کتاب سیمای فرزانگان

این کتاب یکی از آثار و تألیفات ارزشمند استاد آیت الله جعفر سبحانی تبریزی است و دارای 5 جلد است. ترتیب بخش های ششگانه کتاب از اهمیت موضوع پیروی می کند و به همین لحاظ مسائل عقیدتی و فلسفی که از اهمیت بالایی برخوردارند، در پیشانی کتاب قرار گرفته و در میان مقالات آن، مقاله تحلیل نظریه کانت را در آغاز آن قرار داده اند. در بخش دوم به پرسشهای مهمی پاسخ داده شده که بخشی از آنها جنبه فقهی دارد. در بخش سوم مسائل اجتماعی و ترتیبی و اخلاقی مطرح شده و در بخش چهارم به معرفی اثرهای علمی پرداخته اند. در بخش پنجم که مقالات آن تدریجا در مدت متجاوز از چهل سال نگارش یافته است، شخصیت های بزرگ علمی معرفی شده اند و در بخش ششم پیشگفتارهایی است که به عنوان مقدمه برای کتابهای جدیدالانتشار نوشته شده است.

زندگینامه (آیه الله جعفر سبحانی تبریزی)
حضرت آیت الله جعفر سبحانی تبریزی در 28 شوال المکرم 1347 هـ.ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی در مکتبخانه مرحوم میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتابهای گلستان و بوستان و تاریخ معجم و نصاب الصبیان و ابواب الجنان و ... را فرا گرفت. در 14 سالگی رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید. از اساتید ایشان می توان به آیت الله روح الله خمینی و حاج شیخ حسن نحوی و میرزا محمدعلی مدرس خیابانی صاحب ریحانه الادب و استاد علامه طباطبایی و ... اشاره کرد. ایشان یکی از مدرسان دارالتبلیغ اسلامی قم به شمار می روند که در زمینه تاریخ ملل و کلام اسلامی تحقیق می کنند و همچنین وی مؤسس مرکز مطالعات کلام اسلامی (مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق علیه السلام) در قم (1359) است و یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که در علم کلام سرآمد حوزه است. ایشان پس از درگذشت آیت الله شیخ جواد تبریزی و با استظهار به درخواست گروهی از مردم آذربایجان به صحنه مرجعیت وارد شد. از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی ایشان می توان به: تأسیس و نگارش دانشنامه کلام اسلامی، تأسیس مجله و مرکز تخصصی کلام اسلامی، تألیف کتب درسی دانشگاهی و حوزوی و عضویت در هیأت امنای دایرة المعارف اسلامی و .... اشاره کرد و از جمله آثار ایشان، الکتب الکلامیه و معجم المتکلمین، موسوعه طبقات الفقها، معجم التراث و الموسوعه الرجالیه، فروغ ابدیت، سیمای فرزانگان، آئین وهابیت و...

ساختار بندی کتاب:
این کتاب یک مجموعه 5 جلدی است که هر جلد شامل بخش های ششگانه به شرح زیر است:
1- جلد اول: حاوی 73 مقاله عقیدتی- اجتماعی- تاریخی و بیوگرافی است.
1- بخش اول: فلسفی و عقیدتی 2- بخش دوم: پرسش و پاسخ 3- بخش سوم: اجتماعی، تربیتی و اخلاقی 4- بخش چهارم: معرفی اثرهای علمی 5- بخش پنجم: سیمای فرزانگان 6- بخش ششم: پیشگفتارها
2- جلد دوم: (حاوی 60 مقاله فلسفی و کلامی و تاریخی)
1- بخش اول: فلسفی 2- بخش دوم: کلامی 3- بخش سوم: پرسش ها و پاسخ ها 4- بخش چهارم: تاریخی 5- بخش پنجم: تراجم 6- بخش ششم: پیش گفتارها
3- جلد سوم: (حاوی 60 مقاله فلسفی و کلامی و فقهی و تاریخی و بیوگرافی)
1- بخش اول: فلسفی و کلامی 2- بخش دوم: فقهی 3- بخش سوم: سخنرانی ها و مصاحبه ها 4- بخش چهارم: پیشگفتارها 5- بخش پنجم: تاریخ اسلام 6- بخش ششم: تراجم یا سیمای فرزانگان 7- بخش هفتم: متفرقات
4- جلد چهارم: (حاوی بیش از 40 مقاله و رساله پیرامون مسائل کلامی، قرآنی، ولایی، فقهی، تاریخی):
1- بخش اول: مسائل کلامی 2- بخش دوم: مسائل قرآنی 3- بخش سوم: ولایت 4- بخش چهارم: مسائل فقهی 5- بخش پنجم: تراجم 6- بخش ششم: تقریطها و متفرقات
5- جلد پنجم: (حاوی بیش از 80 مقاله و رساله پیرامون مسائل کلامی، قرآنی، ولایی، فقهی و تاریخی):
1- بخش اول: موضوعات کلامی 2- بخش دوم: امامت و ولایت 3- بخش سوم: موضوعات اجتماعی و اخلاقی 4- بخش چهارم: نقدها- تقریط ها و نامه ها
این کتاب در سال 1379 توسط مؤسسه امام صادق (ع) در قم منتشر شده است.