فرقه های فرعی مسیحیت

فرقه های اسیونیها، مارکیونیها

طرفداران مکتب حلولیون، طرفداران مذهب سرنیوس که از علماء بزرگ مذهب عیسوی به شمار می رفت، پیروان آپولیناریس کشیش پر قدرت لاذقیه، نسطوریهای فرقه یعقوبیه، ارامنه گراگوری، مارونیها و دهها فرقه و دسته دیگر که در قرون گذشته در مراکز مختلف به جان یکدیگر می افتادند و به کشتار می پرداختند. این فرقه ها هیچ گاه نمی توانستند حضور یکدیگر را تحمل کنند. هر گروه و فرقه ای شعار خاص خود را داشت. گروهی در کلیسای قسطنطنیه می گفتند: «مقدس، مقدس، مقدس باد خداوند گروهها که برای ما مصلوب گردید.» پیروان کلیسای انطاکیه می گفتند: «مقدس، مقدس، مقدس باد خداوند.» این گروهها به جان یکدیگر می افتادند و کشتار شروع می شد.

فرقه ژان کالون
پیروان مذهب کالون که ذکر وی گذشت. این فرقه به پیروی از کالون در تعصب و حفظ شعائر سنتی اولیه مسیحی سخت افراط می ورزیدند.

فرقه جان ویگلف
جان ویگلف انگلیسی که شرح زندگی و کارهای وی گذشت، در قرن چهارم میلادی می زیست و در واقع بنیانگذار هسته اولیه مذهب پروتستان در تاریخ مسیحیت بود. آنچه را قرنها بعد لوتر و کالون می گفتند، همان حرفهای جان ویگلف بود. ویگلف قربانی تعصب پاپ شد.

فرقه ژان هوس
منشعب از فرقه جان ویگلف. پاپ شورائی در شهر کنستانس تشکیل داد و ژان هوس را محاکمه کرد. او را به یک سال حبس محکوم نمود. ولی اندکی بعد او و کتابش را سوختند. این حادثه در سال 1415 میلادی روی داد. بین طرفداران ژان هوس و پیروان پاپ درگیری شدیدی روی داد.

فرقه پورتین
منشعب از مذهب لوتر و کالون. پیروان این فرقه را ابتدا ایرلندی ها تشکیل می دادند. این فرقه سنت گرا معتقد به حفظ مطلق عقاید اولیه دین عیسی بودند. این فرقه مورد مخالفت شدید پیروان کاتولیک قرار گرفت. دوستداران پاپ و کلیسای کاتولیک علیه این فرقه عکس العمل نشان دادند تا آبروی روحانیت کاتولیک را حفظ کنند. رهبری پیروان پاپ در مبارزه علیه فرقه پورتین را فردی اسپانیائی به نام اینیاک دولوبالاک بر عهده داشت. این باند تعداد زیادی از پروتستانها را کشت و محکمه تفتیش عقاید تشکیل داد. کار این محکمه آن بود که در عقاید مسیحیان تحقیق و تفتیش کند و پروتستانها را شناسائی و محاکمه نماید. این گروه، مخالفان پاپ را ملحد و مرتد اعلام می کرد و اعدام می نمود.

فرقه یسوعیین
پیروان دولوبالاک را فرقه یسوعیین نامند. این فرقه اطاعت مطلق و کورکورانه از پاپ را تبلیغ می کرد. در اعتقاد این فرقه، پاپ ولی مطلق جامعه مسیحی است و مردم حق اعتراض و سؤال ندارند.

فرقه نسطوری
از کلیسای قسطنطنیه جدا شدند. این فرقه معتقد به دوگانگی ذات عیسی بود. نسطوریوس رهبر این فرقه می گفت که مریم با معجزه روح القدس، عیسی را باردار شده. عیسی با طبیعت انسانی متولد شد و سپس روح القدس بر مسیح نازل شد و طبیعت خدائی در او حلول کرد. نسطوریوس تبعید شد و در سال 439 میلادی درگذشت. کلیسای مسیحیان ایران نسطوری است.

فرقه آریوس

این فرد از اهالی لیبیه در اواخر سده سوم میلادی در اسکندریه مصر ظاهر شد. او با عقاید تثلیث و وجود روحانیون و کشیشان عصر خود به مخالفت پرداخت. به عقیده او پدر در ردیف پسر نیست. زیرا پسر از ازل با پدر در خلقت شرکت نداشت، بلکه از او ناشی شد. کشیشها در سال 321 میلادی او را در انجمن اسکندریه تکفیر کردند. آریوس از اسکندریه به فلسطین فرار کرد و پیروانی یافت.
انجمن دیگری از کشیشان در سال 323 میلادی عقاید او را آزاد اعلام کرد. او کتابی در رد تثلیث نوشت و آن را تالیا نام نهاد. امپراطور کنستانتین انجمنی از کشیشان در شهر نیکیه در سال 325 میلادی تشکیل داد و آریوس در آن انجمن بی پرده از عقاید خود دفاع کرد و مخالفت خود را با تثلیث اعلام داشت. در آن انجمن همه کشیشان از عقیده تثلیث دفاع کردند. تنها دو نفر پیرو عقاید آریوس گردیدند. آریوس و آن دو نفر از شهر تبعید شدند. به دستور قیصر آثار آریوس را سوختند و هر کس آنها را در دست داشت یا پنهان کرده بود، اعدام می شد، آریوس در سال 336 میلادی درگذشت.

فرقه هوژنت
فرقه هوژنت پیرو مذهب کالون بودند. رهبری این فرقه با هوژنت فرانسوی بود. کلیسای کاتولیک از دولت وقت خواست تا به حیات و بقای این فرقه پایان دهد. کاترین نایب السلطنه فرانسه که ابتدا از دوستان هوژنت بود، بعد فرمان قتل عام پیروان این فرقه را صادر کرد و در حدود بیست هزار نفر از این فرقه کشته شدند. یکی از ژنرال های فرانسوی که طرفدار هوژنت ها بود، این گروه را مورد ارفاق قرار داد و در سال 1598 میلادی با صدور فرمانی از جانب پادشاه فرانسه، حق حیات و آزادی اجتماعی به این فرقه داده شد. در زمان حکومت لوئی چهاردهم این فرمان لغو گردید و در سال 1685 میلادی دوباره عقاید این فرقه غیر قانونی اعلام گردید.

فرقه مونوفیزیت ها
این فرقه طرفدار وحدت روح حضرت عیسی بودند؛ یعنی عیسی از ابتدا دارای روح خدائی بوده و پس از تولد نیز همان روح خدائی را داشته است. این عقیده بیشتر در میان ارامنه و مسیحیان یعقوبی مصر و سریانی رواج دارد. در سال 525 میلادی کلیسای ارمنستان عقیده وحدت روح در مسیح را پذیرفت و بدین ترتیب از کلیسای ارتودوکس یونانی و بیزانس جدا شد.

فرقه یعقوبیه
منسوب به مردی که او را یعقوب می گفتند. از عقاید این فرقه است که صانع را قدیم می گویند و از جهتی او را حادث می دانند و دارای دو بعد لاهوتی و ناسوتی. محققان معتقدند که این فرقه پیروان همان یعقوب پالانیند که در سال 578 میلادی در گذشت. یعقوب معروف از سال 578-541 میلادی، اسقف آدس، اورفا در آسیای صغیر بود. در قرن ششم میلادی می زیست. او مؤسس کلیسای شرق یعنی عراق و سوریه و ترکیه است. پیروان وی هم اکنون یکصد و پنجاه هزار نفرند.

فرقه آرتمون
این فرقه در قرن دوم میلادی به وسیله یک روحانی مسیحی به نام آرتمون به وجود آمد. از عقاید این فرقه است که عیسی فقط انسانی بوده که بیشتر از دیگران فیض روح القدس به او می رسد. این فرقه منکر الوهیت مسیح بود و لذا کلیسا مذهب او را قبول نکرد.

فرقه آپولی نادین
این فرقه نیز می گویند که عیسی یک انسان ظاهری بوده است.

فرقه ایکونو کلات
که در قرن هفتم میلادی ظهور کرد. این فرقه با نصب هرگونه تصاویر و مجسمه در کلیسا مخالف بود. برخی پادشاهان روم شرقی با این فرقه هم عقیده بودند.

فرقه سبتیه
این فرقه روز شنبه را به جای روز یکشنبه مقدس می داند و آن روز را روز عید معرفی می کند. این فرقه در جلفای اصفهان یک کلیسا دارد.

فرقه خواهران برادران
از عقاید این فرقه اطلاعی در دست نیست. نود درصد ارامنه ایران مسیحی گریگوری و چهار درصد کاتولیک و پروتستان و بقیه پیرو این فرقه اند.

فرقه ملکاتیه
از عقاید این فرقه است: عیسی جوهری است پاک که از مجرای گوش مریم به درون او خزیده یا راه یافته است و از پهلوی راست او بیرون آمده است. روح در مریم چنان راه یافت که آب در رودخانه و ناودان به جریان افتد. هر کس از طعام دنیا معاف گرداند خود را، پروردگارش را مشاهده کند. این فرقه منسوب به ملکا می باشد که در ارزروم ظاهر شد.

فرقه مغتسله
این فرقه وفادار به سنن و شعائر اولیه دین عیسی می باشد. در گذشته درباره عقاید این فرقه گفته شد که: تعمید در کودکان را قبول ندارد و در سن بلوغ و بزرگسالی تعمید می دهند. این فرقه با خدمت سربازی مخالف است.

فرقه روشن گرایان
این فرقه خواندن کتاب مقدس و تصفیه و تزکیه باطنی و ظاهری را توصیه می کند و با دروغ و جنگ و بردگی شدیدا مخالف است.

فرقه مورمونها
این فرقه بر حکومت کتاب مقدس در جهان تکیه دارد.

فرقه یکتا گرایان
این فرقه به آزادی کامل عقیده عقیده دارد، تثلیث را مطلقا رد می کند، و ایمان به خدای یکتا را تبلیغ می کند.

فرقه سالوتیه
این فرقه منشعب از مذهب پروتستان، مخلوطی از ادیان و عقاید هندی- بودائی و سایر ادیان شرقی. گاهی این فرقه را فرقه صوفیان می گویند.

فرقه اوتیشت ها
از پیروان اوتیشه از علمای بزرگ مسیحی یونانی که در قرن پنجم می زیسته است. این فرقه معتقد بود که عیسی فقط ذات و طبیعت خدائی داشت.

فرقه بازپلیدس
در قرن دوم میلادی در انطاکیه ظهور کرد.

فرقه والینسین
در اواسط قرن دوم میلادی پدید آمد.

فرقه مارگیونیها
در پایان قرن دوم میدی ظهور کرد.

فرقه باردیصانی
در اواخر قرن دوم میلادی پدید آمد.

مورمون ها
سنت گراهای اخباری که بر متون عهدین تکیه دارند. با هر گونه افزایش و تجدید نظر مخالف اند این فرقه به تعدد زوجات در مسیحیت معتقد بود. بسیاری از پیروان این فرقه تا هشت زن اختیار کرده اند.

فرقه علوم گرایان

این فرقه معتقد است که تمام امراض جسمانی نتیجه عقاید فاسد و کرار نادرست است. و بر این باورند که شفای کامل جسمی به وسیله الهامات یزدانی است. این باورهای این گروه با نظریات جدید روانشناسان موافق است. از این رو بسیاری از نویسندگان و هنرمندان و فلاسفه را به خود جلب کردند.

فرقه عقل گرایان
از عقاید این فرقه است که باید حقایق دین و علل مذهب را با عقل و اندیشه بدست آورد. تمام ادیان و مذاهب بر اساس یک اصل و ریشه استوارند. اصول عقاید این فرقه عبارت است از: 1- خداوند یگانه است 2- جهان را او پدید آورده است 3- بشر آزاد و مختار است که به تقوی رو کند. 4- روح انسان جاودان و غیر قابل زوال است 5- پس از مرگ، معاد است و حضور در پیشگاه عدالت خداوند. ژان سملر که در سال 1791 میلادی می زیسته، یکی از رهبران این فرقه بود. او به مأخذ تورات و مبادی دین مسیح علاقه داشت. او می گفت: «دیانت برای تأمین فضائل اخلاقی ضروری است، و هر کس دارای فضائل اخلاقی گردید، از اجرای مراسم و اعمال دینی بی نیاز و معاف است.»

فرقه فرانس دامیز
فرانس دامیز که در سال 1226 میلادی در گذشت، پیروان خود را به عدم وابستگی و علاقه به دنیا دعوت می کرد. این فرقه مدعی پیروی از عیسی بود و در کمال فقر زندگی می کرد.

فرقه رهبانیون
این فرقه به ارمیست ها مشهورند. ارمریست مأخوذ از کلمه یونانی ارمس به معنای بیابان است. گاهی به آنان موان یعنی تنها یا گوشه نشین هم گفته اند. نخستین راهب مسیحی فردی قبطی به نام آنتوان بود که دیر را بنا کرد و در سال 256 میلادی در گذشت. پس از او راهب دیگری به نام پاشم قبطی برخاست که در سال 320 میلادی گروهی از کشیشان را گرد خود جمع کرد و انضباط بسیار سختی در میان آنان برقرار ساخت. این کشیشان را آبه و به عربی اب و به فارسی پدر گویند.

فرقه آلهارت
آلهارت از اهالی آلمان بود که در سال 1328 میلادی درگذشت. او یکی از مشایخ و عرفای سرشناس دین مسیح است. این شخص طرفدار اصل وحدت وجود بود، می گفت: «بشر خدا است. و چون خداوند در تمام مخلوقات حاضر و ظاهر است، بر هر چه نظر کنیم سیمای او می بینیم.»

فرقه اناباپتیست
این گروه که تعمید یافتگان نوین می باشند، در میان مسیحیان شهرت بسیار دارند. گروه بی شماری از طبقات مختلف پیرو این فرقه شدند. این فرقه تنها اعمال و مراسم مذهبی خود را بر اساس نص عهد جدید قرار دادند و فقط سنت و روش عیسی را مورد عمل قرار دادند و از هر گونه تفسیر و تأویل خودداری می کردند. این فرقه تعمید خردسالان را قبول نداشتند. این فرقه تقلید را جایز نمی دانست و اعمال و عبادات را با خلوص نیت کارساز می دانست. پیروان این فرقه روحانیت را به طور کلی موجوداتی بی دین، ریاکار و منافق و هفت خط می دانستند. آنان کلیسا را دکان روحانیون و دستگاه خرسازی و عوام پروری می دانستند؛ لذا عبادات خود را در منازل شخصی انجام می دادند. آنان مراسم عشاء ربانی را به شیوه عیسی و حواریون اولیه برگزار می کردند. و در انتظار روزی بودند که عیسی از آسمان سوار بر ابر به زمین بیاید.

فرقه واحدیون
بنیانگذار این فرقه فردی اسپانیائی به نام میکائیل سروتوس است. او در شهر ژنو که فرقه کالون پیروانی داشت، ظهور کرد. این مرد پس از مطالعه در عهد جدید، موضوع تثلیث را در آن نیافت و لذا عقیده به تثلیث را کفر محض دانست. او کتاب اثبات خطای ثالوث را نگاشت و در سال 1531 میلادی منتشر کرد. او در این کتاب ثابت کرده بود که پیدایش ثالوث یا تثلیث از ابداعات کلیسای کاتولیک است و مسیحی صحیح الایمان که به دستور انجیل عمل می کند، باید دست از تثلیث بردارد، زیرا عقلا محال است که اجزاء ثلاثه سه شخصیت، خدای واحدی شود. او می گفت: «ذات حقیقی الهی در کلمه یا عیسی تجلی کرد و رابطه بین او و خداوند، روح القدس بوده است.» او می گفت: «دلیلی بر دوشیزگی مریم در دست نیست، لذا این عقیده (بکارت مریم) باطل است.»
او معجزات عیسی را نیز منکر بود. مدتی در فرانسه به طبابت مشغول بود، ولی اندکی بعد پیروان کالون او را شناسائی کردند و در شهر ژنو او را در سال 1553 زنده در آتش سوختند. او در حال حاضر در برخی کشورهای اروپائی پیروانی دارد.

فرقه اصلاح یافته گان
پیروان این فرقه در حدود 22 میلیون نفر هستند. رهبران این فرقه از طرف پیروان آن انتخاب می شوند و رئیس این فرقه را شبان گویند. انجام مراسم مذهبی و عبادات توسط شبان با روشی بسیار ساده انجام می گیرد. در کلیسای این فرقه هیچ نوع تزیین و آرایشی وجود ندارد. لباس شبان پیشوای مذهبی این فرقه با مردم عادی هیچ فرقی ندارد. در میان پیروان تبعیض وجود ندارد. فرائض دینی آنان عبارت است از: تعمید و تناول که با شرکت در میهمانیهای دسته جمعی به یاد عیسی انجام می دهند.

فرقه انگلیکن ها
تعداد پیروان این فرقه انگلیکن 25 میلیون نفر است. این کلیسا حد فاصل بین کلیسای کاتولیک و کلیسای پروتستان است. فرائض مذهبی این فرقه طبقه ادعیه و اوراد متون مقدس مذهبی است و با کلیسای کاتولیک در فرائض اختلافی ندارد. این فرقه دارای سه شاخه است:
الف: کلیسای بلند ویژه آنگلوکاتولیک ها.
ب: کلیسای عریض.
ج: کلیسای کوتاه، ویژه انجلیون.
غسل تعمید علامت قبول دین عیسی است. پیروان این فرقه گاهی غسل تعمید را به طور دسته جمعی و به صورت ارتماسی انجام می دهند. گروهی از این فرقه غسل تعمید را برای بزرگسالان واجب می دانند، به این گروه غیر تعمیدی ها می گویند. تعداد این گروه اندک است. گروه دیگری غسل تعمید را در خردسالی واجب می دانند که به تعمیدی ها معروفند و در حدود 20 میلیون نفرند.

فرقه کویکرها
بنیانگذار این فرقه جرج فاکس از عارفان بزرگ مسیحیت است. او در سال 1646 م به شهود و کشف بزرگی دست یافت که ایمان به عیسی به الفاظ انجیل نیست، ایمان به عیسی امری است قلبی و باطنی. سخنان الهی محدود به اوراق کتب مقدس نیست، ایمان به خداوند مستقیما از سوی خدا در وجدان آدمی رسوخ کرده و به درون شخص راه می یابد. او وجود کشیش یا روحانی را زاید و مزاحم رشد جامعه می دانست. او روحانیون را انگل و سر بار مردم می دید و لذا کمر به نفی آنان بست. او معتقد بود که بین خدا و خلق رابطی وجود ندارد و خود انسان می تواند با خداوند ارتباط برقرار کند. مرد و زن می توانند بر اثر تقوی کلام الهی را بشنوند. در تلقی این فرقه جنگ و خونریزی کار شیطان است و خرید و فروش غلام و کنیز (برده داری) را گناه بزرگ می دانند. یک فرد مسیحی مؤمن هرگز سوگند یاد نمی کند و فقط به گفتن آری یا نه اکتفا می کند. احترام و تقدیس اشیاء و صور انبیاء و... ممنوع و حرام است و آن را مترادف بت پرستی می دانند. این فرقه اعتقاد داشت که در مجالس مذهبی با سکوت و ذکر و دعا می توان به تفکر و اشراق رسید و درون را نورانی کرد.

فرقه ژزویت ها
این فرقه از فرق رهبانیت مسیح است. بنیانگذار این فرقه راهبی اسپانیائی به نام ژزویت در جنگ بین اسپانیا و فرانسه مجروح شد. در دوران بیماری کتابهائی در رابطه با سرگذشت قدیسین نصاری را مطالعه کرد و لذا تصمیم گرفت تارک دنیا شود. سلاح جنگی خود را بر زمین نهاد و در یکی از دیرها مسکن گزید و به ریاضت پرداخت. برخی از مبلغان مسیحی در هند و ژاپن با او هم عقیده شدند. در سال 1534 میلادی این گروه خود را همراهان عیسی نامیدند. آنان همواره دسته های تبلیغی مسیحی به قسمت های آسیا، هند و چین، ژاپن و... رفتند و توفیق بسیاری کسب کردند. عقاید این فرقه در طی قرنهای هفده و هجده میلادی بخش بزرگی از ایالات متحده آمریکا و اروپا را در بر گرفت.

فرقه سیموره
بنیانگذار این فرقه یک کشیش سیاه پوست آمریکائی مقیم لوس آنجلس در سال 1906 میلادی بود. از عقاید این فرقه است که: دیانت عیسی صرفا در رابطه با تأمین زندگی آدمی در این دنیا مطابقت کامل دارد. عقاید این کشیش توسط بارات نروژی در میان اروپائیان رواج یافت. این فرقه نیز معتقد است که حقایق دینی را باید از طریق عقل و حس دریافت. و اگر عهد جدید با بیانی رسا تفسیر شود، مفیدترین قانون برای تحقق آرمانهای اجتماعی بشر است. این فرقه در آداب و اعمال مذهبی از هیچ دستور خاص و معینی پیروی نمی کند.

فرقه آنسلم
آنسلم از اهالی کانتریوری انگلستان معتقد بود که اول باید به واقعیت دین ایمان آورد، آنگاه پیرامون آن باید اندیشه کرد. هر چه را دین جایز داند، عقل نیز مجاز می شمارد. میان حقایق دینی و استدلالات عقلی تناقضی وجود ندارد. خداوند از گناه آدم نسبت به فرزندان او خشمگین شد و در نتیجه لازم آمد که: یا فرزندان آدم به جرم گناه پدر عذاب شوند یا جبران مافات را بنمایند. و چون ابناء بشر طاقت عذاب را نداشت، و از این بابت که خداوند لطیف و خبیر است، تنها پسر عزیز دردانه خود را فرستاد پائین، تا جناب قیصر او را به دار کشد و بدین سان عذاب الهی از ابناء بشر برداشته شود.

فرقه بلیارسیه
مراد از آن، پیروان یایلدوس می باشند که قبل از شورای نیقه آشکار گردید. او می گفت: مسیح از پدر همچون شعله آتش از آتش جدا شد بدون این که نقصی در آن ذات حاصل آید.

فرقه مقدانوسیه
معتقد به توحید بودند. بنیانگذار این فرقه یکی از اساقفه بزرگ کلیسای قسطنطنیه بود. در عقاید این فرقه آمده است که: روح القدس مخلوق است. و پس از مرگش پیروان او عقاید وی را تبلیغ کردند.

فرقه مرمن
این فرقه به وسیله جوزف اسمیت آمریکائی پدید آمد. او آمریکائیان را از نسل بنی اسرائیل می دانست و می گفت: «عیسی در ظهور دوم خود در میان مردم آمریکا تبلیغ رسالت کرد و پیروان بسیاری یافت و گروهی از کافران علیه مسیحیان شوریدند و آنان را قتل عام کردند. ولی کتاب مقدس که توسط رئیس کلیسای مسیحی مرمن بر روی الواح طلا نوشته و حک شده بود، توسط آن رئیس از میان معرکه بیرون برده شد، و در مکان امنی پنهان ماند تا که خداوند به من توفیق رهبری را داد و آن الواح را در دست من قرار داد تا با ردگیر دین عیسی را به جهانیان اعلام کنم.»
این گروه معتقد به کشف و شهود می باشند. و بر این باورند که قوم بنی اسرائیل موفق به تأسیس یک دولت مستقل از یهود در آمریکا خواهد شد. این رؤیای صهیونیستی همچنان به قوت خود باقی است. آنان معتقدند که عیسی دوباره ظهور خواهد کرد و پادشاهی خواهد نمود. افراد این فرقه عمل تناول را به وسیله نان و آب انجام می دهند. و معتقدند که به جای تکفیر کافر، تجدید تعمید باید کرد و او را از عذاب و گرفتاری در آخرت نجات داد. این فرقه به تعدد زوجات معتقد است. ولی اخیرا این موضوع در آمریکا منع قانونی یافت. پیروان این فرقه در شمال آمریکا (آمریکای شمالی) زندگی می کنند.

فرقه گواهان یهوه

این فرقه مذهبی از سال 1931 میلادی به نام گواهان یهوه نامیده شد. این فرقه در سال 1874 میلادی توسط یک بازرگان آمریکائی به نام چ، ت، روسل تأسیس گردید. از دیدگاه وی ظهور روحانی عیسی هم اکنون صورت گرفته است. او می گفت: «عیسی بار اول در سال 1874 م ظاهر شد و بار دوم در سال 1914 ظهور خواهد کرد. افرادی که شاهد این ظهورها باشند، دیگر از دیانت بی نیاز هستند.» او می گفت: «میان خلق و خالق رابطه فردی موجود است. عیسی عامل اجرای اوامر یهوه خدای یهود است. او فقط یک ناجی مطلق است. تمام کفار پس از مرگ به عذاب گرفتار می شوند و تنها پیروان این فرقه، رستگار خواهند شد.» این فرقه هیچ گونه عبادتی ندارد.

فرقه کویک
کویک منشعب از مذهب پروتستان است. و ترکیبی از دو مذهب کاتولیک و و ارتودوکس می باشد.

فرقه زهدگرایان
منشعب از پروتستان که در قرن معاصر در انگلستان پدید آمد. این دو فرقه از تندروهای مذهب پروتستان هستند و اهمیت به سزائی دارند. صرف نظر از برخی مذاهب تندرو و رادیکال پروتستان و کلیساهای درجه سوم و چهارم این مذهب، مانند کلیسای نسطوری ها که مستقلند، همه فرقه های فرعی مسیحی از نظر تشکیلات کلیسائی وابسته به یکی از مذاهب و کلیسای بزرگ: کاتولیک، ارتودوکس و پروتستان می باشند. پیروان کنونی مذهب ارتودوکس بیشتر در کشورهای اروپائی، یونان، روسیه و... به سر می برند. پروتستانها در اروپای شمالی و شمال غرب آمریکا زندگی می کنند. کاتولیک ها در اروپای غربی و جنوبی و آفریقا، آسیای جنوب شرقی، استرالیا، آمریکای مرکزی، و جزایر اقیانوسیه زندگی می کنند که پیرو باب و تابع کلیسای کاتولیک روم می باشند. برابر آماری که پس از جنگ جهانی دوم از جمعیت مسیحیان جهان گرفته شده، به تقریب، تعداد آنان را حدود هشتصد و بیست میلیون نفر گفته اند که به ترتیب: کاتولیک ها: 450 میلیون نفر، ارتودوکسها: 150 میلیون نفر و پروتستانها: 220 میلیون نفر می باشند.