اخلاق و آداب جسمی در اسلام

اخلاق و آداب جسمی، یک رشته تعلیمات خاصی است که درباره جسم (تن) در نظام تربیتی اسلام رسیده است. این تعلیمات نیز در «علم اخلاق» بطور کلی مندرج است، اما توجه ویژه ای که در دین کامل و جامع اسلام به آنها شده و منطق عمیقی که در طرح و تعلیم آنها رعایت گشته است، موجب شده است تا بصورتی مستقل مورد توجه قرار گیرد، و در این باب رسالات و مقالات چندی تألیف گردد. در دیگر نظامهای اخلاقی نیز به مسائل مربوط به جسم در رابطه با روح و اخلاق و تهذیب نفس توجه شده است، اما به آن دقت و عمق و وسعتی که در تعالیم اسلامی آمده است نیست. نمونه ای از مسائل مورد نظر اینهاست:   

رعایت تندرستی و حفظ سلامتی و صحت بدن

رعایت اعتدال در استفاده از قوای تن

رعایت تعادل میان روح و تن

رعایت نشاط جسمی و پرهیز از کسالت و تن پروری و تنبلی و تن آسانی

رعایت ترکیب و توازن بدن و تربیت بدن و آموختن فنون بدنی (تیراندازی، اسب سواری، شنا و...) و آماده ساختن بدن برای تحمل شرایط گوناگون

رعایت جمال ظاهر و مرتب بودن، در حد ممکن

رعایت جامه و پوشش و رنگ جامه و کفش و... و در نظر داشتن وقار و اصالت.

رعایت حدود خنده، گریه و اظهار شادمانی یا غمگینی، در پیشامدها و حوادث جزئی و کلی، و چگونگی راه رفتن، تند رفتن، کند رفتن، دویدن، حمل اشیاء در معابر و گذر از معابر

رعایت حد در خوردنیها، آشامیدنیها...

رعایت حد در به کار بردن زبان. سخن گفتن، در حالت جمع، در حالت دو نفره، و...

رعایت دقیق قوای جسمی و حدود استفاده از آن

رعایت قوای باطنی بدن و تنظیم حواس و تقویت آنها و تقویت قلب از نظر جسمی.

اینها برخی از مسائل این رشته بود. پیداست که مقدار عمده ای از آنها را باید پدران و مادران- از نظرهای گوناگون- مورد توجه قرار دهند و رعایت کنند و در مراحل انعقاد نطفه و در دوران شیرخوارگی منظور دارند و در کودکی به طفل بیاموزند، تا فرد، سپس خود بتواند به آن روش ادامه دهد.