قیام یمانی در روایات اسلامی

در روایت اسلامی سخن از گروهی زبده است، که به محض ظهور امام مهدی (ع) به آن‏ حضرت ملحق می ‏شوند. بدیهی است که این گروه ابتدا به ساکن خلق نمی‏ شوند و به قول معروف از پای بوته هیزم سبز نمی‏ شوند. معلوم می‏ شود در عین اشاعه و رواج ظلم و فساد، زمینه هایی عالی وجود دارد که چنین گروه زبده را پرورش می‏ دهد. این خود می ‏رساند که نه تنها حق و حقیقت به صفر نرسیده‏ است، بلکه فرضا اگر اهل حق از نظر کمیت قابل توجه نباشد از نظر کیفیت‏ ارزنده ‏ترین اهل ایمانند و در ردیف یاران امام حسین (ع).
از نظر روایات اسلامی در مقدمه قیام و ظهور امام یک سلسله قیامهای‏ دیگر از طرف اهل حق صورت می‏ گیرد، آنچه به نام قیام یمانی قبل از ظهور بیان شده است نمونه ‏ای از این سلسله قیامها است. این جریانها نیز ابتدا به ساکن و بدون زمینه قبلی رخ نمی‏ دهد. در برخی روایات اسلامی سخن از دولتی است از اهل حق که تا قیام مهدی‏ عجل الله تعالی فرجه ادامه پیدا می ‏کند. در برخی از روایات نشانه های ظهور به دو دسته تقسیم شده اند: یکی نشانه های محتوم (حتمی) ظهور، یعنی نشانه هایی که حتما واقع می شوند و دیگر نشانه های غیر محتوم، یا نشانه هایی که امکان دارد رخ ندهند. نشانه های محتوم، چنانکه در برخی روایات به آنها اشاره شده، عبارتند از: 1ـ قیام و شورش سفیانی؛ 2ـ خروج یمانی؛ 3ـ کشته شدن نفس زکیه در مسجدالحرام؛ 4ـ فرو رفتن زمین در منطقه «بیداء» و 5ـ صیحه (ندای) آسمانی.
شیخ طوسی، در کتاب الغیبة از امام باقر (ع) چنین نقل می کند: پنج رویداد پیش از بپا خاستن قائم از نشانه ها به شمار می رود: برخاستن ندایی از آسمان، خروج سفیانی، شکافته شدن زمین در منطقه «بیداء»، خروج مردی از یمن و کشته شدن نفس زکیه.
در مورد «خروج سفیانی» که در این روایت به عنوان نشانه ظهور ذکر شده، باید گفت: چنانکه در روایات آمده است، «سفیانی» مردی است از نسل آل ابی سفیان که از شام و یا همان سوریه فعلی سر به شورش برداشته و مناطق زیادی را، تحت سلطه خود می گیرد، تا سرانجام در زمانی که به قصد تصرف مکه راهی این مکان می شود در منطقه ای بین مدینه و مکه که به آن «بیداء» گفته می شود زمین شکافته شده و لشکریان او در دل زمین فرو می روند. در مورد خروج «یمانی» نیز باید گفت که به نقل روایات، هم زمان با قیام سفیانی در شام، مردی از یمن نیز حرکتی را آغاز می کند و مردم را به سوی حق و طریق مستقیم فرا می خواند و قیام او صحیح ترین قیام ها و پرچمی که او بلند می کند هدایت بخش ترین پرچم ها خواهد بود.
در این زمینه از امام صادق (ع) چنین نقل شده است: خروج هر سه خراسانی سفیانی و یمانی در یک سال، یک ماه و یک روز واحد صورت می گیرد و در بین آنها هیچ پرچمی هدایتگرتر از پرچم یمانی نخواهد بود. او به سوی حق هدایت می کند (بحارالانوار ج 52ص 210.) بنابراین خروج یمنى از نشانه هاى حتمى ظهور است. درباره انقلاب و قیام یمنى روایات بسیارى وارد شده است. روایات مى گوید: یمنى در پى نبرد سفیانى با وى وارد عراق مى شود. نیروهاى یمنى و ایرانى جهت رویارویى با سفیانى وارد عمل مى شوند و از روایات چنین ظاهر مى شود که نقش نیروهاى یمن در نبرد سفیانى نقش پشتیبانى از نیروهاى ایرانى است، زیرا از لحن اخبار چنین فهمیده مى شود که طرف درگیر با سفیانى، مردم مشرق زمین یعنى یاران خراسانى و شعیب هستند، و گویا یمنى ها پس از یارى رساندن به آنان به یمن باز مى گردند.
اما در منطقه خلیج، علاوه بر حجاز یمنى ها نقش اساسى خواهند داشت، گرچه روایات، آن را خاطر نشان نساخته اند ولى به طور طبیعى با توجه به روند حوادث ظهور و جغرافیاى منطقه، بایستى فرمانروایى یمن و حجاز و کشورهاى حوزه خلیج در دست نیروهاى یمن، پیرو حضرت مهدى (ع) قرار گیرد. اخبار مؤید این است که انقلاب یمنى به نهضت ظهور امام (ع) نزدیک تر است تا انقلاب زمینه ساز ایرانیان، حتى اگر فرض کنیم یمنى قبل از سفیانى قیام مى کند یا آن که یمنى دیگرى زمینه ساز یمنى موعود مى باشد. در پاره اى روایات سخن از درفش یمنى به میان آمده که از همه درفش ها هدایت کننده تر است زیرا که دعوت به حق مى کند. (بحارا لانوار ج 52 ص 210) احتمالات بسیارى درباره هدایت کننده تر بودن درفش یمنى داده اند، اما پسندیده این است که درفش یمنى اگر هدایتگرى بیشترى دارد به این دلیل است که مستقیما از رهنمودهاى حضرت مهدى (ع) برخوردار مى گردد. همچنین یمنى به دیدار حضرتش نائل مى شود و کسب شناخت رهنمود مى کند.
مؤید این امر هم روایات مربوط به انقلاب یمنى هاست که رهبر انقلاب یمن، یعنى شخص یمنى را مى ستاید و با این عبارات توصیف مى نماید: به سوى حق هدایت مى کند و شما را به سوى صاحبتان مى خواند و اینکه براى هیچ مسلمانى سرپیچى از آن جایز نیست و کسى که چنین کند اهل آتش خواهد بود، اما انقلاب زمینه ساز ایرانیان، در روایات آن بیش از ستایش رهبران آن، ستایش از عموم گردیده است. از مجموع آیات و روایات استنباط می‏ شود که قیام مهدی موعود (عج) آخرین حلقه از مجموع حلقات مبارزات حق و باطل است که از آغاز جهان برپا بوده است. مهدی موعود تحقق بخش ایده ‏آل همه انبیاء و اولیاء و مردان مبارز راه‏ حق است.
 

Sources

Keywords