روح مجرد
یکی از شاگردان مکتب اخلاقی و عرفانی فرید عصر و حسنه دهر، عارف بی دلیل مرحوم آیت الله حاج سید میرزا علی آقای قاضی؛ مرحوم سید جلال و عارف نبیل اهل توحید حاج سید هاشم موسوی حداد می باشد که از قدیمی ترین تلامذه آن آیت الله محسوب و از قدرتمند ترین شاگردان وی در سلوک راه تجرید و در نور دیدن و پشت سر گذاشتن عالم ملک و ملکوت و ورود در عالم جبروت و لاهوت و اندکاک محض و فنای صرف در ذات احدیت حضرت حق جل و علا می باشد.
در این کتاب نحوه تشرف حضرت علامه به محضر حضرت حداد و کیفیت زندگانی و سیره عملیه و حالات و مقامات توحیدیه و احوال شاگردان ایشان ذکر گردیده و در ضمن بیان سفره ها معظم له، به ذکر مباحث دقیق توحیدیه و سلوک الی الله و لزوم تبعیت از استاد و دفاع از عرفان و عرفا بالله و رد تهمت های ناروا بر محیی الدین و معنای وحدت وجود و... پرداخته شده است.
سبب تألیف کتاب:
چنان که علامه طهرانی در باب تألیف این اثر خود می گوید: "از آنجایی که ولد ارشد و افضل و اعلم آیت الله حاج سید میرزا علی قاضی؛ جناب حاج سید محمد حسن قاضی طباطبایی تبریزی کتابی را بالنسبه مفصل و مشروح در احوالات والد ارجمندشان مرحوم قاضی در دست تألیف دارند که در جلد دوم این مجموعه شرح حالات و ترجمه تلامذه و شاگردان آن بزرگمرد الهی آمده است و چندین بار با پیام شفاهی و اینک با رقیمه کریمه خود کتبا از حقیر خواسته اند تا درباره حضرت آقا حاج سید هاشم حداد آنچه را که می دانم بنویسم و خدمت ایشان تقدیم کنم، لهذا حقیر بر آن شدم که رساله ای گرچه مختصر باشد، آن هم آنچه در حدود فهم و ادراک حقیر بوده است در اینجا گرد آورده و به ایشان و به ارباب سلوک و معرفت تقدیم کنم."
معرفی اجمالی نویسنده:
علامه آیت الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی، عالم، فقیه، عارف بزرگ قرن معاصر (پانزدهم هجری قمری) فرزند آیت الله حاج سید محمد صادق طهرانی، که در 24 محرم سال 1345 هـ ق، در تهران به دنیا آمد. دوران کودکی را تحت تربیت پدر بزرگوارش بود و تحصیلات ابتدایی مدرسه و بعد دوره آموزش متوسطه را در رشته مکانیک و ماشین سازی به اتمام رساند. سپس به دلیل علاقه به دروس دین، علوم "حوزوی" را انتخاب و در سن 19 سالگی (بعد از پوشیدن لباس روحانیت) به شهر قم عزیمت کرد. در همان سال های نخست، جزو اولین شاگردان مرحوم علامه طباطبائی (صاحب تفسیر گرانقدر "المیزان") شد و در درس تفسیر و حکمت و عرفان عملی از خواص یاران ایشان گردید. مدت 7 سال در سطوح مختلف علمی از اساتید بزرگ بهره ها برد و آنگاه برای تکمیل علوم خود، در سن 26 سالگی به عراق رفت و در شهر نجف اشرف ساکن شد. دروس فقه و اصول و حدیث و رجال را در محضر علمای اعلام چون آیت الله حاج شیخ حسین حلی، سید ابوالقاسم خویی، سید محمد شاهرودی و آقا بزرگ تهرانی، کسب فیض کرد. در همین ایام، بنا به نظر و توصیه علامه طباطبائی، در مسائل سلوکی و عرفانی، به موانست و مراوده آیت الله حاج شیخ عباس قوچانی وصی مرحوم قاضی و آیت الله حاج سید جمال الدین گلپایگانی پرداخت و در ادامه راه، با آیت الله حاج شیخ محمدجواد انصاری همدانی، آشنا شده و نهایتا به حضور عارف بزرگ مرحوم حاج سیدهاشم موسی حداد رسید. در تثبیت پایه های عرفان عملی خود، مجاهده ها و زحمات زیادی کشید و از فیوضات امیرالمومنین علی (ع) و عنایات حضرت سیدالشهداء (ع)، دائما بهره مند بود. سال 1377 هـ ق، در سن 33 سالگی، بعد از اتمام تحصیلات عالیه و رسیدن به فضائل ظاهری و کمالات باطنی، به خاطر ادای تکلیف و ترویج و گسترش علم و دین، به تهران برگشت. بعد از رحلت آیت الله بروجردی و تحرکات طاغوتی حکومت پهلوی، رهبر فقید انقلاب (آیت الله خمینی) را همراهی و فعالیتی مؤثر داشت. علامه بزرگوار پس از 23 سال تلاش و سکونت در تهران، سال 1400 هـ ق، به شهر مشهد هجرت و پانزده سال آخر عمر خود را آنجا گذراند. وی در سال 1416 هـ ق، در ماه صفر، در همان جا رحلت فرمود.
ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل 12 بخش به شرح زیر می باشد:
1. بخش نخستین: مقدمه تشرف و توفیق به محضر و ملازمت حضورت حداد
2. بخش دومین: سفر اول حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1381 ه.ق به غیر از سفر بیت الله حرام
3. بخش سومین: سفر دوم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1383 هجری قمری
4. بخش چهارمین: سفر سوم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1385 هجری قمری
5. بخش پنجمین: سفر دو ماهه زیارتی حضرت آقا حاج سید هاشم به ایران و توقف در طهران و زیارت حضرت امام علی بن موسی الرضا (ع)
6. بخش ششمین: سفر چهارم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1387 هجری قمری
7. بخش هفتمین: سفر پنجم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1389 هجری قمری
8. بخش هشتمین: سفر ششم حقیر به اعتاب عالیات در آخر سنه 1390 و اول سنه 1391
9. بخش نهمین: سفر هفتم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1391 هجری قمری
10. بخش دهمین: سفر هشتم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1394 هجری قمری
11. بخش یازدهمین: سفر نهم و دهم حقیر به اعتاب عالیات در سنه 1395 و سنه 1396 ه.ق
12. بخش دوازدهمین: سفر حقیر به شام برای زیارت قبر بی بی زینب (س) و ملاقات با حضرت آقا حاج سید هاشم در عاشورای سنه 1400 هجری قمری
برخی از عناوین برگزیده و مطالب مهمه کتاب:
مراد از عرفان خداوند- فنا در ذات اوست- خداست که خود را می شناسد- همه باید در راه سیر و سلوک الی الله قدم نهند- جواب مدعیان عدم احتیاج به استاد در سیر و سلوک الی الله- معنی ولایت، عبودیت صرفه و محو نیست شدن در ذات خداست- بررسی و تحلیل پیرامون شخصیات محیی الدین عربی و بیان دیدگاه های مختلف- عرفای غیر شیعه در طول تاریخ یا عارف نبوده اند و یا تقیه می نموده اند- بحث فقهی در جواز بوسیدن عتبه و طواف دور ضریح ائمه (ع)- علل اشتهار حضرت امام رضا (ع) به امام غریب و به غوث هذه الامة و غیاثها- آیات داله بر وحدت وجود در قرآن کریم و تحقیقی از مصنف درباره وحدت وجود- شیخ احمد احسائی بدون استاد ریاضت کشید و در وادی خطیر گرفتار آمد- شرحی از عشق و اشتیاق مرحوم حداد- کیفیت تهجد و حالات فنا فی الله حضرت حاج سید هاشم- صبر و تحمل حداد در شدائد و امتحانات الهیه، ناگفتنی است- تعبد شدید حاج سید هاشم به احکام شرعیه- بیان حداد که: التزام به طاعات و تجنب از معاصی بدون توجه به خدا مجوسیت محضه است- سلوک حضرت حداد مبنی بر لزوم استاد بود- کلام حداد: معانی غامضه اسرار الهیه و ادعیه ائمه بدون توحید قابل فهم نیست- کلام قاضی و حداد: وصول به توحید بدون ولایت محال است- تحفظ و خودداری اکید حاج سید هاشم از بروز کرامات و خوارق عادات- امتحان الهی و فتنه شدید در میان مجتمع اصحاب و محبان حاج سید هاشم حداد.
Sources :
سید محمد حسین حسینی طهرانی- روح مجرد (یادنامه موحد عظیم و عارف کبیر حاج سید هاشم موسوی حداد)