اهمیت ریاضت شرعی در رشد روح از نظر امام علی علیه السلام

حضرت امیر مؤمنان (ع) در خطبه 183 که دعوت می کند به ریاضت شرعی یعنی به نماز و روزه و شب زنده داری ها و انفاق کردن از اموال، می فرماید: «اسهروا عیونکم»؛ «چشم های خودتان را بیدار قرار دهید»، «و اضمروا بطونکم»؛ «و شکم های خودتان به واسطه کم خوری جمع کنید »، «و استعملوا اقدامکم»؛ «از پاهای خودتان کار بکشید، یعنی این قدم ها را در راه های رضای خدا بردارید»، «و انفقوا اموالکم»؛ «مال های خودتان را در راه خدا انفاق کنید»، «و خذوا من اجسادکم فجودوا بها علی انفسکم» این جا کلمه روح نیست، کلمه نفس است؛ «از تن بگیرید و بر نفس ها ببخشید و بیفزایید.» این جا هم یک نوع دوگانگی میان روح و نفس (وجود دارد) از این بگیرید و بر آن بیفزایید. «و لا تبخلوا بها عنها»؛ «به روح از جسم بخل نکنید،» یعنی حساب جسم را نداشته باشید، بیشتر حساب روح را داشته باشید، از این بگیرید و بر آن بیفزایید.

سعدی عکس قضیه را به صورت ملامت می گوید:
آنچه از دونان به منت خواستی *** بر تن افزودی و از جان کاستی

در خطبه 215 که قسمتی از آن (در اواخر) عنوان دعا دارد، می فرماید: «اللهم اجعل نفسی اول کریمة تنتزعها من کرائمی و اول ودیعة ترتجعها من ودائع نعمک عندی»؛ می خواهد بفرماید: «خدایا نعمت های بزرگواری که به من داده ای و عنایت کرده ای، این ها را از من قبل از مردن نگیر.»
این را به این تعبیر می گوید: خدایا اولین شیء کریمی که از من می خواهی بگیری ببری پیش خودت، همان نفس من باشد، خدایا نفس مرا اولین شیء بزرگواری قرار بده که آن را از من می گیری، یعنی نعمت هایت را از من سلب نکن.

Sources

Keywords