روش برخورد با مخالفان اعتقادی در سیره پیامبران الهی

همه پیامبران الهی به هنگام بحث با مخالفان خود، با آنها برخوردی دلسوزانه و مشفقانه داشتند. البته آنگاه که نوبت به نبرد و جهاد می رسید، هم لحن و هم رفتارشان به تندی می گرایید؛ اما به گاه احتجاج و مناظره، دوستی و مسالمت در گفتار و رفتار آنان کاملا مشهود بود. مثلا به نحوه برخورد حضرت نوح (ع) با مخالفان خود بنگرید. آنها نزد نوح آمدند و گفتند: «انا لنراک فیل سفاهه؛ ما تو را نابخرد یافته ایم.» (اعراف/ 66) نوح می توانست این گفتار گستاخانه را با تندی پاسخ دهد؛ اما بسیار برادرانه به آنان گفت: «لیس بی سفاهه و لکنی رسول من رب العالمین؛ من نابخرد نیستم، بلکه فرستاده ای از سوی پروردگار جهانیانم.» (اعراف/ 66)
همچنین رفتار پیامبر اسلام (ص) با مخالفان به هنگام احتجاج و بحث، از همین مقوله بود. کافران می پنداشتند که دین الهی نیز همانند افسانه های پارسیان و حکایت های پادشاهان و پهلوانان، ساخته و پرداخته خیال است. از این رو جسورانه به پیامبر می گفتند: «ان هذا الا اساطیر الاولین؛ این نیست جز افسانه های پیشینیان.» (انعام/ 25) و پیامبر در پاسخ، نخست بدانان نمی گفت که در گمراهی به سر می برند، بلکه می فرمود «انا و ایاکم لعلی هدی او فی ضلال مبین؛ بیایید با یکدیگر به گفتگو بنشینیم تا روشن شود که کدامیک از ما بر حق است و کدام در گمراهی آشکار.» (سباء/ 24)
پس شیوه پیامبران الهی چنین بوده است که پیش از آغاز برخورد ستیز آمیز، در پی گفتگو و مناظره بر می آمدند و در این شیوه نیز برادری و دلسوزی را در برابر برخورد نابرادرانه و دشمنانه مخالفان پی می گرفتند.