احاطه عدل و رحمت الهی بر تمام شئون هستی

خدای تعالی، عادل و دادگر است زیرا عدل یکی از صفات کمال است و خداوند عالم، همه صفات کمال را دارا می باشد و نیز کرارا در کلام خود عدل را ستوده و ظلم و ستم را نکوهش می کند و مردم را به عدالت، امر نموده و از ظلم، نهی می فرماید و چگونه ممکن است که چیزی را زشت شمارد و خود به آن متصف شود یا چیزی را خوب و زیبا شمارد و خود دارای آن چیز نباشد؟! خداوند در سوره نساء آیه 40 می فرماید: «ان الله لایظلم مثقال ذرة؛ خدا به اندازه ذره ای به کسی ظلم نمی کند» و نیز در سوره کهف آیه 49 می فرماید: «ولا یظلم ربک احدا؛ خداوند به هیچ موجودی ستم نمی کند» و همچنین در سوره نساء آیه 79 می فرماید: «ما اصابک من حسنة فمن الله و ما اصابک من سیئة فمن نفسک؛ آنچه نیکی به تو می رسد از خدا و آنچه بدی به تو می رسد از خود تو است». و نیز در سوره سجده آیه 7 می فرماید: «الذی احسن کل شیء خلقه؛ آن خدایی است که هر چه را آفریده، نیکو آفریده است».
بنابراین، هر پدیده ای در پیش خود، در نهایت خوبی ساخته شده است، زشتی و ناروایی با عیب و نقصی که در بعضی از موجودات دیده می شود، از راه مقایسه و نسبت پیش می آید. مثلا مار و کژدم وجودشان نسبت به انسان بد و ناروا است و خار، چون به گل قیاس شود، زیباست اما در جای خود، آفریده های شگفت انگیز و سر تا پا زیبایی هستند.

رحمت
نیازمند ناتوانی را می بینیم و به اندازه توانایی خود، نیازمندی او را رفع می کنیم. درمانده بیچاره ای را دستگیری می نماییم یا دست نابینایی را گرفته به مقصد می رسانیم. این گونه کارها را مهربانی یا رحمت شمرده، کار پسندیده و ستوده می دانیم. کارهایی که خدای کارساز بی نیاز انجام می دهد جز رحمت نمی تواند باشد، زیرا با بخشیدن نعمت های بی شمار خود، همه را بهره مند می سازد و با هر بخشش بی آن که خودش به کسی نیاز داشته باشد، گوشه ای از نیازمندی های موجودات را رفع می نماید چنان که می فرماید: «وان تعدوا نعمت الله لاتحصوها؛ و اگر نعمت های خدا را بشمارید، هرگز آن ها را شمار نتوانید کرد» (ابراهیم/ 34)، و می فرماید: «رحمتی وسعت کل شیء؛ رحمتم همه چیز را فراز گرفته (اعراف/ 156).