کتاب قرآن در اسلام

کتاب قرآن در اسلام نوشته محمدحسین طباطبایی، از ریشه دارترین مدارک آیین مقدس اسلام است. علامه در این نوشته کوتاه که در نوع خود کم نظیر است، قرآن را در جنبه های مختلف بررسی کرده و دیدگاه های عقلی و منطقی آن را معرفی نموده است. موضوع این کتاب موقعیت قرآن مجید در جهان اسلام است، اینکه قرآن چیست، چه ارزشی برای مسلمانان دارد، کتابی است جهانی و همیشگی، وصیی است آسمانی نه مولود فکر بشری و رابطه آن با دیگر علوم و اوصاف آن.

معرفی اجمالی نویسنده
سید محمدحسین طباطبایی تبریزی در سال 1321 هجری قمری (1281 شمسی) متولد شد. یکسال قبل از فوت پدرش به مدرسه رفت، اما پس از پایان کلاس هفتم مصلحت دیده می شود که در خانه درس بخواند؛ به این دلیل او و برادرشان تحت تعلیم ادیب لایقی به نام شیخ محمدعلی سرائی قرار می گیرند و ادبیات عرب می آموزند و زیر نظر میرزا علینقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی می پردازند. مرحوم علامه در 1303 در سن 21 سالگی با صبیه مرحوم حاج میرزا مهدی آقا طباطبایی مهدوی که از خویشان پدر بود، ازدواج کرد. استاد علامه در 1304 که دروس حوزه تبریز را به پایان رساند، به همراه همسر و برادر و پسرشان که تازه به دنیا آمده بود، عازم نجف اشرف شدند. آشنایی با حاجی میرزا علی آقای قاضی رضوان الله علیه در مرحوم استاد علامه چنان تأثیری گذاشت که مدت 11 سال اقامت در نجف علاوه بر فقه و اصول و ریاضیات و فلسفه و رجال و تفسیر، در عرفان عملی در محضر این استاد عالیقدر حضور یافته و در سیر و سلوک و تزکیه نفس توشه های فراوانی بردند. مرحوم محمدحسین طباطبایی در اواخر زندگی در نجف روزگار را به سختی گذراندند، به طوری که در سال 1314 در اثر اختلال وضع معاش عازم ایران شدند و در روستای شادآباد تبریز سکنی گزیدند. ایشان به منظور کسب علم عازم قم شدند و برای همیشه با شهر تبریز وداع کردند. در سال 1325 وارد قم شدند و بدین ترتیب زندگی پربار علمی مرحوم علامه از همین جا آغاز شد و مدت 35 سال در این شهر زندگی کردند و بیشترین خدمت را به اسلام و حوزه های علمیه کردند. وی درس فلسفه را با سبک و روشی نوین آغاز کرد. زندگی این عالم ربانی که یکی از مفاخر بزرگ اسلام و محققی کم نظیر است، در ساعت 9 صبح روز 24 آبان 1360 در شهر قم به پایان رسید و دعوت حق را لبیک گفت. آثاری که علامه طباطبایی در تبریز تهیه کردند: 1. رساله در اسماء و صفات 2. رساله در افعال 3. رساله در وسایط میان خدا و انسان 4. رساله قبل الدنیا 5. رساله من الدنیا 6. رساله بعد الدنیا 7. رساله در ولایت 8. رساله در نبوت 9. کتاب سلسله انساب طباطباییان آذربایجان.
مختصری از خدمات استاد در شهر قم: 1- پی ریزی شیوه نوین از تفسیر که کاملا بدیع و ابتکاری است. 2- اشاعه تفکر فلسفی و تعقلی 3- کوشش در تفهیم مسائل فلسفی و ملموس ساختن بسیاری از مسائل پیچیده 4- کوشش و نشر آثار اهل بیت 5- جمع میان مفاهیم قرآنی با آنچه که در اخبار خاندان رسالت وارد شده است. 6- اشاعه فکر شیعی در خارج از جهان اسلام 7- تربیت و پرورش شخصیت های علمی و فکری 8- تألیفات گرانبها اعم از چاپ شده و چاپ نشده 9- و...

هدف و ویژگی کتاب
یکی از ویژگی ها و یا می توان گفت یکی از اهداف این کتاب بیان موقعیت قرآن مجید است، به طوری که کتاب مقدس خود دلالت می کند، نه به طوری که درباره اش اعتقاد داریم و میان این دو حروف و غرض فرق بسیار است و به بیانی دیگر موقعیتی را که برای قرآن مجید - با دلیل یا بی دلیل – قائل می شویم، اگر موقعیتی باشد که مناقض و مخالف بیان قرآنی است، ارزشی مسلم نخواهد داشت و اگر چیزی باشد که بیان قرآنی از آن ساکت است، با اختلاف انظار که در میان مسلمانان است، نمی توان همه را به پذیرفتن آن واداشت. تنها موقعیتی را می شود به حساب آورد که قرآن مجید خود دلالت بر آن داشته باشد و این کتاب شامل بیان همین موقعیت قرآن مجید است.

ساختار کتاب
این کتاب توسط ناشرین مختلف از جمله دارالکتب اسلامیه منتشر شده است. این کتاب دارای فهرست اعلام، فهرست اماکن، فهرست کتابهای یاد شده، فهرست آیات قرآنی و فهرست روایات می باشد و همچنین دارای 5 بخش اصلی می باشد که عبارتند از:
بخش اول: قرآن مجید چه ارزشی در میان مسلمانان دارد؟
بخش دوم: چگونگی تعلیم قرآن مجید.
بخش سوم: وحی قرآن مجید.
بخش چهارم: رابطه ی قرآن مجید با علوم.
بخش پنجم: ترتیب نزول قرآن و انتشارش در میان مردم.