کتاب تفسیر منهج الصادقین

این کتاب تفسیر قرآن به زبان فارسی است و از تفاسیر شیعه در قرن دهم هجری می باشد. تا سی چهل سال اخیر، تنها تفسیر فارسی متداول بود. این تفسیر در چند جلد بزرگ در تبریز چاپ سنگی شده که نسخه مورخه 983 ق، از این کتاب از مخطوطات کتابخانه آستان قدس می باشد.

معرفی اجمالی نویسنده:
نویسنده تفسیر منهچ الصادقین، مرحوم ملا فتح الله فرزند ملا شکرالله کاشانی است. او عالمی بزرگ، فقیه، محقق، متکلم و مفسر متبحر و از بزرگان شیعه در اواخر قرن دهم هجری می باشد. ملافتح الله از شاگردان "علی بن حسن زواری" است که به واسطه او از "محقق کرکی" روایت می کند. این مفسر از برجستگان علمای دربار شاه طهماسب صفوی بود که در تمام علوم دینی متداوله، متبحر و خصوصا در تفسیر، بحری بی پایان است که تألیفات بسیاری نیز دارد. غالب تألیفاتش، به زبان فارسی است: بعضی از تألیفات او عبارتست از:
1- ترجمه قرآن به فارسی (این کتاب غیر از سه فقره تفسیر قرآن مذکور است)، ترجمه بعضی از آیات قرآن به زبان فارسی است.
2- تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین (شرح فارسی نهج البلاغه که در ایران چاپ شده است).
3- ترجمه احتجاج طبرسی که بنام «کشف الاحتجاج» می باشد که برای شاه طهماسب تألیف و یک نسخه خطی آن در خزانه شیخ صفی در شهر اردبیل آذربایجان، بنظر میرزا عبدالله افندی، صاحب ریاض العلماء، رسیده است.
4- زبدة التفسیر (تفسیر قرآن به زبان عربی).
5- منهج الصادقین فی الزام المخالفین که همین تفسیر مذکور و اثر معروف این عالم بزرگ می باشد. ملا فتح الله کاشانی، در سال 988 هـ ق از دنیا رحلت نمود. ماده تاریخ وفات او با کلمه «ملاذ الفقهاء» مطابق است. گفته می شود که تفسیر منهج الصادقین در واقع، شرح «مواهب علیه» یا «تفسیر حسینی» که بین سال های 897 تا 899 هـ ق، تألیف شده است و این تفسیر قرآن به زبان فارسی می باشد. ملاحسین کاشفی (بیهقی) از علما و مفسران بزرگ ایرانی و متبحر در تمام علوم دینیه و فنون غریبه! کاشفی، این کتاب تفسیر را به "علی شیر نوائی" اهدا کرده است. این تفسیر مشتمل بر مطالب اخلاقی و عرفانی و از لحاظ تمثل و استشهاد به اشعار فارسی، قابل ملاحظه است.

چاپ و نشر:
این تفسیر (منهج الصادقین) مکرر چاپ شده و چاپ آخر آن در ده مجلد به تحقیق ابوالحسن شعرانی در سالهای 41-1340 شمسی به شیوه حروفی و مجددا در ده مجلد در سال 1351 شمسی در تهران به تحقیق علی اکبر غفاری، با مقدمه و پاورقی ابوالحسن مرتضوی چاپ و نشر شده است.

Sources

Keywords