ثواب برخی از کارهای نیک انسان در روایات

ثواب پرهیز از گناهان کبیره
1- «عن أحمد بن عمر الحلبی قال سألت أبا عبد الله ع عن قول الله عز و جل- إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم قال من اجتنب ما أوعد الله علیه النار إذا کان مؤمنا کفر الله عنه سیئاته و یدخله مدخلا کریما و الکبائر السبع الموجبات قتل النفس الحرام و عقوق الوالدین و أکل الربا و التعرب بعد الهجرة و قذف المحصنة و أکل مال الیتیم و الفرار من الزحف؛ احمدبن عمر حلبى نقل کرده است که معنى آیه «اگر از گناهان کبیره اى که نهى شده اید، بپرهیزید، از گناهان دیگر شما چشم مى پوشیم» (نساء/ 31) را از امام صادق (ع) پرسیدم، فرمود: اگر کسى از آنچه که خداوند براى آنها وعده آتش داده است بپرهیزد اگر مؤمن باشد (به امامت و ولایت ما معتقد باشد) خداوند از گناهان دیگر او درگذرد، و او را وارد مقامى نیکو و والا مى گرداند. و گناهان کبیره اى که موجب جهنمند عبارتند از: 1. قتل نفس (کشتن بى جواز شرعى)؛ 2. عقوق پدر و مادر (ناخشنودى آنها)؛ 3. ربا خوردن؛ 4. بازگشت به حالت اولیه پس از هجرت از آن حالت کفر به دین اسلام؛ 5. لکه تهمت به دامن زنى پارسا بستن؛ 6. مال یتیم را خوردن؛ 7. و فرار از میدان جنگ (فرار از جهاد بدون هیچ عذر شرعى)».
2- «عن محمد بن الفضیل عن أبی الحسن الرضا ع فی قول الله عز و جل- إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم قال من اجتنب ما أوعد الله علیه النار إذا کان مؤمنا کفر عنه سیئاته؛ محمدبن فضیل مى گوید که: امام رضا (ع) در تفسیر آیه «ان تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم» فرمود: کسى که از آن گناهانى که خداوند (به کیفر آن) وعده آتش جهنم داده است دورى کند، اگر مؤمن باشد (و به امامت و ولایت ائمه اطهار (ع) معتقد باشد) خداوند از گناهان دیگر او درگذرد».

ثواب گناهکار توبه کننده شرمنده و پشیمان
«عن أبی بصیر عن أبی عبد الله ع قال سمعته یقول أوحى الله عز و جل إلى داود النبی ع یا داود إن عبدی المؤمن إذا أذنب ذنبا ثم رجع و تاب من ذلک الذنب و استحیا منی عند ذکره غفرت له و أنسیته الحفظة و أبدلته الحسنة و لا أبالی و أنا أرحم الراحمین؛ ابوبصیر روایت کرده است که از امام صادق (ع) شنیدم که مى فرمود: خداوند عزوجل به داود پیغمبر (ع) وحى کرد که: اى داود! اگر بنده مؤمن من گناه کند و سپس ترک آن گفته و از آن گناه توبه نماید و به خاطر گناهى که کرده است از من شرم کند، من او را بیامرزم و آن را از یاد فرشتگان نویسنده گناه مى برم و به ثواب مبدل مى کنم و از این کار پروائى ندارم، و من مهربانترین مهربانانم».

ثواب کسى که بدهکارى را نزد سلطان ببرد و بداند که او قسم مى خورد سپس او را رها کند براى بزرگداشت خداى عزوجل
«عن عبد الحمید الطائی عن أبی الحسن الأول ع قال قال النبی ص من قدم غریما إلى السلطان یستحلفه و هو یعلم أنه یحلف ثم ترکه تعظیما لله عز و جل لم یرض الله له بمنزلة یوم القیامة إلا منزلة إبراهیم خلیل الرحمن؛ عبدالحمید طائى از حضرت موسى بن جعفر (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: کسى که بدهکارى را نزد حاکم ببرد تا او را براى وصول طلبش سوگند دهد، و مى داند که آن شخص بدهکار سوگند یاد خواهد کرد پس به احترام و بزرگداشت خداى بزرگ، او را رها کند و سوگندش ندهد، خداوند در روز قیامت براى او به منزلتى غیر از مقام و منزلت حضرت ابراهیم خلیل الرحمن راضى نخواهد شد».

ثواب آموزگار خوبیها
1- «عن جابر عن أبی جعفر ع قال معلم الخیر یستغفر له دواب الأرض و حیتان البحور و کل صغیرة و کبیرة فی أرض الله و سمائه؛ جابر از امام باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: تمام جنبندگان روى زمین و ماهیهاى دریاها و هر ریز و درشتى که در زمین و آسمان است براى کسى که آموزگار خوبیهاست درخواست آمرزش مى کنند».
2- «عن محمد بن خالد البرقی عمن ذکره عن أبی عبد الله ع قال عالم أفضل من ألف عابد و ألف زاهد و العالم ینتفع بعلمه خیر و أفضل من عبادة سبعین ألف عابد؛ محمدبن خالد برقى از کسى که از امام صادق (ع) روایت کرده است که آن حضرت فرمود: یک عالم بهتر از هزار عابد و هزار زاهد، و عالمى که به علم او منتفع شود بهتر و برتر از عبادت هفتاد هزار عابد».

ثواب کسى که دانش مى آموزد
1- «عن عبد الله بن میمون القداح عن أبی عبد الله ع عن آبائه ع قال قال رسول الله ص من سلک طریقا یطلب فیه علما سلک الله به طریقا إلى الجنة و إن الملائکة لتضع أجنحتها لطالب العلم رضى به و إنه یستغفر لطالب العلم من فی السماوات و من فی الأرض حتى الحوت فی البحر و فضل العالم على العابد کفضل القمر على سائر النجوم لیلة البدر و إن العلماء ورثة الأنبیاء و إن الأنبیاء لم یورثوا دینارا و لا درهما و لکن ورثوا العلم فمن أخذ منهم أخذ بحظ وافر؛ عبدالله بن میمون قداح از امام صادق (ع)، و آن حضرت از پدران بزرگوارش (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: کسى که در راه آموختن علم گام بردارد، خداوند او را به راه بهشت خواهد برد، و بدرستى که فرشتگان بالهاى خود را براى دانشجو از روى رضایت مى گستراند، و آنچه در آسمانها و زمین است همه حتى ماهیان دریا براى طالب علم درخواست آمرزش مى کنند، و همانا برترى دانشمند بر کسى که بسیار عبادت مى کند مانند برترى (فروغ) ماه در شب چهاردهم بر (پرتو) ستارگان است، و براستى که دانشمندان، وارثان پیامبرانند، و پیامبران الهى درهم و دینارى به میراث نمى گذارند بلکه میراث آنها علم و دانش است، پس کسى که از علوم آنان چیزى فرا بگیرد بهره فراوانى برده است».
2- «عن جابر بن یزید الجعفی عن أبی جعفر ع قال ما من عبد یغدو فی طلب العلم أو یروح إلا خاض الرحمة و هتفت به الملائکة مرحبا بزائر الله و سلک من الجنة مثل ذلک المسلک؛ جابربن یزید جعفی از امام باقر (ع) روایت کرده است که فرمود: هیچ بنده اى نیست که صبح یا شب در جستجوى دانش باشد مگر آنکه داخل در رحمت خداوند باشد، و فرشتگان به او خطاب مى کنند که: آفرین بر تو باد اى زایر خدا! و در بهشت راهى مانند همان راهى که در طلب علم رفته است در پیش مى گیرد».

ثواب همنشینى با اهل دین
«عن منصور بن حازم عن أبی عبد الله ع قال قال رسول الله ص مجالسة أهل الدین شرف الدنیا و الآخرة؛ منصوربن حازم از امام صادق (ع) روایت کرده است که رسول خدا (ص) فرمود: همنشینى با اهل دین مایه شرف دنیا و آخرت است».

ثواب بجاى آوردن عملى بعد از شنیدن ثواب آن
«صفوان عن أبی عبد الله ع قال من بلغه شی ء من الثواب على شی ء من خیر فعمله کان له أجر ذلک و إن کان رسول الله ص لم یقله؛ صفوان از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: اگر کسى ثواب عملى را بداند و بعد به آن عمل کند، همان پاداش را (که شنیده است) به او کرامت خواهند کرد هر چند که آن گفته از رسول خدا (ص) نباشد».

ثواب کسى که سخنى بر حق بگوید و دیگران به آن عمل کنند
«عن عبد الرحمن بن أبی عبد الله قال قال أبو عبد الله ع لا یتکلم الرجل بکلمة حق فأخذ بها إلا کان له مثل أجر من أخذ بها و لا یتکلم بکلمة ضلال یؤخذ بها إلا کان علیه وزر من أخذ بها؛ عبدالرحمن بن ابى عبدالله روایت کرده است که امام صادق (ع) فرمود: ثواب کسى که کلامى بر حق بر زبان براند و (دیگران) آن را به مورد اجرا بگذارند پاداش کسى است که به آن عمل مى کند؛ و اگر سخن گمراه کننده اى را گفته باشد، در گناه و کیفر کسى که به آن عمل کرده است شریک خواهد بود».

ثواب کسى که سنت خیرى بجاى گذارد
«عن میمون القداح عن أبی جعفر ع قال أیما عبد من عباد الله سن سنة هدى کان له أجر مثل أجر من عمل بذلک من غیر أن ینقص من أجورهم شی ء و أیما عبد من عباد الله سن سنة ضلال کان علیه مثل وزر من فعل ذلک من غیر أن ینقص من أوزارهم شی ء؛ میمون قداح، از امام محمدباقر (ع) روایت کرده است که فرمود: پاداش هر بنده اى از بندگان خدا که سنت نیکو و شایسته اى از خود بجاى گذارد با پاداش کسى که بدان سنت عمل مى کند برابر است، بى آنکه از پاداش عمل کنندگان به آن چیزى کم شود؛ و گناه هر بنده اى از بندگان خدا که کار زشت و نکوهیده اى را بدعت نهد، همان گناه کسى است که به آن بدعت عمل مى کند، بى آنکه از بار گناه یکى از آنها کم گردد».

ثواب کسى که به آنچه مى داند عمل مى کند
«عن حفص بن غیاث قال سمعت أبا عبد الله ع یقول من عمل بما علم کفی ما لم یعلم؛ حفص بن غیاث نقل کرده است که شنیدم امام صادق (ع) مى فرمود: اگر کسى به آنچه که مى داند عمل کند، از آنچه که نمى داند بى نیاز خواهد شد».

ثواب پناه دادن به یتیم، و ترحم به ضعیف، و مهربانى در حق پدر و مادر، و نیکى نسبت به برده
«عن أبی حمزة الثمالی عن أبی جعفر ع قال أربع من کن فیه بنى الله له بیتا فی الجنة من آوى الیتیم و رحم الضعیف و أشفق على والدیه و رفق بمملوکه؛ ابوحمزه ثمالى از امام محمدباقر (ع) روایت کرده است که فرمود: کسى که داراى چهار خصلت باشد، خداوند خانه اى در بهشت براى او بنا مى کند: به یتیمى پناه دهد؛ بر ضعیفى ترحم کند؛ در حق پدر و مادر خود مهربانى نماید؛ و به برده خود نیکى کند».

ثواب کسى که از دستیازى به آبروى مردم خود دارى کند، و کسى که خشم خود را فرو برد
1- «عن أبی حمزة الثمالی عن أبی جعفر ع قال سمعته یقول من کف نفسه عن أعراض الناس کف الله عنه عذاب یوم القیامة و من کف غضبه عن الناس أقاله الله نفسه یوم القیامة؛ ابوحمزه ثمالى روایت کرده است که از امام محمدباقر (ع) شنیدم که مى فرمود: هر کسى که از دستیازى به آبروى مردم خود دارى کند، خداوند عذاب روز قیامت را از او دور مى سازد؛ و کسى که خشم خود را فرو نشاند، خداوند در روز قیامت او را خواهد بخشید».
2- «عن سیف بن عمیرة عمن سمع أبا عبد الله ع قال یقول من کف غضبه ستر الله عورته؛ سیف بن عمیره از قول مردى روایت کرده است که از امام صادق (ع) شنید که مى فرمود: کسى که خشم خود را فرو برد، خداوند عیبهاى او را مى پوشاند».