تجلی گناهان نفس به صورت عذاب های گوناگون

تا نفس اماره انسانی باقی است و تبدیل به نفس لوامه و یا نفس مطمئنه و غیرها نشده است، جهنم باقی است؛ زیرا که دوزخ ظهور و بروز حقیقت نفس در مراحل بعد و حجاب است. نفس اماره پیوسته انسان را امر به فحشا و منکرات می کند و تا قدری بخواهد آرام بگیرد دوباره امر می کند و گه گاهی که در آن فتور و کندی پیدا شود، به دنبال آن قوت می یابد و دست از زشتی و قبح بر نمی دارد و بالاخره با صاحب آن تا دم مرگ دست به گریبان است، هر چه بخواهد خاموش شود دوباره فروزان و مشتعل می گردد.
«و من یهد الله فهو المهتد و من یضلل فلن تجد لهم أولیآء من دونه و نحشرهم یوم القیـامة علی وجوههم عمیا و بکما و صما مأویاهم جهنم کلما خبت زدنـ'هم سعیرا؛ کسی را که خداوند هدایت کند فقط او راه یافته و رهبری شده است و کسی را که گمراه کند پس ای پیامبر هیچگاه برای او غیر از خدا یار و معین و ولی و محافظی نخواهی یافت! و ما چنین افرادی را در روز قیامت، بر چهره هایشان محشور می نمائیم درحالی که کورها و لال ها و کرهایی هستند. مأوی و پناهگاه آنان جهنم است که پیوسته فروزان است و هر وقت فروکش کند و بخواهد خاموش شود، ما سعیر و شعله آن را زیاد می کنیم» (اسراء/ 97)
«واستفتحوا و خاب کل جبار عنید * من ورآنءه جهنم و یسقی من مآء صدید * یتجرعه و لا یکاد یسیغه و یأتیه الموت من کل مکان و ما هو بمیت و من ورآئه عذاب غلیظ؛ (چون پیامبران مرسل در برابر قوم خود -که آنان را به استهزاء گرفتند و ایمان نیاوردند و به آنها بیم تبعید از شهر و بیرون کردن از دار و دیار را دادند- راهی نیافتند، در این حال) آن پیامبران از خدا طلب یاری و نصرت کردند و در این صورت یکایک از افراد گردنکش و معاند به خسران و زیان و تهی شدن از تمام سرمایه های وجودی مبتلا شدند و در دنباله آن جهنم است و از آبی که چون خون چرکین و فلز گداخته است آشامانیده شوند. هرچه آن را جرعه جرعه بیاشامند ابدا سیراب نشوند و هیچگاه آن آب برای آنان گوارا نباشد و از طرفی مرگ و موت از هر سو بدان ها روی آورد ولی آنها نمی میرند، و از دنبالشان عذاب غلیظ و سخت و درهم کوبنده ای است» (ابراهیم/ 15-17)
«إنه من یأت ربه مجرما فإن له جهنم لا یموت فیها و لایحیی؛ حقا آن کسی که به نزد پروردگار خود با حال جرم و جریمه آید، برای او جهنم است که در آن نه بمیرد و نه زنده ماند» (طه/ 74)
«و کفی بجهنم سعیرا * إن الذین کفروا بـایـاتنا سوف نصلیهم نارا کلما نضجت جلودهم بدلنـاهم جلودا غیرها لیذوقوا العذاب إن الله کان عزیزا حکیما؛ و شعله و لهب جهنم برای آنان کافی است. آنان که به آیات ما کافر شدند، ما به زودی آنها را در آتش خواهیم انداخت به طوری که هر وقت پوست هایشان بپزد و ریخته شود، ما به جای آن، پوست های تازه دیگری می رویانیم و آن پوست ها را تبدیل به پوست های جدیدی می نمائیم تا اینکه مزه عذاب را خوب بچشند و حقا خداوند، عزیز و مستقل و استوار و ثابت، و همچنین حکیم و محکم و مستحکم و برقرار است» (نساء/ 55-56)
اینها و بسیاری از آیات دیگر قرآن کریم که بر همین منوال است، همگی دلالت دارند بر اینکه نفس ناطقه انسان پیوسته باقی است و پیوسته طورا بعد طور، و حالا بعد حال عذا های مختلف را به انواع مختلف می چشد؛ همانطور که در دنیا نفسش زنده و باقی بود، و این حالات مختلفه از معصیت متناوبا و یکی پس از دیگری برای او حاصل می شد.