محمدتقی مصباح یزدی

تولد

محمد تقی مصباح یزدی فیلسوف دینی و از نظریه پردازان شیعه در ایران است. وی بنیانگذار و مدیر موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، رییس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت و یکی از اساتید حوزهٔ علمیهٔ قم می باشد. مصباح یزدی از نظریه پردازان اسلامی اصل ولایت فقیه و تشکیل حکومت اسلامی است.
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی در یازدهم بهمن سال ۱۳۱۳ شمسی برابر با ۱۹۳۴ میلادی در شهر یزد در خانواده ای مذهبی دیده به جهان گشود.

تحصیلات حوزوی

تحصیلات ابتدایی خود را در سن هفت سالگی آغاز کرد سپس وارد حوزهٔ علمیهٔ یزد شد و دورهٔ مقدمات و سطح را همان جا به اتمام رساند، سپس در سال ۱۳۷۱هـ ق عازم نجف شد، و پس از یکسال برای ادامهٔ تحصیل به قم هجرت کرد و حدود ۸ سال به طور مداوم در درس فقه آیت الله بروجردی شرکت کرد. وی در سن ۲۷ سالگی به درجهٔ اجتهاد نایل آمد، اما با این حال تا ۸ سال در دروس فقه و اصول امام خمینی و تا ۱۵ سال در درس فقه آیت الله بهجت و تا ۲ سال در درس آیت الله اراکی شرکت می کرد. وی از برجسته ترین شاگردان درس تفسیر و فلسفهٔ علامهٔ طباطبایی نیز به شمار می رود.

فعالیت های سیاسی

فعالیت های سیاسی خود را پیش از انقلاب اسلامی در ایران بر علیه رژیم پهلوی، آغاز کرد و با روحانیان انقلابی همچون دکتر بهشتی و آیت الله مطهری، آشنا شد و نقش فعالی را در شاخهٔ فرهنگی نهضت روحانیت بر عهده گرفت و با آنان در جهت رفع نارسایی ها و اصلاح و بازسازی نظام حوزهٔ علمیه و هرچه نزدیک تر کردن آن به نهاد دانشگاه، شروع به فعالیت کرد. وی با دکتر بهشتی و آیت الله قدوسی در مدرسهٔ علمیهٔ حقانی و منتظریه همکاری کرد و همچنین بخش آموزش مؤسسه علمی فرهنگی در راه حق را تأسیس نمود و با تدریس مباحث فلسفی و قرآنی و برگزاری جلسات بحث اعتقادی و اخلاقی و همکاری با نشریه هایی چون «انتقام» و «بعثت»، به مبارزه با افکار ضد اسلامی پرداخت. وی در دوران پس از انقلاب در سال ۱۳۶۹ش (۱۹۹۰م) به عنوان نمایندهٔ مجلس خبرگان از استان خوزستان و در سال ۱۳۷۷ نیز از تهران به نمایندگی مجلس خبرگان برگزیده شد.

فعالیت های علمی- فرهنگی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، او به عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی برگزیده شد و در تأسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و در جهت اصلاح و بازسازی نظام حوزه نقش فعالی ایفا کرد. او بنیاد علمی پژوهشی باقرالعلوم و سپس مؤسسهٔ آموزشی- پژوهشی امام خمینی را در قم پایه گذاری کرد. وی هم اکنون رییس مؤسسهٔ علمی- پژوهشی امام خمینی و همچنین رییس شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو جامعهٔ مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم می باشد.

آثار علمی

وی دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه های فلسفهٔ اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید می باشد؛ از جمله:
1. اخلاق در قرآن (۳ جلد)
2. آذرخشی دیگر از آسمان کربلا
3. اصلاحات، ریشه ها و تیشه ها
4. آفتاب ولایت
5. آموزش عقاید (۳ جلد)
6. آموزش فلسفه (۲ جلد)
7. انسان شناسی در قرآن
8. انقلاب اسلامی، جهشی در فرآیند تحولات بین الملل
9. ایدئولوژی تطبیقی
10. بر درگاه دوست
11. به سوی او
12. به سوی خودسازی
13. پاسخ های استاد به جوانان پرسشگر
14. پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک (۶ جلد)
15. پرتوی از امامت و ولایت در قرآن کریم
16. پرسش ها و پاسخ ها (۵ جلد)
17. پند جاوید (۲ جلد)
18. پندهای امام صادق به رهجویان صادق
19. پیش نیازهای مدیریت اسلامی
20. تعدد قرائت ها
21. تهاجم فرهنگی
22. توحید در نظام عقیدتی اسلام
23. جامعه و تاریخ در قرآن
24. جامعیت قرآن
25. جامی از زلال کوثر (شخصیت حضرت فاطمه زهرا)
26. جنگ و جهاد در قرآن (۲ جلد)
27. جهان شناسی در قرآن
28. جوانان و مشکلات فکری
29. چکیدهٔ چند بحث فلسفی
30. چکیده ای از اندیشه های بنیادین اسلامی
31. حقوق و سیاست در قرآن
32. خداشناسی در قرآن
33. خودشناسی برای خودسازی
34. در پرتو آذرخش
35. در پرتو ولایت
36. دروس فلسفه
37. دروس فلسفه اخلاق
38. دین و آزادی
39. راه شناسی در قرآن
40. راهنماشناسی در قرآن
41. راهیان کوی دوست
42. ره توشه (۲ جلد)
43. زن، نیمی از پیکر اجتماع
44. سلسه مباحث اسلام، سیاست و حکومت
45. شرح الهیات شفاء (۲ جلد)
46. شرح برهان شفاء (۴ جلد)
47. شرح جلد اول اسفار اربعه (۲ جلد)
48. شرح جلد هشتم اسفار اربعه (۲ جلد)
49. شرح نهایةالحکمه (۲ جلد)
50. شکوه نجوا
51. عبرت های خرداد
52. فلسفه اخلاق
53. قرآن در آینه نهج البلاغه
54. قرآن شناسی (۲ جلد)
55. قلمرو دین
56. کاوش ها و چالش ها (۲ جلد)
57. گفتمان روشنگر
58. مباحثی پیرامون حوزه
59. مباحثی پیرامون عرفان
60. معرفت شناسی انتقادی
61. نجوای عاشقانه
62. نظریه حقوقی اسلام (۲ جلد)
63. نظریه سیاسی اسلام (۲ جلد)
64. نقد و بررسی مکاتب اخلاقی
65. نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم
66. نقش تقلید در زندگی انسان
67. نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه
68. یاد او (ذکر و ذاکران در کلام امیر مؤمنان)
69. یاد تو
70. فلسفه مقدماتی

Sources

Keywords