ایمان و آینده نگری

تنها با اندکی دقت می توان متوجه شد که در مفهوم ایمان توجه به آینده و برنامه ریزی برای ساختن فردایی با شکوه و سرشار از لطف و نعمت الهی نهفته است. ایمان یعنی تلاش برای دستیابی به زندگی جاودان در پرتو نعمت های پایان ناپذیر خدای مهربان. مؤمن یعنی کسی که تمام زندگی را در آینه چند روزه زودگذر دنیا می بیند و همواره با این باور و عقیده زندگی می کند که زندگی دنیا پلی است برای سرای جاودان و محل کشت است برای برداشت در قیامت. با این نگاه به زندگی دنیا نمی توان آینده نگر نبود و با تدبیر و دور اندیشی زندگی نکرد. قرآن کریم در موضوع مؤمن و آینده نگری محورهایی را مطرح کرده که عبارتند از:
مؤمن و نگاه به فردایی که ساخته است
سوره حشر آیه 18: «ای کسانی که ایمان آورده اید تقوای الهی را پاس دارید و هر کس بنگرد تا برای فردایش چه چیز از پیش فرستاده است و تقوا را رعایت کنید که خداوند از آنچه انجام می دهید آگاه است.»
پیام آیه:
1- محاسبه و برنامه ریزی و آینده نگری از اصول ضروری یک زندگی خردمندانه و آمیخته به موفقیت است.
2- هر چه نیاز انسان به تنظیم برنامه در آینده بیشتر و با اهمیت تر باشد، تدبیر و دور اندیشی و دقتش باید افزون تر باشد. برنامه ریزی و تدارک دیدن برای یک نیاز 10 ساله در آینده زندگی با یک نیاز کمتر یا بیشتر متفاوت است.
3- آینده زندگی هر انسانی که در فرهنگ دینی گاهی از آن تعبیر به فردا می شود آینده ای است قطعی و همیشگی از یک سو و آینده ای است که به شدت انسان نیازمند چیزهایی است که فرستاده و به تعبیر دیگر با آنچه فرستاده باید زندگی همیشگی اش را ادامه بدهد.
4- تلاش و دقت و برنامه ریزی برای ساختن آینده ای سرشار از آرامش و امنیت و رهایی و رستگاری وظیفه هر انسان با ایمان است. ایمانی که نتواند صاحبش را به چنین آینده ای درخشان و با شکوهی برساند و در حد زبان و برخی از اعمال عبادی و اخلاقی خودنمایی داشته باشد نیازمند به تجدید نظر جدی است.
5- استمداد از تقوای الهی و ایجاد مصونیت برای خود در مسیر حرکت به سوی چنین آینده ای شرط موفقیت و کامیابی است.
6- آخرین پیام این که خداوند بر آنچه انسان ها انجام می دهند آگاه است و هیچ ذره ای از صحنه نامتناهی آگاهی او خارج نیست. انسان مؤمن با چنین باوری می تواند با آرامش خاطر و آسودگی خیال و با یقین به این که هر تلاش و کوششی که می کند پاسخش را دقیق دریافت خواهد کرد می تواند آینده اش را آنگونه که خدای هستی راضی است بسازد.
جمع بندی پیام ها:
انسان مؤمن باید آینده را همین امروز بسازد آن در هم لابلای زندگی پر از فراز و نشیب دنیا تا بتواند از ایمانش واقعا بهره مند شود.
در آیه هشتم سوره تحریم می خوانیم: «ای کسانی که ایمان آورده اید به سوی خدا توبه کنید، توبه ای خالص. امید است با این کار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد کند. در آن روزی که خداوند پیامبر اکرم (ص) و کسانی را که با او ایمان آوردند خوار نمی کند. این در حالی است که نورشان پیشاپیش آنان و از سوی راستشان در حرکت است و می گویند پروردگارا نور ما را کامل کن و ما را ببخش که تو بر همه چیز توانایی.»
پیام آیه:
1- ایمان، انتخابی است آگاهانه برای حرکت به سوی کمال مطلق و خیر و پاکی و زیبایی نامتناهی.
2- پیمودن چنین مسیری در شرایط زندگی دنیا و شرایط حاکم بر جسم و روح انسان کاری است دشوار و آمیخته با مشکلات و موانع و آفات بی شمار.
3- انسان با ایمان ممکن است در هر لحظه و هر صحنه از مسیری که برگزیده است غفلت کند و یا از آن منحرف شود.
4- پیشگیری از این آفت و خطر و نیز درمان این مشکل با توجه همیشگی به مقصدی که برگزیده ممکن است؛ یعنی پیوسته متوجه باشد که اگر غافل شد از غفلت خویش از آگاهی برگردد و اگر بیراهه رفت، از بیراهه به شاهراه بیاید و اگر منحرف شد مجددا مسیر را درست طی کند آنچه این فرصت و موقعیت را پیشگیری و درمان در اختیار انسان باایمان قرار می دهد توبه نام دارد.
5- البته باید توجه داشت که توبه ای کارساز و تأثیرگذار است که خالص و ناب باشد و در آن ناخالصی وجود نداشته باشد زیرا نمی شود از آنچه به عنوان ابزار درمان استفاده می شود انتظار داشت که اگر خودش نیز آفت داشت اثر بخش باشد.
6- تمام تلاش انسان با ایمان رهایی از عوارض و پیامدهای نافرمانی و معصیت های احتمالی و دستیابی به نعمت بهشت است و اگر توبه راستین را در متن زندگی اش قرار دهد و همواره لذت و شیرینی بازگشت به خدا را در کام جانش احساس کند رهاورد تلاش هایش را خواهد یافت.
جمع بندی پیام ها:
گوهر ایمان پیوسته نیازمند پاسداری و آفت زدایی است و توبه خالص تنها راه تضمین برای پاسداری از ایمانی است که مؤمن می خواهد در پرتوش نعمت های جاودان سرای آخرت را در آغوش بکشد.
مؤمن و تلاش و رقابت برای دستیابی به آمرزش الهی و بهشت
سوره آل عمران آیه 33: «و شتاب کنید برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتی که وسعت آن آسمان ها و زمین است و برای پرهیزگاران آماده شده است.»
پیام آیه:
1- زندگی سراسر صحنه رقابت و تلاش برای دستیابی به اهدافی است که هر کس در نظر دارد. زندگی انسان با ایمان نیز از این قانون استثناء نیست.
2- چون همه ابعاد زندگی انسان مؤمن بر محور فرمانبرداری از خداوند تنظیم می شود رقابت های زندگی او نیز باید بر همین محور باشد.
3- تلاش برای دستیابی به آمرزش الهی از ویژگی های جامعه ایمانی و از اهداف و برنامه های ثابت زندگی مؤمنان است. تلاش عمومی و همگانی به سوی راهکارهای دستیابی به مغفرت الهی.
4- آمرزش الهی که فرجامش بهشت جاودان و نعمت های نامتناهی خداوند مهربان است تنها در پرتو سرشار ساختن جامعه از روح تقوی و خداترسی و پای بندی به تعهدات ایمانی ممکن است.
5- هر عاملی که زمینه ساز بهره مندی انسان با ایمان از آمرزش الهی شود باید جزء برنامه های ثابت و اساسی زندگی او قرار بگیرد. در جامعه ای که همگی تلاش بر انجام کارهایی دارند که مایه تحصیل رضایت الهی است، عنایت ویژه خداوندی بیشتر به آن جامعه سرازیر می شود.
جمع بندی پیام ها:
در منطق قرآن رقابت و تلاش همگانی نه تنها محکوم نیست بلکه مورد تأیید است به شرط این که بر محور رضایت الهی و کسب آمرزش او و دستیابی به بهشت جاودان حق باشد، تلاشی که زندگی دنیا را نمونه ای از بهشت اخروی می کند باید که فرجامی جز استقرار در بهشت جاودان نداشته باشد.