کلیات علم الرجال

این کتاب یکی از آثار و تألیفات آیت الله جعفر سبحانی تبریزی است. آنچه در این کتاب بررسی می شود برخی قواعد و نکات کلی علم رجال است که استاد سبحانی در ضمن تدریس فقهی، افزون بر روشن ساختن وضع راویان سند، به آنها اشاره کرده اند. این کتاب به زبان عربی است و ترجمه آن به تقاضای عده ای از طلاب، جهت استفاده بهتر و بیشتر از اثر گرانقدر و با صلاحدید حضرت مستطاب مولف صورت گرفته است. منابع مولف در ارائه سلسله مباحث کتاب، نوشتارهای اساتید این فن در مقدمات یا خاتمه های کتاب های رجالی است که پاره ای از نوشته ها مختصر، برخی مفصل هستند و ایشان تنها به  مطالب مهم و اساسی و کلیدی این علم شریف که فراگیری و فهم آن برای فراگیران آسان است، بسنده کرده اند.

زندگینامه (آیت الله جعفر سبحانی تبریزی)
حضرت آیت الله جعفر سبحانی تبریزی در 28 شوال المکرم 1347 هـ.ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی در مکتب خانه مرحوم میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتاب های گلستان و بوستان و تاریخ معجم و نصاب الصبیان و ابواب الجنان و... را فرا گرفت. در 14 سالگی رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید. از اساتید ایشان می توان به آیت الله روح الله خمینی و حاج شیخ حسن نحوی و میرزا محمدعلی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الادب و استاد علامه طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان یکی از مدرسان دارالتبلیغ اسلامی قم به شمار می روند که در زمینه تاریخ ملل و کلام اسلامی تحقیق می کنند و همچنین وی موسس مرکز مطالعات کلام اسلامی (موسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع)) در قم (1359) است و یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که در علم کلام سرآمد حوزه است. ایشان پس از درگذشت آیت الله شیخ جواد تبریزی و با استظهار به درخواست گروهی از مردم آذربایجان به صحنه مرجعیت وارد شد. از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی ایشان می توان به: تأسیس و نگارش دانشنامه کلام اسلامی، تأسیس مجله و مرکز تخصصی کلام اسلامی، تألیف کتب درسی دانشگاهی و حوزوی و عضویت در هیأت امنای دایرة المعارف اسلامی و.... اشاره کرد و از جمله آثار ایشان، الکتب الکلامیه و معجم المتکلمین، موسوعه طبقات الفقها، معجم التراث و الموسوعه الرجالیه، فروغ ابدیت، سیمای فرزانگان، آئین وهابیت و...

ساختاربندی کتاب: این کتاب شامل 8 فصل و یک خاتمه به شرح زیر است:
1- فصل اول؛ مبادی تصوریه علم رجال: این فصل شامل مباحث زیر است: تعریف علم رجال، موضوع علم رجال، مسائل علم رجال و...
2- فصل دوم؛ نیاز به علم رجال: این فصل شامل ادله طرفداران و منکران علم رجال است.
3- فصل سوم؛ منابع اولیه علم رجال: این فصل شامل: الف) اصول هشتگانه رجالی. ب) رجال ابن غضائری است.
4- فصل چهارم؛ منابع ثانوی علم رجال: این فصل شامل موارد زیر می باشد:
الف) اصول چهارگانه رجالی ب) جوامع رجالی در زمان های بعد ج) جوامع رجالی تدوین یافته بر اسلوب قدما د) تکامل نگارش جوامع رجالی
5- فصل پنجم؛ توثیق های ویژه
6- فصل ششم؛ توثیق های عمومی
7- فصل هفتم؛ میزان اعتبار کتب اربعه: این فصل شامل موارد زیر می باشد:
1- میزان اعتبار احادیث کافی
2- میزان اعتبار احادیث «من لایحضره الفقیه»
3- میزان اعتبار احادیث «تهذیب» و «استبصار»
8- فصل هشتم؛ فرقه های شیعی در کتب رجالی شامل: 1. کیسانیه 2. زیدیه 3. ناووسیه 4. اسماعیلیه 5. فطحیه یا افطحیه 6. واقفیه 7. خطابیه 8. مغیریه 9. غالیان
و خاتمه: فواید رجالی.
این کتاب در سال 1380 توسط انتشارات قم به چاپ رسیده و منتشر گردیده است و همچنین ترجمه این کتاب بر عهده علی اکبر روحی و مسلم قلی پورگیلانی بوده است.

Sources

Keywords