کتاب تفسیر شبر

کتاب تفسیر قرآن شبر، از مشهورترین تفسیرهای قرن سیزدهم هجری است. تفسیر شبر برابر با تفسیرهای سه گانه شبر است که به زبان عربی و به شیوه مزجی و شیوه روانی است. این تفسیر قرآن با 3 نام و سه نوع تفسیر در دسترس است.

معرفی اجمالی نویسنده:
سید عبدالله علوی حسینی موسوی فرزند سید محمدرضا شبر کاظمی که به "شبر" مشهور بود. او از علمای بزرگ شیعه و از فقهای و مجتهدین و محدثین امامیه در قرن سیزدهم هجری است. در سال 1188 هـ ق، در نجف اشرف، در یک خانواده علمی مذهبی بدنیا آمد. از نوجوانی به تحصیل علم مشغول شد و با جدیت در انجام وظائف و علوم دینی همت زیادی بکار برد. به همراه پدرش به کاظمین رفت و همانجا نزد پدر و "سید محسن اعرجی" شاگرد بود تا به مقام بلندی از علوم رسید و در تمام علوم دینیه متبحر شد.
سید عبدالله که بسیار متعبد و متقی بود، در قضای حوائج برادران مسلمان خود، بسیار مواظبت و ممارست داشت. وی معاصر "شیخ جعفر کاشف الغطاء" و "میرزای قمی" است و در زمان خودش، به «مجلس ثانی» معروف بود. از شاگردان مشهور این عالم بزرگ می توان شیخ جعفر جبلی، شیخ احمد بلاغی، سید علی عاملی و شیخ محمد اسماعیل خالصی، شیخ اسماعیل و شیخ مهدی فرزندان شیخ اسدالله دزفولی کاظمی را نام برد. سید شبر که بسیار پرکار بود و در راه علم تلاش زیادی داشت، آثار زیاد و ارزنده ای از خود به جا گذاشته که در زمینه های فقه، کلام، اصول، حدیث، رجال و تفسیر بوده که اینها را بیشتر از هفتاد عنوان گفته اند. این عالم بزرگ، سال 1242 هـ ق، در شهر کاظمین در سن 54 سالگی از دنیا رفت و در کنار پدر خود، در رواق مطهر کاظمین، مدفون است.

ساختار و تفسیر شبر
این تفسیر قرآن شبر را با نام «صفوة التفاسیر» و «الجوهر الثمین فی تفسیر القرآن المبین» ذکر کرده اند. برخی نیز سه فقره تفسیر بنام «الکبیر، الوسیط، الوجیز» گفته اند.
1- صفوة التفاسیر: اولین و بزرگترین تفسیر قرآن سید شبر که معروف به تفسیر کبیر نیز هست و صاحب «روضات» و «الذریعه» این تفسیر را به نام تفسیر الکبیر می خوانند که در دو جلد است که به گفته یکی از شاگردان مؤلف، در 6200 سطر تألیف شده. جلد اول از سوره حمد تا سوره یوسف و جلد دوم از سوره رعد تا پایان قرآن کریم که نسخه زمان مؤلف از جلد دوم در کتابخانه آیة الله مرعشی در قم، موجود است. مؤلف، در این اثر خود به طور مزجی قرآن را تفسیر کرده و بیشتر جنبه روانی دارد و مباحث دیگر کمتر است.
2- الجواهر الثمین فی تفسیر القرآن الکریم: در دو مجلد بزرگ به زبان عربی است، که به شیوه «مزجی» و شیوه «روانی» است که بدون مقدمات وارد بحث تفسیر شده. جلد اول از سوره فاتحه الکتاب تا سوره نحل و جلد دوم از سوره اسری تا آخر سوره های قرآن می باشد. این تفسیر بیش از 34000 سطر می باشد. صاحب الذریعه " شیخ آقا بزرگ تهرانی" نسخه اصلی به خط مؤلف را دیده است. البته بعضی ها این تفسیر را به غلط، تفسیر کبیر سید شبر می دانند.
3- تفسیر الوجیز یا تفسیر صغیر: این کوچکترین تفسیرهای سه گانه شبر است که در یک جلد به زبان عربی و به شیوه روائی و از معروفترین تفاسیر قرن سیزدهم است. این سومین تفسر مؤلف است که از دو تفسیر «الکبیر و الوسیط» تلخیص شده و بسیار مختصر و به شیوه «مزجی» است. خود مؤلف در اول کتاب، اشاره هایی به این نام دارد. این تفسیر بارها به صورتهای مختلف و از جمله با عنوان تفسیر «شبر» در عراق و مصر و لبنان و ایران به چاپ رسیده است. تفسر اول و دوم مؤلف، در سال 1239 هـ ق، تمام و تألیف شده است. بطور کلی این تفسیر با سبک ساده و روان است و مطالب برای مبتدیان، مفهوم می باشد.