی عبدالله ع قال دخلنا علیه فابتدأ فقال من أکل مال الیتیم سلط الله علیه من یظلمه و على عقبه فإن الله عز و جل یقول- و لیخش الذین لو ترکوا من خلفهم ذریة ضعافا خافوا علیهم فلیتقوا الله و لیقولوا قولا سدیدا؛ معلى بن خنیس نقل کرده است که (با جمعى) به محضر امام صادق (ع) شرفیاب شدیم و آن حضرت فرمود: هر کس مال یتیمى را به ناروا بخورد، خداوند کسى را بر او یا فرزندان مسلط مى سازد که (همان) ستم (را) روا دارد، چرا که خداوند عزوجل در کتاب خود، قرآن کریم مى فرماید: «بایستى بیمناک باشند کسانى که عهده دار امور یتیمانند (تا بر آنان ستم روا ندارند و اموالشان را حیف و میل نکنند) همان گونه که بر حال فرزندان صغیرى که از خود بجاى مى گذارند، نگرانند، پس باید از خدا بترسند (در مورد یتیمان) و سخنى محکم و درست و عارى از غرض بگویند» (نساء/ 9)».

کیفر آن که زکات ندهد
1- «عن محمدبن مسلم قال سألت أبا جعفر ع عن قول الله عز و جل- سیطوقون ما بخلوا به یوم القیامة قال ما من عبد منع زکاة ماله شیئا إلا جعل الله ذلک له یوم القیامة ثعبانا من نار طوقا فی عنقه ینهش من لحمه حتى یفرغ من الحساب و هو قوله عز و جل- سیطوقون ما بخلوا به یوم القیامة قال ما بخلوا به من الزکاة؛ محمدبن مسلم نقل کرده است که از امام باقر (ع) معنى این آیه کریمه «بزودى در روز قیامت آنچه را که از دادن آن (زکات) امساک ورزیده اند، وبال گردنشان خواهد شد» (آل عمران/ 180) را پرسیدم، حضرت فرمود: بنده اى نیست که زکات مالش را نپردازد مگر آنکه در روز قیامت خداوند آن زکات را (که بر عهده اوست) به صورت مار بزرگ آتشینى درآورده و طوق گردنش سازد و آن مار آتشین به گزیدن و خوردن گوشت (و پوست) او مى پردازد تا خداوند از کار حساب (بندگان خود) فراغت یابد؛ و این است معنى کلام خداوندى، که مى فرماید: «بزودى در روز قیامت آنچه را که از دادن آن (زکات) امساک ورزیده اند، وبال گردنشان خواهد شد» و نیز فرمود: آنچه نسبت به آن از دادن زکات، بخل ورزیده اند».
2- «عن أبی الجارود عن أبی جعفر ع قال إن الله عز و جل یبعث یوم القیامة ناسا من قبورهم مشدودة أیدیهم إلى أعناقهم لا یستطیعون أن یتناولوا بها قید [قیس أنملة معهم ملائکة یعیرونهم تعییرا شدیدا و یقولون هؤلاء الذین ضیعوا خیرا قلیلا من خیر کثیر هؤلاء الذین أعطاهم الله عز و جل فمنعوا حق الله عز و جل فی أموالهم؛ ابوالجارود، از امام محمدباقر (ع) روایت کرده است که: خداوند عزوجل در روز قیامت، مردمى را از قبرهاشان برمى انگیزانند، که دستهاى آنان به گردنهایشان طورى گره خورده است که حتى نمى توانند به اندازه یک انگشت، چیزى را (بلند کنند و یا) بردارند، و فرشتگانى که همراه آنانند (مدام) سرزنششان مى کنند که اینانند، کسانى که حق خدا را از ثروت فراوانى که خداوند نصیبشان کرده بود، (بعنوان زکات) نپرداختند».
3- «عن حریز قال قال أبو عبدالله ع ما من ذی مال ذهب و لا فضة یمنع زکاة ماله إلا حبسه الله یوم القیامة بقاع قرقر سلط علیه شجاعا أقرع یریده و هو یحید عنه فإذا رأى أنه لا یتخلص منه و أمکنه من یده فقضمها کما یقضم الفجل حتى یصیر طوقا فی عنقه و ذلک قول الله عز و جل- سیطوقون ما بخلوا به یوم القیامة و ما من ذی مال و إبل أو بقر أو غنم یمنع زکاة ماله إلا حبسه الله یوم القیامة بقاع قرقر یطؤه کل ذی ظلف بظلفها و ینهشه کل ذی ناب بنابها و ما من ذی مال نخل أو کرم أو زرع یمنع زکاتها إلا طوقه الله ریعة أرضه إلى سبع أرضین إلى یوم القیامة؛ حریز از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: (تردیدى نیست در اینکه) خداوند در روز قیامت دارنده مالى را (بجز طلا و نقره) که زکات آن را نپرداخته باشد، در زمین لغزنده و هموارى وادارد، و اژدهاى بدهیبت و ترسناکى را بر او بگمارد، تا به او حمله ور شود و بگزد، و چون خود را در چنگ او اسیر ببیند و راه فرارى نیابد، دست خود را به اختیار، در اختیار اژدها مى گذارد، و اژدها همانند ترب، دست او را مى جود، و بعد به دور گردنش حلقه مى زند، و این (معنى) همان کلام خداوند است که مى فرماید: «بزودى در روز قیامت آنچه را که از دادن آن (زکات) امساک ورزیده اند، وبال گردنشان خواهد شد» (آل عمران/ 180)؛ و دارنده رمه هاى شتر، یا گاو، یا گوسفند که زکات آن را نمى پردازد، خداوند در روز قیامت او را در زمینى هموار، زندانى کند، آنگاه هر حیوانى که صاحب سم باشد با سم خود او را درهم مى کوبد و هر حیوان گزنده اى با دندان خود او را مى گزد؛ و هر باغدارى که بر محصول خرما یا انگور او و یا کشاورزى که بر محصول کشت او زکات تعلق بگیرد، خداوند در روز قیامت (سنگینى محصول) آن زمین را تا طبقه هفتم، وبال گردنش مى سازد».
4- «عن داود عن أخیه عبدالله قال بعثنی إنسان إلى أبی عبدالله ع زعم أنه یفزع فی منامه یرى امرأته تأتیه فیصیح حتى سمع الجیران فقال أبو عبدالله ع اذهب فقل له إنک لا تؤدی الزکاة فقال بلى و الله إنی لأؤدیها قال فقل له إن کنت تؤدیها فإنک لا تؤتیها أهلها؛ و به همین سند، داودبن فرقد از قول برادرش -عبدالله- نقل کرده است که شخصى مرا براى تعبیر خواب نزد امام صادق (ع) فرستاد، و ادعا مى کرد شبها از زنى که به خوابش مى آید، مى ترسد، به طورى که در یکى از شبها صداى فریاد او را (حتى) همسایگانش شنیده اند. حضرت فرمود: برو و به او بگو که چرا زکات (مال خود را) نمى پردازى؟ فرمایش امام را براى آن مرد بازگو کردم، به خدا سوگند یاد کرد که زکات مال خود را پرداخت مى کنم! پاسخ آن مرد به محضر امام (ع) عرض کردم، فرمود: به او (از قول من) بگو: اگر زکات هم مى دهى (حتما) در اختیار نیازمندان واقعى آن قرار نمى دهى».
5- «و ذکر أحمد بن أبی عبدالله أن فی روایة أبی بصیر قال سمعت أبا عبدالله ع یقول من منع الزکاة سأل الرجعة عند الموت و هو قول الله عز و جل حتى إذا جاء أحدهم الموت قال رب ارجعون* لعلی أعمل صالحا فیما ترکت؛ احمدبن ابى عبدالله در روایتى از ابوبصیر نقل مى کند که از امام صادق (ع) شنیده است که فرمود: کسى که زکات نمى دهد به هنگام مرگ آرزوى بازگشت (به دنیا را) مى کند، و این (مفاد) کلام خداوند (در قرآن کریم) است که مى فرماید: «همین که مرگ گریبانگیر یکى از آنها مى شود، مى گوید: پروردگارا! فرمان ده تا مرا (به دنیا) بازگردانند* امیدوارم که در فرصتى که از دست داده ام، کار شایسته و عمل خیرى انجام دهم» (مؤمنون/ 99-100)».
6- «عن أبان بن تغلب قال قال أبو عبدالله ع ذنبان فی الإسلام لا یقضی فیهما أحد بحکم الله عز و جل حتى یقوم قائمنا الزانی المحصن یرجمه و مانع الزکاة یضرب عنقه؛ ابان بن تغلب، از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: در اسلام دو گونه کشتن وجود دارد که حلال شمرده شده (و منع شرعى) ندارد، ولى تا زمانى که قائم آل محمد (عج) قیام نکرده است کسى (حق ندارد بدون دلیل و یا شاهد کافى) به این دو نوع قتل حکم کند: یکى، مرد زناکارى که داراى همسر باشد که (آن حضرت به کیفر زنا) او را سنگسار مى کند؛ و دو دیگر، کسى که زکات (مال خود را به نیازمندان واقعى جامعه مسلمانان) پرداخت نکند، که امام (ع) او را (به کیفر خوددارى از پرداخت زکات) گردن مى زند».
7- «و ذکر أن فی روایة أبی بصیر عن أبی عبدالله ع- من منع الزکاة فلیمت إن شاء یهودیا أو نصرانیا؛ ابوبصیر، روایت دیگرى (هم در این رابطه) از امام صادق (ع) نقل کرده است که فرمود: کسى که در مدت عمر خود زکات ندهد، پس از آنکه مرگش فرا مى رسد (از خداوند) خواستار بازگشت (به دنیا) مى شود. و نیز فرمود: هر کس قیراطى از زکات (مال خود را) ندهد (گویى) خواسته است که به دین یهود یا نصارى بمیرد!».
8- «أحمد بن محمد بن خالد عن أبیه عن بعض أصحابنا قال من منع قیراطا من الزکاة فما هو بمؤمن و لا مسلم و قال أبو عبدالله ع ما ضاع مال فی بر أو بحر إلا بمنع الزکاة و قال إذا قام القائم أخذ مانع الزکاة فضرب عنقه؛ احمدبن محمدبن خالد، از پدرش نقل کرده است که یکى از دوستان او این روایت را از امام صادق (ع) براى او باز گفته است: هر کس قیراطى از زکات (مال خود را) نپردازد، نه (در شمار افراد) باایمان است و نه مسلمان. و نیز فرمود: هیچ مالى چه در خشکى و چه در دریا از بین نرفته است مگر به خاطر ندادن زکات. و فرمود: هرگاه قائم (حضرت ولى عصر) قیام کند مانع الزکات را گردن مى زند».

کیفر نیازمند واقعى که از گرفتن زکات خوددارى کند
«عن الحسن بن علی عن بعض أصحابنا عن أبی عبدالله ع قال تارک الزکاة و قد وجبت له کمانعها و قد وجبت علیه؛ حسن بن على از قول یکى از راویان، از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: کسى که گرفتن زکات (به خاطر نیاز شدیدى که دارد) براى او واجب است، ولى از گرفتن آن خوددارى مى کند، به منزله کسى است که از پرداخت زکات واجب سر باز مى زند»

منـابـع

کلیــد واژه هــا