جلوه هایی از سیره ی قرآنی رسول اکرم

توجه تام رسول اکرم (ص) به قرآن کریم، سیره ی نورانی آن حضرت را شایسته ی تأسی کرده است: «لقد کان لکم فی رسول الله أسوة حسنة؛ قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست.» (احزاب/ 21) البته همان گونه که معارف و بطون قرآن دارای درجات است، سیره هایی هم که بر اساس توجه به قرآن شکل گرفته، یکسان نخواهد بود. چنانکه از سالار شهیدان امام حسین و نیز امام صادق (ع) رسیده است که قرآن بر چهار بخش است: «علی العبارة والإشارة واللطائف والحقایق، العبارة للعوام والإشارة للخواص واللطائف للأولیاء والحقایق للأنبیاء؛ عبارات قرآن برای توده مردم، اشارات قرآن برای خواص، لطایف آن برای اولیای الهی و حقایقش که بالاترین مرتبه قرآن است برای پیامبران می باشد.»
هر سیره ای به هر میزان و با هر مرتبه از مراتب قرآن هماهنگی کند به همان اندازه قرآنی است و چون رسول خدا (ص) سیره اش را بر حقایق قرآنی تنظیم کرده است، سیره آن حضرت کاملترین سیره هاست، از این رو در باره رسول اکرم (ص) آمده است: «کان خلقه القرآن.» برای بهره وری افزونتر از این سیره ی مبارک، به اجمال به دو مورد اشاره می شود.

تکریم شهیدان
پس از نزول آیه ی شریفه ی «سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبی الدار؛ [و مى گویند:] سلام بر شما به خاطر صبرتان. پس چه نیک است فرجام آن سراى!» (رعد/ 24) رسول اکرم (ص) هر گاه بر مزار شهدای احد حضور می یافت این آیه را تلاوت می فرمود. یعنی درود خدا و پیامبر بر شما باد که صابر و شکیبا بودید و پایان خوبی در انتظار شماست. البته هم پیش از آخرت، در پایان دنیا زندگی به کام پرهیزکاران است و هم در آخرت: «والعاقبة للتقوی» (طه/ 132) «والعاقبة للمتقین» (اعراف/ 128) یعنی جامعه بشری در پایان دنیا، شاهد آرمان شهر و مدینه فاضله خواهد بود که در آن مردم پرهیزکار، معززند، چنانکه در قیامت نیز مکرمند.

شعارها و اذکار در میدان نبرد
شعار مسلمانان در میدان جنگ به دستور رسول اکرم (ص) تنظیم می شد، از این رو دارای مضامینی بلند و هدفدار و آموزنده بود، همانطور که شعار مسلمانان به هنگام نماز، اذان و اقامه است که کلمات آموزنده دارد بر خلاف ناقوس ترسایان که زنگی بیش نیست. شعار رزمندگان در بعضی از میدانهای نبرد، "حملاینصرون" بود. این گونه شعارها، دلهای رزمندگان را به قرآن متوجه می کرد.
امیرالمؤمنین (ع) درباره ی توجه پیامبر گرامی (ص) به قرآن و استفاده ی از آن در هنگام نبرد، می فرماید: «در جنگ بدر که اولین درگیری نظامی مسلمانان با مشرکان بود، رسول خدا را در سجده دیدم که جمله نورانی "یاحی یا قیوم" را تکرار می کرد و برای نزول نصرت غیبی و امداد الهی آنقدر ذکر مزبور را بازگو کرد تا جنگ پیروز شد.»
ذکر شریف "یاحی یا قیوم" از اسمای حسنایی است که از قرآن استفاده می شود و در آیةالکرسی و مانند آن به صورت: «هو الحی القیوم؛ زنده و برپادارنده است.» (بقره/ 255) آمده است. غرض آن که سیره ی رسول گرامی (ص) در تجلیل از شهیدان، تلاوت وحی خدا بود. ممکن است دیگران نیز در برابر مزار شهدا تکریمی روا بدارند، اما ادب گرامی داشت را باید همچون رسول حق (ص) از قرآن الهام گرفت.