جعفر ابن عقیل از شهداء بنی هاشم در واقعه عاشورا سال 61 هـ.ق در کربلاست. وی از خاندان ابیطالب و آل عقیل می باشد. در تاریخ شهداء آل عقیل را 7 تا 9 نفر شمرده اند و می بینیم که: سیدالشهداء در روز عاشورا، وقتی فرزندان عقیل به میدان می رفتند، دعایشان می کرد و قاتلان آنها را لعنت و آل عقیل را به استقامت دعوت و به بهشت مژده می داد.
پدرش: عقیل بن ابیطالب
عمویش حضرت علی بن ابیطالب (ع)
به قولی نام مادرش خوصاء، دختر عمر و به نقلی ام الثغر دختر عامر... کلاب عامری! که از قبیله بنی کلاب بوده است.
جعفر با حضرت امام حسین (ع)، پسرعمو بود و در روز دهم محرم سال 61 هـ.ق، (روز عاشورا) با اجازه از آنحضرت، به میدان مبارزه با دشمن رفت و چنین رجز می خواند:
انا الغلام الابطی الطالبی *** من معشر فی هاشم و غالب
و نحن حقا ساده الذوائب *** هذا حسین اطیب الاطائب
من عتره البر التقی العاقب
ترجمه: من جوان ابطحی و زاده ابوطالبم، از خاندان هاشم و غالب هستیم. ما یقینا از بزرگان و سادات هستیم و حسین در بین ما پاکیزه ترین پاکیزگان است. او پانزده نفر از سپاه عمر بن سعد و به نقلی 2 نفر از آنها را کشت و آنگاه بدست بشر بن سوط [خوط] همدانی، به شهادت رسید. البته در روایاتی که از امام محمدباقر (ع) نقل شده، قاتل حضرت جعفر را مردی بنام عروه [عزره] بن عبدالله خثعمی می داند. و در کتاب نفس المهموم گفته شده که این مرد (همین خثعمی) تیری بر او انداخت و بشر بن سوط همدانی، به شهادتش رساند. این بزرگوار در زیارت ناحیه مقدسه، مورد خطاب و سلام حضرت مهدی (عج) و قاتلش مورد لعنت آنحضرت واقع شده اند: «السلام علی جفر بن عقیل، لعن الله قاتله و (رامیه) بشر بن حوط الهمدانی».
سال 66 هـ.ق، زمانیکه مختار ثقفی بر علیه قاتلان کربلا قیام کرد و بسیاری از آنها را دستگیر نمود، بشر بن حوط بدست عوامل مختار، در جبانه (میدان یا قبرستان) کوفه دستگیر شد. در حالی که می خواست با یکی دیگر از همدستانش به طرف شمال عراق فرار کند. به دستور مختار، او را گردن زدند و جسدش را در آتش سوزاندند. در برخی مقاتل آمده است: این ملعون بشر بن حوط [سوط]، در قتل برادر جعفر یعنی عبدالرحمان بن عقیل هم شریک بوده است.
جعفر ابن عقیل زندگینامه اصحاب امام حسین (ع) شهادت واقعه کربلا عاشورا مبارزه