کتاب های مجعول العنوان عهد قدیم (داستان تاریخی)

گسترش داستان های عهد قدیم و داستان های دیگر

از آن جا که حجیت الهی کتاب های عهد قدیم به رسمیت شناخته شده بود، این آثار بر زندگی روزمره و دینی یهودیان جهان یونانی عمیقا تاثیر داشت. همین امر باعث شده است که نوشته های بسیاری تحت تاثیر ادبیات و اعتقادات عهد قدیم در این دوره (قرن سوم ق م تا قرن دوم ق. م) به وجود آید. از جمله این نوشته ها داستان هایی است که پیرامون حکایت های عهد قدیم به وجود آمده است و در مجموعه سوداپیگرافا قرار می گیرد. این مجموعه مشتمل بر سیزده کتاب است که تنها یکی از آن ها (رساله اریستیاس) درباره حکایات عهد قدیم نیست.
1- رساله اریستیاس: این رساله، که در نیمه اول قرن دوم ق. م نوشته شده، حکایت یک مشرک یونانی زبان (اریستیاس) است که در نامه ای به برادرش از یهودیت تمجید می کند و از هیئت مترجمان سبعینیه سخن می گوید. در واقع این اثر نوشته یک یهودی اسکندرانی است که یهودیت را به زبانی مطرح می کند که برای یونانیان قابل فهم باشد.
2- پنجاهه ها (یوبیلها): این کتاب یک تقویم تاریخی است مطابق حوادث سفر پیدایش و بخشی از سفر خروج، که در آن هر 49 ساله یک پنجاهه به حساب آمده و طبق این پنجاهه ها حوادثی که در این مقطع رخ داده تقسیم بندی شده است. این کتاب در ظاهر به وسیله یک فرشته به حضرت موسی وحی شده است. این کتاب در قرن دوم ق. م نوشته شده است.
3- شهادت و عروج اشعیا: این کتاب از سه بخش تشکیل شده است: بخش «عروج اشعیا» (باب های 1 - 5) یک اثر یهودی است که احتمالا در سال 100 ق م نوشته شده است. بخش دیگر این کتاب یک اثر مسیحی است به نام «رؤیای اشعیا» (باب های 6 - 11) که قبل از قرن سوم م نوشته شده است. بخش سوم، که باز یک اثر مسیحی به نام «وصیت حزقیا» (3: 13 - 4: 22) است، احتمالا در پایان قرن اول نوشته شده است. این سه بخش قبل از قرن چهارم م به هم الحاق شده اند. بنا به گفته این کتاب، اشعیای نبی به حزقیا، پادشاه یهودیه، از جنایاتی که پسرش منسی پس از او مرتکب می شود خبر می دهد. پس از مرگ حزقیا این حوادث رخ می دهد. منسی وصایای پدر را فراموش می کند و به فسق و فجور روی می آورد و اشعیا را به شهادت می رساند.
4- یوسف و اسنات: این کتاب دو بخش دارد: در بخش اول به ماجرای ازدواج یوسف و اسنات و در بخش دوم به اقدامات پسر فرعون برای جدایی این دو پرداخته شده است. این کتاب ماجرای ازدواجی را که در سفر پیدایش (41: 45) به اختصار آمده، توسعه داده است. دانشمندان امروزی برآنند که این کتاب در حدود 100 م یا زودتر از آن نوشته شده است.

تاریخ

5- زندگی آدم و حوا: داستان زندگی آدم و حوا، که در سفر پیدایش باب های دوم تا چهارم بیان شده، در این کتاب به صورتی مفصل تر و با اضافاتی آمده است. این کتاب به زبان یونانی است، ولی نویسنده از منابع عبری و آرامی نیز استفاده کرده است. گاهی این کتاب را زندگی آدم و حوا به زبان یونانی می نامند تا از ترجمه های آن که به زبان های مختلف، از جمله لاتین، است تمیز داده شود. این کتاب در قرن اول م و احتمالا نیمه اول آن، نوشته شده است.
5- مجعول فیلون: این کتاب بازنویسی سفر پیدایش تا کتاب دوم سموئیل نبی است، که ماجراهای این بخش را به صورت اسطوره ای شرح و بسط می دهد. این کتاب بین سال های 70 تا 135 م یا اندکی قبل از سال 70 م نوشته شده است.
6- زندگی انبیا: این کتاب، که داستان زندگی و مرگ 23 پیامبر را بیان می کند، گذشته از افزوده های مسیحی، آمیخته ای از فرهنگ عامیانه اساطیر است. این اثر در قرن اول م یا اندکی قبل از آن نوشته شده است.
7- نردبان یعقوب: در سفر پیدایش چنین نقل شده است: یعقوب در رویا نردبانی را دید که بر روی زمین قرار دارد و سر آن در آسمان است؛ فرشتگان از نردبان بالا و پایین می روند و خدا بالای آن ایستاده است و با یعقوب سخن می گوید. کتاب نردبان یعقوب شرح این رؤیاست. برخی از دانشمندان برآنند که باب اول تا ششم این کتاب یک اثر یهودی است و احتمالا در اواخر قرن اول نوشته شده، و باب هفتم یک اثر مسیحی است که بعدا افزوده شده است.
8- کتاب چهارم باروخ: یا نسخه حبشی آن است. کتاب چهارم باروخ، که اندکی پس از سال 100 م نوشته شده، اثری یهودی است که فردی مسیحی آن را ویراستاری کرده است.
9- ینیس و یمبریس: این کتاب داستانی است درباره جادوگران فرعون که با موسی مبارزه می کردند (سفر خروج، باب های 7 و 8، و دوم تیموتائوس، 3: 8 - 9). کتاب در شکل کنونیش یک اثر مسیحی است، اما قطعا اصل آن به سنت های یهودی قبل از قرن اول م برمی گردد.
10- تاریخ رکابیان: این کتاب شرحی افسانه ای است بر باب 35 از کتاب ارمیای نبی. کتاب تاریخ رکابیان در شکل کنونیش یک اثر مسیحی است که تاریخش حد اقل به قرن ششم م برمی گردد. اما ادله ای وجود دارد که بخش های اصلی این کتاب از یک اثر یهودی گرفته شده که تاریخ آن به سال 100 م برمی گردد.
11- الداد و میداد: در سفر اعداد سرگذشت دو نفر از مومنان به حضرت موسی آمده است که نبوت می کرده اند. کتاب الداد و میداد، که به نام این دو نفر است، بسط و گسترش این داستان است. این کتاب ناپدید شده و تنها بخشی از آن باقی مانده است که کتاب شبان هرماس از آن نقل می کند. تعیین تاریخ نگارش این کتاب مشکل است اما احتمالا اصل آن یک اثر یهودی قدیمی بوده است.
12- تاریخ یوسف: این کتاب به شرح و بسط بخشی از سرگذشت حضرت یوسف، که در سفر پیدایش (41: 39 تا 42:38) آمده است، می پردازد. تعیین تاریخ نگارش این کتاب، که یک اثر یهودی است، مشکل است ولی از کتب قدیمی است و قطعا قبل از قرن ششم م نوشته شده است.

آثار حکمت آمیز و فلسفی

کتاب های این بخش تلاشی است که یهودیان یونانی مآب کرده اند تا از فعالیت های عقلانی انسان های آن دوره گزارش دهند. این کتاب ها، که مشتمل بر مطالبی در جنبه های مختلف زندگی انسان، چه دینی و چه دنیویند، از فرهنگ های معاصر یهودیان برگرفته شده اند و اغلب سعی شده در پرتو عهد قدیم بازنویسی شوند. این بخش مشتمل بر سه کتاب است که عبارتند از:
1-کتاب احیقار: این کتاب درباره داستان زندگی و اندرزهای حکیمی به نام احیقار (احتمالا همان لقمان حکیم) است. کتاب در آغاز احیقار را وزیر حکیم و خردمند سنحاریب، پادشاه آشور، معرفی می کند. این داستان در برخی از نسخه های کتاب هزار و یک شب موجود است. این کتاب، که یک اثر آشوری مربوط به قرن هفتم یا ششم ق. م است، از زمان کتاب های سوداپیگرافا بیرون است، اما از این جهت در آن گنجانیده شده که برای شناخت اندیشه های یهود اولیه اهمیت دارد. برخی تاریخ نگارش این کتاب را قرن چهارم یا پنجم ق. م، و نویسنده کتاب طوبیت (از کتاب های اپوکریفایی) را متاثر از آن می دانند. در باب اول کتاب طوبیت اشاره ای به داستان احیقار شده است.
2- مجعول فوسیلیدس: این اثر، که کتابی در حکمت و پند و اندرز یهود است، به شاعری از اهالی ایونیا، که در قرن ششم ق. م می زیسته، نسبت داده شده است و تاریخ نگارش آن به 50 ق. م تا 100 م برمی گردد.
3- منندر سریانی: این کتاب مجموعه ای از گفته های حکمت آمیز است که فردی یهودی در حدود قرن سوم م آن را جمع آوری کرده است. این اثر به کتاب احیقار و کتاب حکمت یشوع بن سیراخ بی شباهت نیست.

دعاها، مزامیر و غزل ها

مناجات ها، سرودها و غزل های یهود که مربوط به این دوره اند، بخش آخر کتاب های سوداپیگرافایی عهد قدیم را تشکیل می دهند. برخی از این آثار تحت تاثیر شیوه شعر و سرود اولیه یهود، مانند مزامیر داود، هستند و برخی دیگر آزادترند. این بخش مشتمل برشش اثر است که عبارتند از:
1- مزمورهای اضافی داود: علاوه بر کتاب مزامیر داود، که جزء کتاب های قانونی عهد قدیم و مشتمل بر 150 مزمور است، پنج مزمور دیگر، و نیز چند آیه از یک مزمور، وجود دارد که به داود منسوب است. این مجموعه در زمان های مختلف از قرن سوم تا اول ق م نوشته شده اند.
2- مزامیر سلیمان: این کتاب که مشتمل بر هیجده مزمور و شبیه به مزامیر داود است، در اصل به عبری نوشته شده ولی اکنون تنها نسخه یونانی آن موجود است. این اثر در اورشلیم یا اطراف آن به دست یک یهودی پارسا، در نیمه دوم قرن اول ق. م، نوشته شده است.
3- دعاهای یونانی مآب کنیسه ای: این دعاها، که در کتاب هفتم و هشتم کتاب قواعد حواری حفظ شده اند، در شکل کنونیشان اثری مسیحیند، اما ممکن است بقایای ادعیه یهودی و مربوط به سده های اولیه م باشند. تاریخ جمع آوری شکل کنونی این اثر را برخی قرن دوم و سوم م احتمال داده اند.
4- دعای یوسف: این کتاب بیشتر به کتاب های بخش گسترش حکایات عهد قدیم شبیه است و تنها بخش هایی از آن باقی مانده است. تاریخ نگارش این کتاب، که یک اثر یهودی است، به قرن اول م برمی گردد.
5- دعای یعقوب: این کتاب ناپدید شده و تنها بیست و شش خط آن باقی مانده است. این اثر یک دعای یهودی است که تعیین تاریخ آن مشکل است، اما قبل از قرن چهارم م و احتمالا در قرن اول نوشته شده است.
6- قصیده های سلیمان: این کتاب، که اولین کتاب سرود مسیحی است، به شکل سرودهای مزامیر داود است. تاریخ این اثر به حدود سال 100 م برمی گردد و با انجیل یوحنا شباهت زیادی دارد و مشتمل بر چهل و دو سرود است.

Sources

Keywords