نتیجه اعمال دنیوی و اخروی انسان

عدالت یعنی حسن روابط اجتماعی، و ظلم، گسیختگی روابط اجتماعی است. حال اگر یک ملتی مسلمان و با ایمان هم باشند، خدا شناس هم به قول خودشان باشند، خودشان را هم ملت قرآن حساب بکنند، فریاد "اشهد ان لا اله الا الله" و "اشهد ان محمدا رسول الله" و "اشهد ان علیا ولی الله" آنها هم به آسمان بلند باشد، اما آن اصلی که قرآن می گوید: «لیقوم الناس بالقسط؛ تا مردم به عدل و انصاف برخیزند» (حدید/25) اصلا در میانشان برقرار نباشد و وقتی روابط اجتماعی آنها را می بینید سراسر فساد و دروغ و تهمت و فحشا و ظلم و ستم است، قرآن نه تنها مدعی نیست که چنین ملتی قابل بقاست بلکه مدعی است که اینها قابل بقا نیستند و همه اینها از آن اصل ریشه می گیرد.

هر فردی و هر ملتی اگر از راهی بروند، به مقصدی که در نهایت آن راه قرار گرفته است می رسند ولی اگر به راهی نروند انتظار رسیدن به مقصد آن راه را هم نباید داشته باشند. یک فرد ماتریالیست یا یک ملت ماتریالیست اگر راه دنیای خودش را درست طی بکنند قرآن می گوید به مقصد دنیای خودش می رسد، اما یک ملت خدا شناس اگر همان راه دنیا را غلط طی بکند به مقصودش نمی رسد. به همین دلیل یک ماتریالیست وقتی که به طرف خدا نرفته و راه به سوی خدا یعنی راه تقرب به حق و راه بهشت را و راه اینکه سعادت آن جهانی را هم داشته باشد نرفته است اصلا توقع چه چیزی دارد؟! همین طور که ما در دنیا راه نرفته را نباید انتظار سعادتش را داشته باشیم، در آخرت هم نباید چنین انتظاری داشته باشیم.

این است که بعد از آیه نور که همه نظرش بر طبق روایات و آنچه که از خود آیه استفاده می شود به هدایت الهی است، در ذیل آیه هم می فرماید: «یهدی الله لنوره من یشاء؛ خدا هر که را بخواهد به نور خودش هدایت می کند» (نور/35) و همچنین در ادامه می فرماید: «لیجزیهم الله احسن ما عملوا و یزیدهم من فضله؛ تا خدا بهتر از آنچه انجام داده اند به ایشان جزا دهد و از کرم خود افزونشان کند» (نور/38)

تعبیرهای قرآن کریم خیلی عجیب است! « یجزیهم الله» یا به «یهدی الله» بر می گردد و یا به «فی بیوت اذن الله ان ترفع و یذکر فیها اسمه یسبح له فیها بالغد و والاصال؛ (آن نور هدایت) در خانه هایی است که خدا رخصت داده که ارجمندش دارند و نام خدا در آنها یاد شود. در آن خانه ها هر بامداد و شامگاه او را نیایش می کنند.» (نور/36)

فرق نمی کند، چه بگوییم خدا آنها را هدایت می کند برای این منظور و چه بگوییم اهل هدایت آن طور درست عمل می کنند و خدا را فراموش نمی کنند، به این منظور. «لیجزیهم الله احسن ما عملوا» این نور خدا برای این است که خدا عمل آنها را به نیکوترین وجهی که عمل کرده اند یعنی به نیکوترین نحو عملی که یک عمل کننده انجام بدهد پاداش دهد و این همان مطلبی است که عرض کردم، یعنی ایمان چنین ارزشی به عمل انسان می دهد که آن حداکثر پاداشی که باید بگیرد، می گیرد.