قرآن و اثبات عصمت پیامبران از راه الگو بودن آنان

آیاتی که به جامعه‌ اسلامی دستور می‌ دهد که گوش به فرمان پیامبر باشند و از اوامر او پیروی و از نواهی او خودداری کنند. پیام این آیات، این است که پیامبران و مقتدایان امت، معصومند و لغزشی در فکر و اندیشه و کردارشان نیست و شما را به سر منزل مقصود می‌ رسانند؛ وگرنه چه انگیزه‌ ای وجود دارد که مردم، بی‌چون و چرا سر تسلیم به پیشگاه آنان فرود‌ آورند و اوامر و نواهی ایشان را به جان و دل، پذیرا و فرمانبردار باشند؟! برخی از آیات مرتبط با این مطلب، عبارت است از:
1. «ما اتاکم الرسول فخذوه و ما نهیکم عنه فانتهوا و اتقوا الله إن الله شدید العقاب؛ آنچه را پیامبر بر شما آورد، بپذیرید و بگیرید و آنچه را از آن نهی کرد، خودداری کنید و از خداوند پروا داشته باشید که او شدید العقاب است» (حشر/ 7).
2. «من یطع الرسول فقد أطاع الله و من تولی فما أرسلناک علیهم حفیظا؛ هر کس از پیامبر پیروی کند، از خدا اطاعت کرده است و کسی که از آن سرپیچی کند، ما تو را در برابر او نگهبان نفرستاده‌ ایم» (نساء/ 80). فخر رازی، ذیل آیه‌ مزبور می‌ نویسد: این آیه، از قویترین دلایل بر عصمت پیامبر است، در جمیع اوامر و نواهی و هر آنچه از جانب خدا ابلاغ می‌ کند؛ زیرا اگر او در هریک از اینها خطا کند، دیگر پیروی از او اطاعت از خدا به شمار نمی‌ رود و نیز واجب است که پیامبر در جمیع کردارش معصوم باشد؛ زیرا خدا به پیروی از او فرمان داده است: «فاتبعوه؛ از او پیروی کنید» (انعام/ 153). در این آیه موقعیت رسول (ص) در برابر مردم و حسنات و سیئات آنان، بیان شده است میفرماید: هر کس اطاعت پیامبر (ص) کند اطاعت خدا کرده است. بنابراین اطاعت خدا از اطاعت پیامبر (ص) نمیتواند جدا باشد، زیرا پیامبر هیچ گامى بر خلاف خواست خداوند بر نمی‏دارد، سخنان و کردار و رفتار او همه مطابق فرمان خدا است. این آیه یکى از روشنترین آیات قرآن است که دلیل بر حجیت سنت پیامبر و قبول احادیث او می‏باشد، بنابراین کسى نمی‏تواند بگوید قرآن را قبول دارم ولى حدیث و سنت پیغمبر را قبول ندارم، زیرا آیه فوق صریحا می‏گوید: اطاعت از حدیث و سنت پیامبر اطاعت فرمان خدا است.
3. «لقد کان لکم فی رسول الله أسوة حسنة لمن کان یرجوا الله و الیوم الاخر و ذکر الله کثیرا؛ قطعا برای شما در اقتدا به رسول خدا (ص) سرمشقی نیکوست؛ برای آن کسی که به خدا و روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد می‌کند» (احزاب/ 21). قرآن پیامبر (ص) را اسوه و الگو معرفی تلقی کرده و به جامعه اسلامی دستور می دهد که رفتار و گفتار او نمونه زندگی آنان باشد، اگر پیامبر از هر جهت، شایستگی سرمشقی نداشته باشد و در کار او لغزش و خطایی باشد، چگونه خداوند به گونه‌ ای مطلق فرمان می‌ دهد که او را اسوه و سرمشق خویش قرار دهید؟!