دلیل تفاوت مشرکان و اهل کتاب از نظر اسلام

همه غیر مسلمانان از نظر مأجور بودن در قبال اعمال خیر، یکسان نیستند. میان غیر مسلمانی که به خدا و معاد معتقد نیست و غیر مسلمانی که به خدا و قیامت معتقد هست ولی از موهبت ایمان به نبوت محروم است تفاوت عظیم است. برای دسته اول امکان انجام یک عمل مقبول عند الله نیست ولی برای دسته دوم هست. این دسته ممکن است با شرایطی به بهشت بروند ولی برای دسته اول ممکن نیست. به نظر می رسد فلسفه اینکه اسلام میان مشرکان و اهل کتاب (پیروان ادیان الهی غیر از اسلام) در همزیستی تفاوت قائل است. مشرک را تحمل نمی کند ولی اهل کتاب را تحمل می کند؛ مشرک را مجبور به ترک عقیده می کند ولی اهل کتاب را مجبور به ترک عقیده نمی کند همین است که مشرک یا منکر خدا به واسطه شرک و انکار، باب نجات را برای ابد به روی خود بسته است و در شرایطی است که خود را از عبور از طبیعت مادی و صعود به ملکوت و بهشت جاویدان برای همیشه محروم کرده است ولی اهل کتاب در شرایطی هستند که می توانند ولو به طور ناقص عمل صالح انجام دهند و با شرایطی نتیجه آن را بیابند. قرآن کریم خطاب به اهل کتاب می فرماید: «قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمة سواء بیننا و بینکم ان لا نعبد الا الله و لا نشرک به شیئا و لا یتخذ بعضنا بعضا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا اشهدوا بانا مسلمون؛ بگو ای اهل کتاب بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما مشترک است بایستیم که جز خدا را تپرستیم و کسی را با او شریک نکنیم و هیچ کس از ما دیگری را به جای خداوند صاحب اختیار نگیرد. پس اگر (از این پیشنهاد) اعراض کردند، بگویید: شاهد باشید که ما سر به فرمان خداییم.» (آل عمران/64) قرآن کریم با اهل کتاب چنین صلایی داده است ولی هرگز با مشرکان و منکران، چنین صلایی نداده و نمی دهد.