حمیده خاتون علیهاالسلام

حمیده بربریه یاحمیدةالمصفاة، مشهور به لؤلؤه، دختر صاعد بربری بود. گفته شده است که او از اهالی اندلس و از زنان پاکیزه، متقی و مورد اطمینان بوده است. او از کنیزانی بود که امام باقر (ع) او را خرید و به فرزندش امام صادق (ع) بخشید و افتخار مادری امام هفتم را یافت.

شخصیت و موقعیت
امام صادق (ع) در شأن این بانو فرمود: «حمیده همچون شمش طلا از زشتی ها و پلیدی ها پاک بود و ملائکه او را پیوسته حفظ می کردند تا خداوند او را به عنوان همسر به من و به عنوان مادر به حجت بعد از من عطا فرمود.» این بانو چنان فقیه و عالم به احکام بوده است که امام صادق (ع) به زنها می فرمود تا مسائل و احکام دین را از او یاد بگیرند.
وقتی امام باقر (ع) او را خرید، خطاب به او فرمود: «اسمت چیست؟» گفت: «حمیده» امام فرمود: «در دنیا و آخرت حمیده باشی. بگو ببینم، دوشیزه هستی یا نه؟» گفت: «آری» امام فرمود: «چگونه؟ و حال اینکه هر کس که به دست برده فروش ها بیفتد، او را فاسد می کنند.» عرض کرد: «صاحبم قصد مرا می نمود ولی خداوند مردی را که موها و محاسنش سفید بود، بر او مسلط می کرد و آن پیرمرد به او سیلی می زد تا از قصد خود منصرف می شد و این کار چندین بار تکرار شد.» امام باقر (ع) فرمود: «ای جعفر! این کنیز را به همراه ببر که به زودی بهترین فرد روی زمین را برایت به دنیا خواهد آورد.» این بانوی بزرگوار دارای حسن تدبیر بود. امام صادق (ع) هر وقت که می خواست حقوق اهل مدینه را تقسیم کند، کار را به عهده ام فروه (مادر خود) و این بانو می گذاشت.

روایتی از حمیده خاتون
ابوبصیر گوید: «بر حمیدةالمصفاة وارد شدم تا شهادت امام صادق (ع) را به او تسلیت بگویم. آن بانو گریست و گفت: ای ابامحمد! اگر حضرت صادق (ع) را در وقت مرگ می دیدی، مسأله عجیبی را مشاهده می کردی. آن حضرت چشمهای خود را گشود و فرمود: خویشاوندانم را در کنارم جمع کنید. ما همه خویشاوندان را جمع کردیم. امام نظری به اطرافیان افکند و فرمود: ان شفاعتنا لاتنالها مستخفا بالصلوة؛ شفاعت ما به کسانی که نماز را سبک و بی اهمیت بشمارند، نخواهد رسید.»
حضرت صادق (ع) هنگام وفات برای اینکه امام بعد از او شناخته نشود، پنج نفر را وصی خود قرار داد که عبارت بودند از: امام کاظم، عبدالله افطح فرزند دیگر امام صادق، محمد بن سلیمان والی مدینه، منصور خلیفه عباسی و حمیده خاتون همسر امام صادق.