ضرورت وجود نبوت برای هدایت عقل به سوی آخرت

قرآن در آیه 25 سوره حدید می فرماید: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط؛ «به راستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار فرستادیم و با آنها کتاب و میزان (حق و باطل) نازل نمودیم تا مردم به عدل و انصاف برخیزند.» می گوید ما پیغمبران را فرستادیم برای اینکه عدالت به وسیله آنها اجرا بشود. اگر بشر خودش نیازی به عدالت ندارد خدا کار لغوی کرده! این آیه نشان می دهد که بشر نیاز دارد به عدالت یا نه؟ آیا آیه نشان می دهد که اگر آنها نبودند عدالتی نبود، یا می گوید نه، دیگران هم این کار را می کردند؟ معذلک ما پیغمبران را فرستادیم، پس خود آیه اصلا نشان می دهد که بشر نیازی به عدالت دارد و نشان می دهد فقط پیامبران هستند که این نیاز را بر می آورند. پس چطور می توانیم بگوییم چنین مسئله ای در قرآن نیست؟
قرآن کریم مسئله هدایت را مطرح کرده، وقتی که قرآن پیغمبران را به عنوان هادی و راهنما معرفی می کند، تازه دلیل بر آن چیزی است که معلوم می شود ورای منطقه ای که عقل هدایت می کند، هنوز منطقه ای هست که پیغمبران به آن منطقه هدایت می کنند، یک هدایت ماوراء و بالاتر از هدایت عقلی. ما که هدایت عقل را تخطئه نمی کنیم، همین طور که کسی که قائل به عقل می شود حس را تخطئه نمی کند، هدف انبیا تنها مسئله اداره و تعدیل زندگی مادی بشر نیست، انبیا برای یک مسئله دیگری هم آمده اند و آن را هم مقدمه برای این قرار نداده اند، این را مقدمه برای آن ذکر کرده اند و آن، مسئله آخرت و نشئه باقیه است.
اگر تردیدی باشد در این جهت است که آیا عقل و علم بشر، زندگی او را اداره می کند؟ حداکثر این است. ولی احدی نمی تواند قائل بشود که عقل بشر کافی است برای اینکه راهنمای بشر باشد به وجود زندگی نشئه دیگری غیر از این نشئه و به اینکه برای آن نشئه چه چیز مفید است و چه چیز مضر (این مطلب هم البته در قرآن هست) و از این نظر ما صد در صد به پیغمبران احتیاج داریم و احدی ادعا نمی کند که دانش و فلسفه بشر کافی بوده است برای اینکه راهنمای او به جهان بعد از این جهان باشد. درباره خدا چرا، تا حدودی می شود گفت عقل بشر هم می تواند راهنما باشد یعنی مبدأ را معرفی کند، اما معاد را نه. اگر هم دانشمندان و فلاسفه بعد ها حرف هایی در تأیید معاد گفتند بعد از این بوده که پیغمبران نشانه و علامتی از آن نشان دادند، آن وقت دیگران در جستجویش بر آمدند. تازه بعد از این همه جستجو ها نشانه هایی پیدا کردند، بیش از این نبوده. در هدایت هم این احتیاج هست.

Sources

Keywords