ایمان والدین پیامبر اکرم

نظریه ی مشهور در میان علمای اسلام مانند «امامیه و زیدیه» و محققان اهل سنت این است که «والدین» پیامبر (ص) بر خط توحید بودند و آنی از آن منحرف نشده اند از آنجا که تاریخ از زندگانی هر دو کمتر ضبط کرده است از این جهت، منکران ایمان آنان کوچک ترین دلیلی در دست ندارند، در حالی که برای اثبات ایمان آنان قرائنی در دست هست که اینک به ترتیب می انگاریم:
1 ـ روزی «فاطمه خثعمی» خود را بر «عبدالله» عرضه کرد او در پاسخ درخواست او در شعر انشاء کرد که از پایبندی او به عفت و پاکدامنی، کاملا حکایت می کند و چنین گفت:
أما الحرام فاممات دونـه *** والحل لا حـــل فاستبینه
یحمی الکریم عرضه و دینه *** فکیف باأمر الذی تبغینــه
« مرگ بهتر از اجابت به درخواست حرام است، درخواست حلالی وجود ندارد که در آن بررسی کنیم، مرد کریم آبرو و دین خود را حفظ می کند، تا چه رسد به درخواست تو.»
2 ـ پیامبر گرامی (ص) در سخنان خود می فرماید: «لم أزل أنقل من أصلاب الطاهرین إلی أرحام الطاهرات؛ من پیوسته از صلب پدران طاهر، به رحمهای مادران پاک منتقل می شدم.» مقصود از طهارت در این حدیث تنها پاکیزگی از اعمال زشت نیست، بلکه معنی وسیعی دارد که پاکیزگی از شرک و بت پرستی را نیز د بر می گیرد.
3 ـ درباره ی ایمان مادر پیامبر (آمنه) کافی است بدانیم که او از نبوت فرزند خود کاملا آگاه بود، در سفری که برای دیدن بستگان خود به مدینه رفته بود، و پیامبر را نیز همراه داشت، پیوسته می دید که «احبار» یهود مدینه از نبوت فرزند او خبر می دهند و او از ترس گزند آنان فورا مدینه را به عزم مکه ترک گفت و در نیمه راه در نقطه ای به نام «ابواء» درگذشت و به هنگام احتضار دیدگان خود را باز کرد، و به صورت فرزند خود نگریست و این دو بیت را سرود:
إن صح ما أبصرت فی المنام *** فأنت مبعوث إلی الأنام
فالله انهاک عن الأصنام *** أن لا توالیها مع الأقوام
«اگر آنچه در رؤیا دیده ام صحیح و پابرجا باشد تو برانگیخته شده ی جهانیان هستی خدا تو را از گرایش به بت بازداشته تا مانند دیگران به ولایت آنها معتقد نباشی.»
آنگاه آخرین جمله های او این بود: «کل حی میت، و کل جدید بال، وکل کبیر یفنی، و أنا میته و ذکری باق و ولدت طهرا؛ هر زنده ای می میرد، هر تازه ای کهنه می شود، هر بزرگی، فنا پذیر است و من می میرم و یاد من جاودان است و بر آیین پاک متولد شدم.» زرقانی در شرح مواهب از جلال الدین سیوطی نقل می کند که او پس از نقل این قسمت می گوید: این اعترافها حاکی است که او یکتا پرست بوده زیرا از آیین ابراهیم نام برده و از رسالت فرزند خود بشارت داده است.
شیخ مفید که بیانگر عقائد امامیه است می گوید: «علمای امامیه اتفاق نظر دارند که نیاکان پیامبر (ص) از آدم تا عبدالله همگی مؤمن و موحد بوده اند و در این مورد با آیات قرآن و اخبار استدلال نموده اند و خود پیامبر فرمود: «من پیوسته از سلب پدران پاک به رحمهای مادران پاکیزه منتقل می شدم تا دیده به این جهان گشودم.» سپس می افزاید: «آمنه بنت وهب بر خط توحید بود و او در زمره ی مؤمنان محشور می شود.»
4 ـ ابن کثیر در کتاب «البدایه و النهایه» روایات فراوانی را گرد آورده که همگی از ایمان و توحید والدین پیامبر (ص) حکایت می کند که ما برخی را نقل می کنیم: روزی پیامبر در یکی از خطابه های خود چنین گفت: «من محمد بن عبدالله هستم هر موقع مردم دو دسته می شدند خدا مرا در جانب بهترین آنان قرار می داد تا اینکه از ابوین خود متولد شدم و هرگز دامنم به پلیدیهای جاهلیت آلوده نشد و از آدم تا برسد به والدینم، میوه ازدواج هستم، نه عمل زشت از این جهت بهترین شما هستم از نظر پدر.»
5 ـ عایشه می گوید: پیامبر از جبرئیل نقل کرد که او گفت: «شرق و غرب را زیر و رو کردم، بهتر از محمد (ص) ندیدم. قبیله ای بهتر از بنی هاشم پیدا نکردم.» و مقصود از «بهترین» همان ثبات در خط توحید و حفظ سنتهای ابراهیمی است.
6 ـ شکی نیست که ابراهیم درباره ی فرزندان خود چنین دعا کرد: «و اجنبنی و بنی أن نعبد الأصنام؛ مرا و فرزندانم را از ستایش بتها باز دار.» (ابراهیم/ 35) و در آیه ی دیگر ابراهیم (ع) از خدا درخواست کرد که: «توحید» را به صورت سک اصل ثابت در نسل او باقی بدارد. و آن را همانند سنت در نسل خود قرار داد. چنانکه می فرماید: «و جعلنا کلمه باقیه فی عقبه؛ و او آن را در پى خود سخنى جاويدان كرد باشد كه آنان [به توحيد] بازگردند.» (زخرف/ 28) دعای ابراهیم هر چند شعاع گسترده ای دارد ولی نیاکان پیامبر قدر مسلم آن است. اگر دعای ابراهیم درباره ی فرزندان خود به هدف اجابت رسیده و توحید به عنوان یک اصل ثابت در «نسل» او باقی مانده است. قطعا نیاکان پیامبر مصداق مسلم آن بوده اند.
این بحث اجمالی ما را به وضع بیت هاشمی و ایمان اصیل سران و بزرگان آن هدایت می کند و این جریان می تواند روشنگر ایمان خود پیامبر پیش از بعثت باشد زیرا خانواده ای که در آن درخت توحید بارور گردد، و بزرگان آن از آیین فطرت، و توحید ابراهیمی پیروی کنند، طبعا مفخره ی آن بیت نیز از نخستین روزها بر همین مسیر خواهد بود البته این یک استنباط شخصی است و دلائل محکم و استوار تاریخی آن را به روشنی تأیید می کند.