نقد شهید مطهری بر سیانتیسم

بر خلاف نظریه آقای «توئین بی» در مورد ماشینی شدن بشر خطای بشر به دست صنعتگران و آن کسی که ماشین بخار را اختراع کرد صورت نگرفت، خطای بشر به دست «فرانسیس بیکن» و بعد اتباع او انجام شد آن روزی که گفتند: علم همه چیز بشر است (سیانتیسم، اصالت علم) حل تمام مشکلات را از علم باید بخواهیم. مگر بشر چند تا دشمن دارد؟ جهل است، بیماری است، فقر است، دلهره و اضطراب است، ظلم است، آز است و .... مادر تمام بدبختی های بشر جهل و نادانی است. به بشر علم و دانش و آگاهی بده، ام الامراض را از بین برده ای. جهالت که رفت تمام این ها از بین رفته است. یک دفعه چنین مسیری برای بشر به وجود آمد.
علم حقیقتا حقیقت مقدسی است اما علم را از همزاد خودش که ایمان است جدا کردند، گفتند همه کارهایی را هم که در گذشته ایمان می کرد در آینده علم انجام می دهد.
چه تعبیر خوبی دارد رسول اکرم (ص) می فرماید: «الحکمة ضالة المؤمن یطلبها اینما وجدها فهو احق بها؛ علم و دانش، حقیقت گمشده مؤمن است. آن را هر جا و نزد هر کس پیدا کند می گیرد و خودش را از او سزاوارتر می داند.» (نهج الفصاحه، حدیث 2195، ص 464) یعنی جای علم آن خانه ای است که ایمان هم آنجاست. اگر علم در خانه ای پا بگذارد که همزادش ایمان در آن جا وجود نداشته باشد در خانه خودش نیست. این تعبیر، تعبیر عجیبی است: «اینما وجدها، فهو احق بها.»
همچنین امام علی (ع) می فرماید: «خذ الحکمة و لو من اهل النفاق خذ الحکمة ولو من مشرک؛ علم و دانش را دست هر کسی دیدید ولو دست مشرک دیدید بگیرید که در دست او عاریه است.» (نهج البلاغه فیض الاسلام، ص 1122، حدیث 77)
ای برادر بر تو حکمت جاریه است *** آن ز ابدال است و بر تو عاریه است (مثنوی، ص 86)
علم مال توست. یعنی چه مال توست؟ آخر او علم را به دست آورده. می گوید ولی در خانه خودش قرار نگرفته، علم باید در خانه ایمان قرار بگیرد و با همزاد خودش زندگی بکند و بس.
(باری) تمام معجزات را از علم خواستند. یک دشمن انسان ضعف است. علم انسان را قوی می کند. راست هم گفتند که علم به انسان قدرت می دهد، علم قدرت است، توانا بود هر که دانا بود؛ اما قدرت در مقابل چه؟ در مقابل طبیعت. علم به دست بیاورید تا بیماری را ریشه کن کنید. حرف حسابی است. علم به دست بیاورید تا با فقر مبارزه کنید. نیمی از آن درست است و نیم دیگر نادرست. یعنی با علم می شود اقتصاد را توسعه داد، اما فقر که همیشه ناشی از نقص در اقتصاد نیست. علم به دست بیاورید تا بر دلهره ها و اضطراب ها فائق بشوید. صد در صد اشتباه از آب در آمد. علم نتوانست با دلهره و اضطراب بشر مبارزه کند. علم به دست بیاورید تا با آز و حرص یعنی با خودتان مبارزه کنید، این که اصلا هیچ به دست نیامد، علم ابزاری شد در دست آزها و حرص ها که امروز نتیجه اش را داریم می بینیم.

Sources

Keywords