عذاب مجرمین در آخرت

قرآن کریم در سوره زخرف آیه 74 می فرماید: «ان المجرمین فی عذاب جهنم خالدون» مجرمان، گنهکاران (البته مقصود گروهی از گنهکاران هستند که خود قرآن کریم معین کرده) در عذاب جهنم جاوید می مانند. آنجا راجع به آنها فرمود: «انتم فیها خالدون» (زخرف/ 71)، اینجا به صورت غیاب ذکر می کند.
مفسرین، اینجا این مطلب را عنوان کرده اند که مقصود از "مجرم" چیست؟ آیا مقصود از "مجرم" خصوص کافر است، خصوص مشرک است؟ نه، چون اولا کلمه "مجرم" یعنی گنهکار و ثانیا خود قرآن خلود را منحصر به کفار نکرده، مسلمان هم در اثر بعضی از گناهان ممکن است خالد در جهنم باشد.
در قتل عمد، صریح آیه قرآن است، اگر کسی نفس محترمی را بکشد و توبه نکند و از این دنیا برود او خالد در جهنم است. پس ضرورتی ندارد که ما بگوییم مقصود از "مجرم" مشرک است. ظاهر آیه هم که "مشرک" نیست. «لایفتر عنهم» تخفیفی داده نمی شود، اول و آخرش یک جور است، نه این است که اولش سخت است، بعد تخفیف و تخفیف، نه، «لا یفتر عنهم و هم فیه مبلسون» و اینها در آنجا نا امیدند (زخرف/ 75) یک عذاب، یک رنج برای انسان، هر چه شدید باشد یک طرف، امید نداشتن به خلاص شدن یک طرف.
اگر انسان دچار شدیدترین رنج ها باشد ولی یک برق امیدی در آن نهایت باشد که خوب این بالأخره تمام می شود، هر چه هست تمام می شود، تحمل آن رنج برایش آسان تر است. این دومی روحی است. این عذاب، جسمی است، آن یکی روحی است و بدتر از آن عذاب جسمی، این یأس و نا امیدی ای است که از نظر روحی دارند که پایان پذیر نیست.
از نظر آیات کریمه قرآن مجید و هم از نظر روایات اسلامی این مطلب قطعی است که گناهکار هر چند مسلمان باشد به عذاب الهی معذب خواهد بود، گو اینکه وقتی دارای ایمان باشد بالاخره به رستگاری نهایی و خلاصی از دوزخ نائل می گردد، ولی ممکن است نجات او پس از سال های چشیدن رنج و عذاب باشد. حساب گناهان یک عده در شدائد و سکرات مرگ تصفیه می گردد، گروهی دیگر با عذاب های قبر و عالم برزخ جریمه گناهان خود را می پردازند و جمعی دیگر در اهوال قیامت و شدائد حساب، کیفر خود را می بینند و عده ای به دوزخ می افتند و سال ها در عذاب درنگ می کنند، چنان که در تفسیر آیه 23 سوره نباء «لابثین فیها احقابا؛ که روزگارانی دراز در آن بمانند»؛ در آتش، سالیان درازی درنگ کننده اند. از امام ششم حضرت امام جعفر صادق (ع) روایت شده است که این آیه مربوط به کسانی است که از آتش نجات می یابند.