معرفی اوصیای پیامبران صاحب شریعت

عارف بزرگ  سید حیدر آملی در کتاب جامع الاسرار و منبع الانوار  درباره وصایت اوصیاء چنین آورده است:
(471)«.....پس بدان که پیامبران صاحب شریعت از دوره آدم تا نبوت محمد صلی الله علیه وآله وسلم شش تن بوده اند که هر کدام یک شریعت آورده اند که شریعت اول آغاز آنها و شریعت آخر پایان آنها بوده و هریک از شرایعی که در میان آنها بوده، شریعت پیش از خود را نسخ کرده؛ به گونه ای که در پایان، شریعت آخرین در صدر جای گرفته و شریعت نخستین در ذیل؛ و مراد رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از استداره زمان در حدیث "قد استدار الزمان کهیئته یوم خلق الله فیه السماوات و الارضین" همین است یعنی حدیث شریف به نظام ولایت و چرخه رهبری الهی در طول تاریخ اشاره دارد به این که تمام پیامبران و اوصیاء علیهم السلام یک سخن دارند و پیام آخر و اول آنان یکی است؛ آن طور که که پیام دبستان تا بالاترین مرکز تعلیم و تربیت یکی است و آن علم و اخلاق است.

(472) و پیامبران ششگانه (یعنی صاحبان شریعت) عبارتند از آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد علیهم السلام و هریک از این پیامبران را دوازده وصی است که به فاصله های دور و نزدیک شریعت او را ادامه داده و حفظ کرده و برپا داشته اند و تا هنگامی  که تکلیف باقی است، وصایت نیز باقی است و وصی – که حجت بر مردم پس از پیامبر است- امام ناطق به تأویل کتاب صامت است که شریعت را محفوظ  می دارد و حدود  را اقامه می کند و مرزها را حراست می نماید و دست ظالم از مظلوم کوتاه می سازد».

(473) «.... و شریعت اول را آدم علیه السلام آورد و اوصیای شریعت او دوازده تن بودند: شیث، قابیل، قینان، نیسم، شیسم، قادس، قیذق، اینوخ، ادریس، وینوخ و ناحور».

(474) «.....و شریعت دوم را نوح علیه السلام آورد و اوصیای شریعت او دوازده تن بودند: سام، یافث، أرفخشد، فرخش، فاتو، شالح، هود، صالح، دیمخ، معدل، دریخا و هجان.»

(475) «....و شریعت سوم را ابراهیم علیه السلام آورد و اوصیای آن دوازده تن بودند: اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، أیلون، ایوب، زبنون، دانیال بزرگ، اینوخ، أناخا، میدع و لوط».

(476)« ....وشریعت چهارم را موسی علیه السلام آورد و اوصیای او دوازده تن بودند: یوشع، عروف، فیدوف، عزیر، اَریسا، داود، سلیمان، آصف، آتراخ و منیقا، ارون و واعث».

(477)«....و شریعت پنجم را عیسی علیه السلام آورد و اوصیای آن دوازده تن بودند: شمعون، عروف، قیذق، عبیر، زکریا، یحیی، اهدی، مشیخا، طالوت، قس، استین و بحیرآء راهب».

(478) «.... و شریعت ششم شریعت محمد صلی الله علیه وآله وسلم است و اوصیای آن دوازده تن اند: امیرالمومنین علی، الحسن  الزکی، الحسین الشهید، علی زین العابدین، محمد الباقر، جعفر الصادق، موسی الکاظم، علی الرضا، محمد التقی، علی النقی، الحسن العسکری و المهدی القائم – که وصایت به او ختم می گردد – و شمار همه  اوصیاء 72 تن برای شش پیامبر صاحب شریعت است».

(479) پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «اگر از روزگاران دنیا جز یک روز نماند، خدای تعالی آن روز را چندان طولانی خواهد فرمود تا مردی از فرزندان من- که نام او همنام من و کنیه او هم کنیه من است – ظهور کند و سراسر زمین را  پر از عدل  و داد گرداند؛ همچنان که پر از ظلم و ستم شده باشد».

(480) این پایان نقل مذکور است "وَ کُلا نَقُص عَلَیکَ مِن أنباءِ الُّرسُل ما نُثَبتُ بِه فُوادک و جاءکَ فی هذهِ لحقّ وَ موعِظَهُ وَذِکری للمومنین" (سوره هود / آیه 120)، و این بیان سبب تعداد ائمه اثناعشر است؛ و همین روش و منش در انبیای سلف بیانگر سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در انتخاب وصی می باشد. ناگفته نماند که از آیه شریفه: "شَرَع لَکم مِنَ الدّین ما وصیّ ..." می فهمیم که پیامبران صاحب شریعت پنج نفر بودند، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم.