نظر علامه مجلسی درباره شفاعت و اقسام آن

علامه مجلسی در «بحار» گفته است: نووی در «شرح صحیح مسلم» آورده است که قاضی عیاض گفته است مذهب اهل سنت بر جواز شفاعت است عقلا و بر وجوب و لزوم آن شرعا و سمعا؛ طبق آیات صریحه و خبر راستین و از آثار و اخباری که مجموعا به حد تواتر رسیده است، صحت شفاعت در آخرت، برای گناهکاران مؤمنین به دست می آید و سلف صالح و کسانی که پس از آنها آمده اند از اهل سنت بر مسئله شفاعت اجماع دارند.
اما خوارج و بعضی از معتزله شفاعت را قبول ندارند و در این اعتقاد به مذهب خود در مخلد بودن گناهکاران در آتش تمسک نموده اند و از جمله استدلال کرده اند به این آیه: «فما تنفعهم شفـاعة الشـافعین؛ پس شفاعت شفیعان سودشان نبخشد» (مدثر/ 48) و امثال این آیه و این آیات درباره کفار است و اما تأویلی که در آیات شفاعت بدین گونه نموده اند که راجع به زیادی درجات و مقامات است نیز صحیح نیست و الفاظ جملات در کتاب و سنت در بطلان این طرز تفکر صراحت دارد و صریح است در اخراج کسانی که آتش برای آنها حتمی است؛ لیکن شفاعت پنج قسم است:
اول: آن مختص است به رسول الله (ص) و آن عبارت است از دور کردن اهوال موقف قیامت و تعجیل دادن در حساب.
دوم: در داخل کردن گروهی را بدون حساب در بهشت و این نیز درباره رسول الله (ص) وارد است.
سوم: شفاعت درباره کسانی که آتش بر آنها واجب شده است و درباره این افراد، رسول الله و هر کس دیگر را که خداوند بخواهد شفاعت می کنند.
چهارم: درباره مؤمنینی که داخل در آتش شده اند و درباره آنان نیز احادیثی وارد شده است، که به شفاعت رسول الله (ص) و فرشتگان و برادران مؤمنشان خارج می شوند. و پس از آن هر کسی که گوینده "لا إله إلا الله" است خداوند او را خارج می کند و همانطور که در حدیث آمده است، در آتش باقی نمی مانند مگر کافران.
پنجم: شفاعت برای ازدیاد درجات مردم بهشتی و این گونه از شفاعت را معتزله انکار ندارند و نیز اولین مرحله شفاعت، که شفاعت در حشر و اهوال موقف است را قبول دارند (بحارالانوار طبع حروفی ج8، ص62 و 63)

Sources

Keywords