عظمت وجودی امام علی علیه السلام در کلام ابن ابی الحدید و ابوعلی سینا

در خصوص وجود متعالی امیرالمؤمنین (ع) شارح‌ معتزلی‌ مذهب: ابن‌ أبی‌ الحدید شافعی‌ از قلم‌ توانایش‌ چنین‌ میگذرد که:
یا برق إن‌ جئت الغری فقل له*** ا تراک تعلم من بأرضک مودع؟
فیک ابن عمران الکلیم و بعده *** عیسی یقفیه‌ و أحمد یتبع
بل فیک جبریل و میکال و *** إسرافیل والملاء المقدس أجمع
بل فیک نور الله جل جلاله *** لذوی‌ البصآئر یستشف و یلمع
فیک الاءمام اللارتضی‌، فیک‌ الوصی *** المجتبی‌ فیک البطین الانزع
هذا الامانة لایقوم بحملها *** خلقآء هابطة و أطلس أرفع
هذا هو النور الذی‌ عذباته *** کانت بجبهة ءادم تقطلع‌
و شهاب موسی‌ حیث أظلم لیله *** رفعت له لالا´ؤه تتشعشع
لولاحدوثک قلت إنک جاعل *** الـارواح فی‌ الاشباح والمتتزع
لولا مماتک قلت إنک باسط *** الـارزاق تقدر فی‌العطآءوتوسع
ما العالم العلوی إلا تربة *** فیهالجثتک الشریفة مضجع
ما الدهر إلا عبدک القن الذی *** بنفوذأمرک فی‌ البریة مولع
و لقد علمت بأنه لابد من *** مهدیکم و لیومه أتوقع
و لقد بکیت لقتل ءال محمد *** بالطف حتی‌ کل عضو مدمع

1- ای‌ برق‌! اگر از زمین‌ نجف‌ عبور کردی‌ به‌ آن‌ زمین‌ بگو: آیا تو در خود چنین‌ می‌یابی‌ که‌ بدانی‌ در میان‌ تو چه‌ کسی‌ به‌ امانت‌ سپرده‌ شده‌ است‌؟
2- در میان‌ تو موسی‌ فرزند عمران‌ است‌، و بعد از او عیسی‌، و به‌ دنبال‌ آنان‌ أحمد مصطفی‌ می‌باشد.
3- بلکه در میان‌ تو جبرائیل‌ و میکائیل‌ و إسرافیل‌، بلکه‌ تمام‌ فرشتگان‌ سماوی‌ و عالم‌ قدس‌ هستند.
4- بلکه‌ در میان‌ تو نور خدا جل جلاله‌ می باشد که‌ برای‌ صاحبان‌ بصیرت‌ نگاه‌ می‌اندازد و سپس‌ نور و لمعان‌ میدهد.
5- در میان‌ تو امام‌ مرتضی‌ است‌، و وصی برگزیده‌ حق است‌. و در میان‌ تو «بطین‌» و «انزع‌» است‌ که‌ رسول‌ الله‌ فرمود.
6- این‌ همان‌ امانتی‌ است‌ که‌ نتوانست‌ آنرا حمل‌ کند نه‌ سنگ‌ های‌ سخت‌ کوههای‌ فرود آمده‌ و نه‌ فلک‌ اطلس بلند پایه‌.
7- این‌ همان‌ نور نبوتی‌ است‌ که‌ جوانب‌ و اطرافش‌ در پیشانی‌ آدم‌ بوالبشر می‌درخشید و طلوع‌ داشت‌.
8- این‌ همان‌ شعلۀ‌ آتشی‌ است‌ که‌ برای‌ موسی‌ در آن‌ شب‌ تار، انوارش‌ بالا گرفت‌ و تشعشع‌ و درخشش‌ میکرد.
9- اگر حدوث‌ تو نبود میگفتم‌ که‌ تو آن‌ کسی‌ هستی‌ که‌ ارواح‌ را در بدنها داخل‌ میکنی‌ و خارج‌ می‌نمائی‌.
10- اگر مرگ‌ تو نبود میگفتم‌ که‌ تو آن‌ کسی‌ هستی‌ که‌ ارزاق‌ خلائق‌ را در هنگام‌ بخشش‌، کم‌ و زیاده‌ می‌نمائی‌.
11- عالم‌ علوی‌ نیست‌ مگر مضجع‌ و تربت‌ برای‌ جسد پاک‌ و شریف‌ تو که‌ در آن‌ مضجع‌، مقبور شود.
12- روزگار و دهر نیست‌ مگر بنده حلقه‌ بگوش‌ تو که‌ در میان‌ خلائق‌ برای‌ تنفیذ امر تو شتاب‌ می ورزد و اهتمام‌ دارد.
13- و من‌ به‌ تحقیق‌ دانسته‌ام‌ که‌ مهدی‌ شما بدون‌ چون‌ و چرا خواهد آمد، و برای‌ چنین‌ روزی‌ انتظار میکشم‌.
14- و من‌ به‌ تحقیق‌ برای‌ کشته‌ شدن‌ آل‌ محمد در زمین‌ کربلا بطوری‌ گریه‌ میکنم‌ که‌ تو گوئی‌ تمام‌ اعضاء بدن‌، چشم‌ اشکبار است‌.

و اینجاست‌ که‌ أبوعلی‌ سینا فخر فلاسفه شرق‌ میگوید: «و کان علی فی‌ أصحاب محمد کالمعقول بین المحسوس؛ علی (ع) در میان‌ اصحاب‌ محمد چون‌ وجود جوهر معقول‌ در میان‌ محسوسات‌ بود.» و فاصله او با دیگران‌ چون‌ فاصله عالم‌ عقل‌ و عالم‌ محسوسات‌ و طبع‌ بود.