شبهه عدم منتهی شدن نسل انسان های حاضر به حضرت آدم (اصل شبهه)

اصل شبهه

برخی بر اساس مبانی عقلی شبهه ای را ذکر نموده اند که بر اساس قرآن عمر انسان (از نسل آدم (ع) تا حال) چند سال است، و آیا انسان هاى كنونى از نسل حضرت آدم (ع) هستند؟ اگر اولین مخلوق روى زمین حضرت آدم بوده پس چرا انسانها با رنگها و زبانهاى مختلف وجود دارد و اگر گروهى خلق شدند چرا در قرآن حضرت آدم را كنار ابراهیم، موسى مى آورد؟ دانشمندان طبقات الارض و به اصطلاح "ژئولوژى" معتقدند كه عمر نوع بشرى بیش از ملیونها سال است، و بر این گفتار خود ادله اى از فسیل هایى كه آثارى از انسانها در آنها هست، و نیز ادله اى از اسكلت سنگ شده خود انسانهاى قدیمى آورده اند، كه عمر هر یك از آنها به طورى كه روى معیارهاى علمى خود تخمین زده اند بیش از پانصد هزار سال است. آنها اعتقاد دارند که این فسیل ها، بدن سنگ شده اجداد همین انسانهاى امروز است.
آنها می گویند اختلاف رنگ پوست بدن انسانها كه عمده آن سفیدى در نقاط معتدله از آسیا و اروپا و سیاهى در ساكنان آفریقاى جنوبى، و زردى در ساكنان چین و ژاپن، و سرخى در هنود آمریكائیان مى باشد حكم مى كند به اینكه هر یك از این نسل ها به مبدئى منتهى شود كه غیر از مبدأ آن دیگرى است، چون اختلاف رنگها از اختلاف طبیعت خونها ناشى مى شود، و بنابراین مبدأ مجموع افراد بشر نمى تواند كمتر از چهار نوع زن و شوهر باشد چرا كه چهار نوع رنگ بیشتر وجود ندارد (و از یك نوع زن و شوهر چهار نوع انسان منشعب نمى شود، پس فرضیه آدم و حوا قابل قبول نیست) و چه بسا بر نظریه خود استدلال نیز كرده باشند به اینكه همه مى دانیم قاره آمریكا در قرون اخیر كشف شد، (كه كریستف كلمب فرانسوى آن را كشف كرد)، و وقتى كشف كرد سرخ پوستان را در آنجا دید، با اینكه همه مى دانیم سرخ پوستان هیچ ارتباط و اتصالى با سایر سكنه دنیا نداشتند و نمى شود احتمال داد كه ساكنان نیم كره شرقى دنیا با فاصله بسیار زیادى كه با آنان داشتند ریشه و منشأ واحدى داشته باشند و همه به یك پدر و یك مادر منتهى شوند.
به همین جهت بعضى از آنها گفته اند نسل حاضر بشر منتهى مى شود به چند تن انسان، كه هر یك داراى رنگ مخصوصى بوده اند، یكى سرخ پوست، دیگرى زرد پوست، سومى سفیدپوست، چهارمى سیاه پوست، و چهار نژاد فعلى بشر منتهى مى شود به چهار زن و شوهر، و یا آنكه بعضى از این نژادها قدیمى، و بعضى دیگر بعدها پیدا شده اند، مانند نژاد سرخ و زرد، كه در آمریكا و استرالیا پدید آمده اند.

عناصر منطقی شبهه

1- مسلمانان معتقدند که نسل همه بشر منتهی به حضرت آدم (ع) و همسرش می شود.
2- در حالی که طبق تحقیقات دانشمندان ژئولوژى وجود فسیل هایی از انسان های گذشته و وجود اختلاف رنگها در بین انسان ها نمی تواند با این اعتقاد مسلمان ها سازگاری داشته باشد.
3- بنابراین نسل انسان های امروزی تنها به حضرت آدم منتهی نمی شود.

پاسخ شبهه

آدم هم اسم جنس است و هم اسم ذات. در حالت اسم جنسى به معناى انسان و بشر استعمال مى شود و در معناى اسم ذاتى به شخصیت تاریخى حضرت آدم (ع) پدر بشر امروزى و اولین پیامبر الهى اطلاق مى شود. در قرآن كریم 15 بار نام آدم تكرار شده است كه یکبار به صورت «بنى آدم» (مائده/ 27) به معناى دو فرزند آدم، هابیل و قابیل و 6 بار به صورت «بنى آدم» فرزندان آدم و یك بار هم به صورت «ذریه آدم» نسل آدم، و مابقى به تنهایى آمده است و در تمام موارد هم به عنوان اسم ذات آمده است. پس در قرآن در تمام موارد آدم به صورت اسم ذات (یا به تعبیر شما اسم خاص) آمده است كه اشاره به شخص حضرت آدم (ع) دارد.
اما در مورد نژادهاى مختلف بشر، مانند: سفید و سرخ و سیاه و زرد، دو نظریه وجود دارد:
الف - كلیه این نژادها از یك ریشه بوده اند، ولى در پى جدا شدن از یكدیگر و مهاجرت به سرزمین هاى مختلف و ازدواج هاى داخلى، یك دسته صفات ژنتیكى به عنوان صفات برتر و فائق در آن مجموعه ها به وجود آمده است و ژن هاى دیگر در آن مناطق امكان بقا و رشد پیدا نكرده اند.
ب - نسل آدم ابوالبشر (ع) با باقى مانده نسل انسان هاى قبلى (كه بر روى زمین ساكن بوده اند) مخلوط شده و تفاوت افراد بشر به همین جهت است. هر دو نظریه در حال حاضر طرفدارانى دارد و دلیل هایى نیز هر كدام از قرآن و روایات بر مدعاى خود ذكر مى كنند. اگر چه با توجه به ظاهر آیات قرآن; نظریه دوم، كمتر قابل دفاع است و ظاهرا بشر امروزى (به طور كامل) از نسل حضرت آدم (ع) مى باشد. زیرا قرآن در سوره نساء آیه اول مى فرماید: «یا أیها الناس اتقوا ربكم الذی خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا كثیرا و نساء؛ اى مردم (حق) پروردگار خود را رعایت كنید، كسى كه شما را از یك نفس (حضرت آدم) خلق كرد و از او همسرش (حوا) را آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیارى را (در سراسر زمین) منتشر كرد.»
آیه خطاب به «الناس» یعنى; تمام مردم زمان نزول وحى و پس از آن تا قیامت است. همچنین در آیه 13 سوره مباركه احزاب مى فرماید: «یا أیها الناس إنا خلقناكم من ذكر و أنثى و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا؛ اى مردم (باز خطاب به تمام مردم جهان است) ما شما را از مرد و زن (آدم و حوا) آفریدیم و شما را خلق ها و قبیله هایى قرار دادیم تا یكدیگر را بشناسید.» با وجود این شواهد هنوز در این مورد نمى توان حكم قطعى صادر كرد.

دیدگاه قرآن درباره تاریخ بشر

درباره آغاز تاریخ بشر از قرآن كریم و آیات آن چنین برداشت می شود كه خداوند متعال ابتداء حضرت آدم (ع) را، كه پدر بشر كنونی به حساب می آید، از گل آفرید و سپس برای او همسری به نام حوا از جنس خودش خلق نمود؛ قرآن كریم در این زمینه می فرماید: «ای مردم! از مخالفت پروردگارتان بپرهیزید، همان كسی كه همه شما از یك انسان (یعنی آدم) آفرید، و همسر او را (نیز) از جنس او خلق كرد، و از آن دو، مردان و زنان فراوانی را (بر روی زمین) پراكنده ساخت.» (نساء/ 1)
طبق این آیه، دلیل اینكه انسان باید از خدا پروا كند و رضایت و خوشنودى او را بجوید، این است كه خدا پرورش دهنده انسانهاست و هموست كه انسانها را از نسل یك نفر به وجود آورده كه منظور حضرت آدم است و همسر او حوا را هم از او آفرید و از این دو نفر مردان و زنان بسیارى پدید آورد.
كیفیت خلقت نوع بشر و تكثیر ذریه آدم و پدید آمدن انسانها از پدران و مادران بهترین وضعیت و حالت در ایجاد نوع بشر است خداوند با قرار دادن غریزه جنسى در نهاد آدمى و شدت علاقه اى كه به او نسبت به جنس مخالف داده، كارى كرده است كه به طور طبیعى و بدون احتیاج به امر تشریعى نسل بشر در روى زمین باقى مانده است هر چند كه امر تشریعى به ازدواج نیز به صورت استحبابى وجود دارد ولى غریزه جنسى آنچنان نیرومند است كه خود به خود و حتى در میان اقوام وحشى نیز تولید مثل و تكثیر نسل وجود دارد. بنابراین، خداوند با پدیدآوردن انسانها با این كیفیت مخصوص بالاترین حق را بر گردن انسانها دارد و آن حق حیات است و به همین جهت لازم است كه انسان از خدا پروا كند و تقوا داشته باشد و خوشنودى او را در كارهاى خود در نظر بگیرد.
پس تاریخ بشر كنونی با خلقت حضرت آدم و همسرش رقم خورد و از آن دو انسان بزرگ نسل های بعدی بشر به تدریج به وجود آمدند و خداوند متعال بر اساس سنت هدایت در راستای تعلیم و تربیت و سوق بشر به طرف كمال، پیامبران فراوانی را مبعوث كرد، كه هر كدام با دعوت انسان به پرستش خدای یگانه، ارزش های و راه های كمال را برای بشر ترسیم كردند و قرآن كریم با تذكر و یادآوری سرگذشت برخی از پیامبران الهی و امت های آن ها، گوشه هایی از تاریخ پرفراز و فرود بشریت را ترسیم نموده است و سرانجام با بعثت پیامبر اكرم (ص) آخرین پیامبر خود را با دین و آیینی كامل، جامع و جهانی به همراه قرآن كریم برای هدایت و تربیت بشر به مردم معرفی كرد و همگان را به پیروی از این پیامبر خاتم و عمل به آیات قرآن و فرمان های آن بزرگوار موظف و مكلف نمود، قرآن كریم می فرماید: «به خدا سوگند به سوی امت های پیش از تو پیامبرانی فرستادیم...، قرآن را بر تو نازل نكردیم، مگر برای این كه آن چه را در آن اختلاف دارند، برای آنها روشن كنی و این (قرآن) مایه هدایت و رحمت است برای قومی كه ایمان می آورند.» (نحل/ 63- 64)
به هر حال با توجه به متن قرآن و ظواهر آیات، شكى وجود ندارد كه از دیدگاه قرآن نسل كنونى بشر به یك فرد به نام آدم مى رسد كه خدا او را از خاك آفرید و از روح خود بر او دمید و او نخستین انسان روى زمین است كه بدون پدر و مادر آفریده شده. تكامل نوع انسان از انواع دیگر حیوانات مانند میمون، مورد قبول متن قرآن و ظواهر آیات نیست و البته مى دانیم كه این نظریه از سوى بعضى از دانشمندان علوم طبیعى نیز رد شده و فسیلها و اسنادى یافته اند كه مخالف با این فرضیه است.

دیدگاه علامه طباطبایی

علامه ذیل آیه 1 سوره نساء «یا أیها الناس اتقوا ربكم الذی خلقكم من نفس واحدة و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا كثیرا و نساء و اتقوا الله الذی تسائلون به و الأرحام إن الله كان علیكم رقیبا؛ اى مردم بترسید از پروردگار خود، آن خدایى كه همه شما را از یك تن بیافرید و هم از آن جفت او را خلق كرد و از آن دو تن خلقى بسیار در اطراف عالم از مرد و زن برانگیخت و بترسید از آن خدایى كه به نام او از یكدیگر مسئلت و درخواست مى كنید (خدا را در نظر آرید) و درباره ارحام كوتاهى مكنید كه همانا خدا مراقب اعمال شما است.» (نساء/ 1) می فرماید: «از ظاهر سیاق برمى آید كه مراد از "نفس واحدة" آدم (ع) و مراد از "زوجها" حوا باشد كه پدر و مادر نسل انسان است كه ما نیز از آن نسل مى باشیم و به طورى كه از ظاهر قرآن كریم بر مى آید همه افراد نوع انسان به این دو تن منتهى مى شوند.»
هم چنان كه از آیات زیر همین معنا بر مى آید كه «خلقكم من نفس واحدة، ثم جعل منها زوجها؛ همه شما را از یك نفس خلق كرد، نفسى كه پس از خلقتش همسرش از او خلق شد.» (زمر/ 6) «یا بنی آدم لا یفتننكم الشیطان كما أخرج أبویكم من الجنة؛ اى فرزندان آدم زنهار كه شیطان شما را نفریبد هم چنان كه پدر و مادر شما را از بهشت بیرون كرد.» (اعراف/ 27) و آیه زیر كه حكایت گفتار ابلیس است: «لئن أخرتن إلى یوم القیامة لأحتنكن ذریته إلا قلیلا؛ اگر مرگ مرا تا روز قیامت تأخیر بیندازى، نسل آدم را جز افرادى انگشت شمار گمراه خواهم كرد.» (اسرا/ 62)
علامه می فرماید: «از آیه شریفه "و بث منهما رجالا كثیرا و نساء" برمى آید كه نسل موجود از انسان، تنها منتهى به آدم و همسرش مى شود و جز این دو نفر، هیچ كس دیگرى در انتشار این نسل دخالت نداشته است، (نه حورى بهشتى، و نه فردى از افراد جن و نه غیر آن دو)، وگرنه مى فرمود: "و بث منهما و من غیرهما". با پذیرفتن این معنا این مطلب به عنوان نتیجه بر آن متفرع مى شود که كل بشر از آدم و حوا نشأت گرفته اند.»