شوری در قرآن و نهج البلاغه

این کتاب یکی از آثار و تألیفات آیت الله جعفر سبحانی است. موضوع این کتاب بررسی مسئله شوری و پاسخ به شورای سقیفه و عمر است. این کتاب در زمینه شورای خلافت است و زوایای تاریک تاریخ را در کشف حقایق سقیفه و عمر باز می نماید که آیا اساسا امر تعیین خلیفه امری است که واگذار به شورایی از مردم نهاده شده است یا امری الهی است و به نصب و تعیین خداوند واگذار است؟ و ثانیا بر فرض شورایی بودن تعیین خلیفه آیا اجتماع سقیفه و شورای عمر متشکل از منتخبین مردم و اهل حل و عقد بود و از شرایط یک شورای اسلامی برخوردار بود؟ و ثالثا اگر امر خلافت بر امری شورایی است چگونه ابوبکر و معاویه در مقام تعیین و نصب خلیفه بر آمدند و جانشین خویش را از پیش معین ساختند؟ و از آن پس این سنت به صورت امری موروثی در خلافت بنی امیه و بنی عباس به جای ماند. این رساله مشروح سخنرانی نگارنده در دومین کنگره جهانی نهج البلاغه است که در ایام میلاد امیر مومنان در ماه رجب به سال 1402 هـ.ق برابر هفدهم اردیبهشت ماه سال 1361 برگزار گردید.

زندگینامه (آیت الله جعفر سبحانی تبریزی)
حضرت آیت الله جعفر سبحانی تبریزی در 28 شوال المکرم 1347 هـ.ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی در مکتب خانه مرحوم میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتاب های گلستان و بوستان و تاریخ معجم و نصاب الصبیان و ابواب الجنان و... را فرا گرفت. در 14 سالگی رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید. از اساتید ایشان می توان به آیت الله روح الله خمینی و حاج شیخ حسن نحوی و میرزا محمدعلی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الادب و استاد علامه طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان یکی از مدرسان دارالتبلیغ اسلامی قم به شمار می روند که در زمینه تاریخ ملل و کلام اسلامی تحقیق می کنند و همچنین وی موسس مرکز مطالعات کلام اسلامی (موسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع)) در قم (1359) است و یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که در علم کلام سرآمد حوزه است. ایشان پس از درگذشت آیت الله شیخ جواد تبریزی و با استظهار به درخواست گروهی از مردم آذربایجان به صحنه مرجعیت وارد شد. از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی ایشان می توان به: تأسیس و نگارش دانشنامه کلام اسلامی، تأسیس مجله و مرکز تخصصی کلام اسلامی، تألیف کتب درسی دانشگاهی و حوزوی و عضویت در هیأت امنای دایرة المعارف اسلامی و.... اشاره کرد و از جمله آثار ایشان، الکتب الکلامیه و معجم المتکلمین، موسوعه طبقات الفقها، معجم التراث و الموسوعه الرجالیه، فروغ ابدیت، سیمای فرزانگان، آئین وهابیت و...


ساختار بندی کتاب:
این کتاب شامل یک مقدمه و چندین عنوان به شرح زیر است:
*مقدمه
*مشاوره در قرآن:
الف) توضیح واژه های مشاوره و امر
ب) نظر شوری برای پیامبر الزام آور نیست
ج) مورد مشورت کجاست؟
د) شوری در امور مردمی است نه امور الهی
*نهج البلاغه و مسئله شوری:
1. ارزش مشورت و نظر خواهی
2. با چه کسی به مشورت بپردازیم؟ ( شرایط مستشار)
3. امام و مشاوران
4. استدلال امام بر خلافت خود از طریق شوری
5. نظر امام درباره شورایی که خلیفه اول را برگزید
6. نظر امام درباره شورای شش نفری خلیفه دوم
7. با دیگر سخنان امیر مومنان (ع) پیرامون شوری آشنا شویم