اختیارات

این رساله ای است در بیان آنچه از احادیث معتبره اهل بیت رسالت (ص) معلوم می شود از سعادت و نحوست ایام هفته و ماه و روز و ساعات و سایر اوقات ضروریات که از کتب علما استخراج شده است اگر چه بعضی از آنها موافق می گردد تا آنکه جمعی از خواص شیعیان که در جمیع امور متابعت پیشوایان دین را لازم می دانند به این رساله رجوع نموده به اختیارات ساعات نحوسیه که به حسب شرع مذمومست محتاج نباشند علی الله توکلی و هم حسبی و نعم الوکیل.

معرفی اجمالی نویسنده:
ملا محمد باقر فرزند علامه محمد تقی مجلسی (مجلسی اول). این پدر و پسر هر دو علامه بودند ولی علامه مجلسی به طور مطلق، همین (ملامحمد باقر مجلسی اصفهانی) صاحب کتاب گران سنگ بحارالانوار است. او از بزرگان فقهای اثنی عشریه و علمای امامیه، محقق، متکلم جامع معقول و منقول و در تفسیر و حدیث و درایه و علم رجال و اصول فقه و کلام و سایر علوم دینی، متبحر و محیی آثار ائمه طاهرین و امام جمعه و جماعت شهر اصفهان و از طرف سلاطین وقت "شیخ الاسلام" و دارای نفوذ کامل بود. سال 1037 هـ ق در یک خانواده عالم در اصفهان متولد شد. از همان اوایل کودکی در سایه توجه خاص پدر دانشمندش به تحصیل علم پرداخت و در علوم متداول آن زمان در حوزه درسی پدر در اصفهان، باهوش و استعداد فوق العاده اش، توانست خیلی زود در مدتی کوتاه مراحل مختلف علمی را طی کند و با دو برادر بزرگترش، "ملا عزیزالله" و "ملا عبدالله" در میان علما مشهور شود. خدمات دینی متنوع او از حیث تألیف و تدریس و احقاق حقوق و ترویج و احیای شریعت و نشر آثار و اخبار فقه و ادعیه و قصص و دیگر شرعیات که به زبان فارسی ترجمه کرده و در تمام بلاد اسلامی مخصوصا بلاد عجم، بوده است. او علاوه بر این خدمات و اجرای احکام شرع و تمشیت امور مسلمین، در حفظ و حراست کشور و مملکت که آن روزها به واسطه قلت تدبیر شاه سلطان حسین صفوی رو به انحطاط رفته بود، سهم به سزایی داشت و در واقع به وجود او بسته بود و از همین رو، در دهه نهم از قرن یازدهم هجری، از طرف شاه سلیمان صفوی در شهر اصفهان (که در آن موقع پایتخت ایران) بود، اجرای امور، به عهده علامه مجلسی واگذار شد و او نیز چنانچه باید و شاید، به انجام وظایف لازمه، مشغول شد.
علامه از محضر بزرگانی چون ملاحسنعلی شوشتری، آقا حسین محقق خوانساری، میرزا رفیع الدین طباطبائی نائینی، شیخ عبدالله بن جابر عاملی، شیخ محمد جبل عاملی (نوه شهید ثانی)، ملا محمد صالح مازندرانی (شوهر خواهرش) و بسیاری دیگر از علما و فضلا کسب فیض کرد و اجازه گرفت. مدتی نیز در خدمت فقیه و حکیم نامی "ملا محسن فیض کاشانی" در فنون مختلف علمی بود و از او نیز اجازه گرفت. از میان 211 نفر شاگردان مسلم او که در یک کتاب نامشان آمده، بعضی از شاگردانش را که مشهور ترند، نام می بریم: 1- سید نعمت الله جزایری، 2- میرمحمد صالح خاتون آبادی، 3- ملا ابوالحسن شریف عاملی، 4- حاج محمد اردبیلی، 5- میرزا عبدالله تبریزی اصفهانی (مؤلف ریاض العلماء)، 6- ملا محمد سراب تنکابنی، 7- میرمحمد حسین خاتون آبادی (نوه دختری علامه)، 8- ملا رفیعا گیلانی، 9- سید ابوالقاسم خوانساری. اگر چه به گفته بزرگانی چون سید نعمت الله جزایری، شاگردان مجلسی را بیش از هزار نفر گفته است، از دانشمدان و مردان نامی معاصر با علامه مجلسی هم می توان فقط به نام چند نفر از جمله ملا محمد باقر سبزواری، شیخ حر عاملی، سید هاشم بحرانی، آقا جمال الدین خوانساری، شیخ محمد علی حزین لاهیجی اشاره کنیم. باید گفت از آنجا که زندگی این شخصیت علمی و دینی و تأثیر وجود او، بسیار شگرف و مهم و عظیم است، شایسته می باشد که برای اطلاع و آگاهی به زندگینامه او به طور دقیق و کامل مراجعه شود. تألیفات او را به عربی و به فارسی بیش از 100 جلد گفته اند. وفات این بزرگمرد عالم اسلام، در 27 رمضان سال 1110 هـ ق و مزارش در کنار مسجد جامع، پایگاه و نزدیک خانه اش، جنب پدر علامه اش، مرحوم ملا محمد تقی مجلسی در اصفهان می باشد.

ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل چهل فصل به شرح زیر است:
فصل اول: در اختیارات اول ماه است.
فصل دوم: در اختیارات ایام هفته است.
فصل سوم: در اختیارات ایام ماه های دوازده گانه است.
فصل چهارم: در بیان ماه های فارسی است.
فصل پنجم: در احکام روز نوروز فرس است.
فصل ششم: در بیان احکام محرم نامه است.
فصل هفتم: در گرفتن آفتاب و ماه است (در کسوف و خسوف).
فصل هشتم: در بیان فصول اربعه سال است.
فصل نهم: در معرفت زوال روز.
فصل دهم: در رکود شمس است.
فصل یازدهم: در بیان معرفت لیل است.
فصل دوازدهم: در بیان معرفت قبله است.
فصل سیزدهم: در بیان حرکت افلاک و اوضاع ستاره ها و حقیقت آفتاب.
فصل چهاردهم: در سبب خسوف و کسوف است.
فصل پانزدهم: در مساحت زمین و طول آن و قطرش.
فصل شانزدهم: در ذکر اقالیم سبعه و حدود آن است.
فصل هفدهم: در مساحت دریاها و طول و عرض و عدد آن در روی زمین و مد و جزر آن.
فصل هجدهم: در ذکر بحیرات در دنیا و عدد آنها.
فصل نوزدهم: در ذکر نهرهای عظیم که در دنیا به قدرت کامله الهی جاری است.
فصل بیستم: در ذکر چشمه هایی که در دنیا به قدرت کامله الهی جاری شده.
فصل بیست و یکم: در ذکر چاه ها.
فصل بیست و دوم: در صفت آفرینش آسمان ها و زمین.
فصل بیست و سوم: در احوال کائنات.
فصل بیست و چهارم: در تکوین ماده انسانی.
فصل بیست و پنجم: در بیان آنکه در هر ماهی چند روز نحس است.
فصل بیست و ششم: در معرفت خلاصه اختیارات است از قول حضرت امام جعفر صادق (ع) در هر ماهی.
فصل بیست و هفتم: در بیان خواب دیدن در هر روز از ماه.
فصل بیست و هشتم: در اوقاتی که فصد کردن در آن مکروه و ممدوح است در ایام ماه.
فصل بیست و نهم: در احکام سر تراشیدن است.
فصل سی ام: در اوقاتی که جماع کردن در آن مکروه است.
فصل سی و یکم: در اعمالی است که سبب فقر و پریشانی می شود.
فصل سی و دوم: در بیان اموری چند که باعث رفع نحوست ایام و ساعات می شوند.
فصل سی و سوم: در آداب سفر رفتن است.
فصل سی و چهارم: در احکام مریض
فصل سی و پنجم: در بیان احکام غالب و مغلوب است.
فصل سی و ششم: در بیان استخاره و ساعات آن.
فصل سی و هفتم: در احکام سکزیلدوز از ماه های ترکیه.
فصل سی و هشتم: در احکام رجال الغیب است (که هر روزی از ماه قمری در کدام جهت می باشد.)
فصل سی و نهم: در بیان احکام اختلاجات است.
فصل چهلم: در بیان شک و سهو است.

منـابـع

کلیــد واژه هــا