آداب روزه گرفتن رسول اکرم

از جمله آداب و سنن حضرت رسول (ص) در روزه گرفتن آنست که صاحب فقیه به سند خود از محمد بن مروان نقل کرده که گفت: «از امام صادق (ع) شنیدم که مى فرمود: رسول خدا (ص) یک مرتبه آن قدر زیاد روزه مى گرفت که مى گفتند: دیگر افطار نمى کند و یک مرتبه آن قدر پشت سر هم افطار مى کرد که مى گفتند دیگر روزه نمى گیرد، بعضى از اوقات هم یک روز روزه مى گرفت و یک روز افطار مى کرد، بعضى از اوقات تنها روزهاى دوشنبه و پنجشنبه را روزه مى گرفت تا آنکه به اینجا رسید که در هر ماه تنها سه روز یعنى پنجشنبه اول ماه و چهارشنبه وسط ماه و پنجشنبه آخر ما را روزه مى گرفت. و مى فرمود: اگر کسى اینچنین روزه بگیرد مثل این است که تمام عمرش روزه بوده.» آن گاه امام صادق (ع) فرمود: «پدرم بارها مى فرمود: هیچ کسى نزد خدا دشمن تر و مبغوض تر از کسى نیست که وقتى به او مى گویند رسول خدا (ص) چنین و چنان می کرد و مثلا زیاد روزه نمى گرفت و تو چرا این قدر روزه مى گیرى و نماز مى خوانى در جواب بگوید: خدا مرا به خواندن نماز زیاد و گرفتن روزه بسیار عذاب نخواهد کرد، زیرا معنى این حرف این است که رسول خدا بیش از آن نمى توانسته عبادت کند.»
در کافى به سند خود از محمد بن مسلم از ابى عبدالله (ع) نقل کرده که فرمود: «رسول خدا (ص) در اوائل بعثت روزه گرفتنش اینطور بود که یک مدت آن قدر پى در پى روزه مى گرفت که مى گفتند هیچ روزى را بدون روزه به سر نمى برد، و مدتى دیگر آن قدر پى در پى روزه بود که گفته مى شد: روزه نمى گیرد، آن گاه این رویه را ترک کردند و مدتى یک روز در میان روزه مى گرفتند کما اینکه روزه حضرت داود هم همین طور بوده، پس از مدتى این را نیز ترک کرد و مدتى همان ایام البیض هر ماه را روزه بود، در آخر این را نیز ترک کرد و سه روزى را که در ایام البیض روزه مى گرفت در دهه هاى ماه تقسیم کرده یکى را در پنجشنبه دهه اول و یکى در چهارشنبه دهه دوم و یکى در پنجشنبه دهه سوم مى گرفت و تا زنده بود این رویه را داشت.» علامه ی طباطبایی ره: «مطابق مضمون این روایت، روایات بسیار زیادى در دست هست.»
نیز در کافى به سند خود از عنبسه عابد نقل کرده که گفت: «رسول خدا از دنیا رحلت فرمود در حالى که رویه اش در روزه داشتن این بود که ماه شعبان و رمضان و سه روز از هر ماه را روزه مى گرفت.»
در کتاب نوادر احمد بن محمد بن عیسى از على بن نعمان از زرعه از سماعه نقل شده که گفت «از امام صادق (ع) پرسیدم آیا رسول خدا (ص) ماه شعبان را هم روزه مى گرفت؟ فرمود: «آرى ولیکن همه آن ماه روزه نمى گرفت.» پرسیدم: «چند روز از آن را مى خورد؟» فرمود: «مى خورد.» سه مرتبه سؤال مزبور را تکرار کردم و آن جناب جواب بیشترى به من نداد. سپس سال بعد همان مساله را پرسیدم و امام همان جواب را تکرار نمود.»
در کتاب مکارم از انس نقل مى کند که گفت: «غذاى رسول خدا (ص) شربتى بود که در افطار مى آشامید، و شربتى که آن را در سحر مى خورد، خیلى از اوقات این شربت عبارت بود از شیر و خیلى از اوقات مقدارى آب بود که در آن نان را حل کرده بودند.» و در کافى به سند خود از ابن قداح از ابى عبدالله (ع) نقل مى کند که فرمود: «رسول خدا در روزهایى که روزه مى گرفت اولین چیزى که با آن افطار مى فرمود خرماى تازه و یا خرماى خشک بود.»
نیز در کافى به سند خود از سکونى از جعفر از پدرش (ع) نقل کرده که فرمود: «رسول خدا (ص) وقتى روزه مى گرفت و براى افطار به شیرینى دست نمى یافت با آب افطار مى کرد.» و در بعضى از روایات دارد که با کشمش افطار مى فرمود.
در کتاب مقنعه از آل محمد (ع) روایت کرده که فرموده اند: «مستحب است اینکه روزه دار سحرى بخورد ولو به شربتى از آب، و روایت شده که بهترین سحرى ها خرما و قاووت است، زیرا پیغمبر اکرم (ص) در سحر آن دو را استعمال مى فرمود.» علامه ی طباطبایی ره: «تا اینجا سنت هاى جارى آن حضرت بود در باب روزه، و البته سنت هایى هم مخصوص به خود داشت، از آن جمله "روزه وصال" است که عبارت است از روزه بیشتر از یک روز به طورى که در میان آنها افطار نشود، رسول خدا (ص) خودش چنین روزه اى داشت ولیکن امت را از آن نهى مى کرد و مى فرمود: "شما طاقت آن را ندارید، و اگر مى بینید که من روزه وصال مى گیرم و چند روز پى در پى بدون افطار و سحر بسر مى برم براى این است که خداى تعالى مرا از غذاهاى آسمانى خود سیر و از شرابهاى بهشتیش سیراب مى سازد.")
در کتاب مکارم از رسول خدا (ص) روایت کرده که بیشتر اوقات و از هر غذا بیشتر "هریسه" را مخصوصا در سحرها میل مى فرمود. و در فقیه مى گوید: «رسول خدا (ص) وقتى که ماه رمضان فرا مى رسید تمامى اسیرهاى جنگى را آزاد و به تمامى سائل ها عطیه مى داد.»
در کتاب دعائم از على (ع) نقل مى کند که فرمود: «رسول خدا (ص) در دهه آخر رمضان به کلى لحاف و تشک خود را جمع مى کرد و به عبادت مى پرداخت، و در شب بیست و سوم اهل خانه خود را بیدار مى کرد و در آن شب آب به روى خوابیده ها مى پاشید تا خواب از سرشان برود.» هم چنین فاطمه زهرا (س) احدى از اهل خانه خود را اجازه نمى داد که در آن شب بخوابند، و براى اینکه خوابشان نبرد غذاى کمترى به آنان مى داد، و از روز خود را براى شب زنده دارى آن شب آماده مى کرد، و مى فرمود: «محروم است کسى که از خیرات امشب استفاده نکند.»
در کتاب المقنع گفته است: «سنت در افطار عید قربان این است که بعد از نماز انجام شود و در عید فطر قبل از نماز.»