اتحاد عاقل به معقول

اتحاد عاقل به معقول رساله ای است به قلم وزین و رصین علامه آیت الله حاج ابوالحسن رفیعی قزوینی که در نهایت ایجاز و اتقان نوشته شده است. این رساله وجیز و عزیز با مدخلی از طرح آرا و عقاید حکمای متأخر و متقدم در خصوص مبحث مهم و عالی الشأن اتحاد عاقل به معقول آغاز میشود، سپس تصویر کلی مبحث مورد نظر با توضیحات لازم در اطراف آن، همراه با ذکر برهان و ادله عقلی در سه فصل و یک خطابه ادامه می یابد.
حکیم بزرگوار، در این رساله بعد از ذکر بیان معقول و تشریح حقیقت معقول بالذات، به تقسیم اتحاد بین دو شیء اشاره می فرماید و این اتحاد را بر سه قسم تقسیم می نماید. معظم له بعد از تمهید این مطالب، بر خلاف نظریه برخی از حکما (شیخ الرئیس و حاج ملا هادی) اتحاد عاقل به معقول را در تعقل حقایق اشیاء می داند و روی همین اصل به اثبات اتحاد مدرک خویش می پردازد.
نکته گفتنی در باب رساله حاضر اینکه، جزء جزء این مباحث با تعلیقات پر مغز محقق بارع حضرت علامه آقای حسن حسن زاده آملی تبیین شده است. قلم و محتوای این کتاب از نظر درک و بیان بسیار سنگین بوده و فقط اهل فن متوجه می شوند و برای عوام درک آن مشکل است.

معرفی اجمالی نویسنده:
آقا سید ابوالحسن رفیعی قزوینی از مشاهیر و معاریف اساتید در نیم قرن اخیر بود، جامع المعقول و المنقول بود که در سال 1315 ق در قزوین چشم به جهان گشود. فلسفه را نزد حکیم کرمانشاهی و حکیم اشکوری آموخته بود. پس از تأسیس حوزه علمیه قم در سال 1340 به وسیله مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، معظم له به قم مهاجرت کرد و ضمن استفاده از محضر آقای حائری، خود به تدریس شرح منظومه سبزواری و اسفار ملاصدرا پرداخت، فضلا از درسش استفاده می کردند. استاد بزرگ ما آیت الله خمینی شرح منظومه و قسمتی از اسفار را نزد او خوانده اند. او را بالخصوص از نظر حسن تقریر و بیان می ستودند. مرحوم رفیعی در زمان حیات مرحوم آقای حائری به قزوین مراجعت کرد. طالبان حکمت احیانا برای استفاده از محضرش به قزوین می رفتند. سال های آخر، تهران را محل اقامت قرار داد و از مراجع تقلید به شمار می رفت.
علامه سید ابوالحسن رفیعی قزوینی پس از سال ها مجاهدت، نیمه شب سه شنبه ۲۴ دی ماه ۱۳۵۳ شمسی، برابر اول محرم ۱۳۹۵ قمری در سن ۸۵ سالگی در تهران به لقاء الله شتافت و در مسجد بالاسر آستان قدس فاطمی، کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد.

ساختار بندی کتاب:
این کتاب دارای سه فصل، یک خطابه و تعلیقات به شرح زیر می باشد:
فصل اول: مراد از معقول آن امریست که مورد ادراک عقلی قرار گرفته است.
فصل دوم: در بیان تشریح حقیقت معقول بالذات
فصل سوم: در اقسام اتحاد بین دو شیء و تصور آن
خطابه- تعلیقات

Sources

Keywords