نزول حضرت عیسی علیه السلام

نشانه های قیامت

یکی از نشانه های قیامت که در روایات به تحقق آن قبل از قیامت تصریح شده نزول حضرت عیسی (ع) می باشد. این مسأله در روایات بسیاری مطرح شده است.
حذیفة بن یمان از پیامبر اسلام (ص) نقل کرده است: چهار چیز از نشانه های قیامت است: «الدجال و نزول عیسی (ع) و نار تخرج من قعر عدن دجال؛ نازل شوند عیسی از آسمان و آتشی کشنده که از درون سرزمین عدن (منطقه ای در یمن) خارج می شود.»
به نزول آن حضرت در قرآن به عنوان نشانه روز قیامت تصریح نشده اما آیه 61 سوره زخرف توسط برخی از محدث بر این مطلب تطبیق داده شده است.
خداوند در این آیه می فرماید: «و إنه لعلم للساعة فلا تمترن بها و اتبعون هذا صراط مستقیم؛ و همانا وجود او (عیسى) دانشى براى (فهم) رستاخیز است، پس زنهار در آن تردید نکنید و از من پیروى کنید که راه راست این است.» (زخرف/ 61) درباره این آیه و منظور از آن در بین مفسران اختلاف است برخی مفسران، نزول حضرت عیسی (ع) را از نشانه های قیامت دانسته اند.
پس اینکه می فرماید: «و إنه لعلم للساعة؛ او (عیسى) سبب آگاهى بر روز قیامت است.» یا از این جهت که تولد او بدون پدر دلیلى است بر قدرت بى پایان خداوند که مساله زندگى بعد از مرگ در پرتو آن حل مى شود. و یا از این نظر که نزول حضرت مسیح (ع) از آسمان طبق روایات متعدد اسلامى در آخر زمان صورت مى گیرد و دلیل بر نزدیک شدن قیام قیامت است.
در حدیثى از پیامبر (ص) مى خوانیم که فرمود: «کیف انتم اذا نزل فیکم ابن مریم و امامکم منکم؛ چگونه خواهید بود هنگامى که فرزند مریم در میان شما نازل شود در حالى که امام شما از خود شما است». به هر حال اطلاق کلمه ی "علم" بر حضرت مسیح یک نوع تاکید و مبالغه است، اشاره به اینکه نزول او حتما از نشانه هاى رستاخیز است.
این احتمال نیز داده شده است که مرجع ضمیر در "انه" به "قرآن" بازگردد که بر طبق آن معنى آیه چنین مى شود: نزول قرآن به خاطر اینکه آخرین کتب آسمانى است دلیلى بر نزدیکى رستاخیز است، و از قیام قیامت خبر مى دهد. ولى محتواى آیات قبل و بعد که درباره عیسى است تفسیر اول را تقویت مى کند. به هر حال به دنبال آن مى فرماید: قیام قیامت قطعى است و وقوع آن نزدیک است «فلا تمترن بها؛ و هرگز شک و تردید از ناحیه آن به خود راه ندهید.» نه از نظر عقیده، و نه از نظر عمل همچون غافلان از قیامت رفتار نکنید.
«و اتبعون هذا صراط مستقیم؛ و از من پیروى کنید که این راه مستقیم است.» چه راهى از این مستقیم تر که شما را از آینده خطرناکى که در پیش دارید باخبر مى سازد، و راه نجات از خطرات را در روز بعث به شما نشان مى دهد؟
علامه طباطبایى در جواب این دو وجه که در معناى جمله "عیسى علم به قیامت است" گفته شده و همچنین در مورد اینکه گفته اند ضمیر "انه" به قرآن برمى گردد مى فرماید: «لیکن این دو وجه نمى تواند تفریع و نتیجه گیرى "فلا تمترن بها" را آن طور که باید توجیه کند.» در هر صورت چه آیه مذکور دلالت بر نشانه بودن نزول ایشان داشته باشد یا نه این که نزول ایشان از نشانه های نزدیکی قیامت است تقریبا امر مسلمی است و علمای اسلام آن را به عنوان اصل مسلم پذیرفته اند. نکته دیگری که بیان آن در این مقام خالی از لطف نیست بیان مطالبی پیرامون اصل غیبت آن حضرت و کیفیت نزول ایشان البته در حد این مقال مختصر است.

آیا عیسی (ع) زنده است؟

غالب مسیحیان بر این عقیده اند که حضرت مسیح به تحریک علمای یهود و به دست حکومت روم به صلیب کشیده شد و به دوش کشیدن صلیب را از سوی او نمادی از تحمل عذاب به جای پیروانش می دانند. ایشان همچنین معتقدند مسیح پس از سه روز به خواست خدا زنده شده و از نظرها غائب گشته و روزی که خدا بخواهد دوباره ظهور کرده و مصلح جهانی خواهد بود. این بود خلاصه ای از دیدگاه مسیحیت درباره آن حضرت اما قرآن با تأکید بر کشته نشدن ایشان به دست یهودیان این نظریه را به شدت رد می کند و او را زنده می داند:
«و قولهم إنا قتلنا المسیح عیسى ابن مریم رسول الله و ما قتلوه و ما صلبوه و لکن شبه لهم و إن الذین اختلفوا فیه لفى شک منه ما لهم به من علم إلا اتباع الظن و ما قتلوه یقینا* بل رفعه الله إلیه و کان الله عزیزا حکیما؛ و ادعایشان (یهودیان) که گفتند: ما مسیح عیسى بن مریم پیامبر خدا را کشته ایم، در حالى که نه او را کشتند و نه به صلیب کشیدند، بلکه (حقیقت امر) بر آنها مشتبه شد و کسانى که درباره (قتل) او اختلاف کردند، قطعا در مورد آن شک دارند و به آن آگاهى ندارند و تنها از حدس و گمان پیروى مى کنند، و یقینا او را نکشتند. بلکه خدا او را به سوى خود بالا برد، که خداوند توانا و حکیم است.» (نساء/ 157- 158)
از این آیه کاملا معلوم است که تعالیم قرآنی به هیچ وجه کشته و به صلیب کشیده شدن آن حضرت را نپذیرفته و پندار اهل کتاب اعم از یهود و نصاری را نوعی اشتباه می خوانده وقتل او را صریحا رد می کند.

آیا عیسی (ع) دوباره ظهور می کند؟

همان گونه که گفته شد مسیحیان منتظر ظهور منجی جهانی خود حضرت عیسی هستند و او را منجی عالم بشریت می دانند قرآن نیز بر اصل نزول ایشان صحه گذاشته است اما همچنان که گذشت داستان قتل و به مصلوب شدن ایشان را رد می کند.
در سوره نساء می خوانیم: «و إن من أهل الکتاب إلا لیؤمنن به قبل موته و یوم القیامة یکون علیهم شهیدا؛ و هیچ کس از اهل کتاب نیست مگر آن که پیش از مرگش حتما به او (عیسى) ایمان مى آورد و روز قیامت (نیز) بر آنان گواه خواهد بود.» (نساء/ 159)
همچنان که می بینیم قرآن وعده داده همه اهل کتاب (اعم از یهود و نصاری) تا قبل از مرگ عیسی به او ایمان می آورد و با توجه به این که بنا به تعالیم قرآن حضرت عیسی هم اکنون در پرده غیبت به سر می برد این واقعه باید با ظهور دوباره و ایمان اهل کتاب همراه باشد. در روایات اسلامی نیز وارد شده است که پس از ظهور حضرت قائم (ع)، حضرت عیسی (ع) از آسمان فرود می آید، و پشت سر مهدی (ع) نماز می گذارد،
شاید از حکمت های فرود آمدن آن حضرت در قیام امام مهدی (ع)، تقویت حرکت جهانی آن حضرت و اعتراف و تصدیق به حقانیت آن وجود گران مایه و امامت او است.به ویژه که حضرت عیسی (ع) به امام مهدی (ع) اقتدا می کند و به امامت او نماز می گزارد و امامت جهانی و آسمانی او را تصدیق و تائید می کند.
فرود آمدن عیسی (ع) از آسمان به زمین، از شگفت انگیزترین حوادث تاریخ، مهم ترین رخدادها، بزرگترین نشانه ها و پرشکوه ترین دلایل بر حقانیت امام مهدی (ع) است. آیا شگفت انگیز نیست که انسانی، مدتی در روی زمین زندگی کند، آن گاه به آسمان ها عروج نماید و در آن جا هزارها سال زندگی کند، و همگام با قیام جهانی حضرت مهدی (ع) به خواست خدا و دستور او، فرود آید و ضمن تصدیق و اقرار به امامت آن حضرت ،با او نماز بگزارد و حرکت نجات بخش و آسمانی آن حضرت را یاری کند؟
به هر حال فرود آمدن پیامبربزرگ خدا عیسی بن مریم از آسمان به هنگام قیام امام مهدی (ع) از دیدگاه همه مسلمانان (با وجود اختلاف در مذهب) یک واقعیت ثابت و از اموری است که تردید درآن راه ندارد.

نزول حضرت عیسی (ع) نشانه قیامت یا ظهور؟

نکته ای که تذکر آن در این نوشتار لازم به نظر می رسد این است که در بسیاری از روایات نزول حضرت عیسی نشانه و علامت ظهور قائم آل محمد شمرده شده است، مثلا: جابربن عبدالله گوید: «سمعت رسول الله (ص) یقول: ینزل عیسی بن مریم فیقول أمیرهم: تعال صل بنا. فیقول: لا. إن بعضکم علی بعض أمراء تکرمة من الله لهذه الائمة؛ شنیدم رسول الله می فرمود عیسی ابن مریم (ع) نازل می شود در آن هنگام امیر مسلمانان عرض می کند: بیا برای ما نماز بگذار تا به تو اقتدا کنیم. حضرت عیسی (ع) نمی پذیرد و می گوید خداوند متعال از باب گرامی داشت این امت (آخرالزمان) برخی از شما (حضرت مهدی (ع)) را بر دیگران بزرگ و سالار قرار داده است.»
همچنین ابوبصیر گوید به امام صادق (ع) عرض کردم: «ای پسر رسول خدا! قائم شما اهل بیت کیست؟» فرمودند؛ «ای ابوبصیر! او پنجمین از فرزندان پسرم موسی است. او فرزند سیده کنیزان است و غیبتی کند که باطل جویان در آن شک کنند. پس خدای تعالی او را آشکار کند و بر دست او شرق و غرب عالم را بگشاید و روح الله عیسی بن مریم (ع) فرود آید و پشت سر او نماز گزارد و زمین به نور پروردگارش روشن گردد.»
با این حساب ممکن است کسی بگوید نزول حضرت عیسی نشانه کدام یک از دو واقعه است و آیا اساسا بین این روایات تعارض وجود ندارد؟ در این رابطه باید گفت بین این دو طیف روایات تنافی وجود ندارد زیرا ظهور امام زمان در آخرالزمان واقع شده و طبق بعضی روایات خود از علائم قیامت است با این حساب نزول حضرت عیسی هم نشانه ظهور می باشد و هم علامت قیامت محسوب می گردد.