کتاب مرزهای توحید و شرک در قرآن

این کتاب یکی از آثار و تألیفات آیة الله جعفر سبحانی تبریزی است. این کتاب که به خامه استاد بزرگوار آیة الله سبجانی پیرامون برخی اعتقادات اسلامی از جمله توحید و شرک که از جنبه های قرآنی تدوین و تألیف گردیده، از جمله گام هایی است ک در این میدان برداشته شده است. این کتاب از جهت جامعیت مطالب، اتقان استدلالها با استفاده از منابع شیعی و سنی و نیز اختصار و حجم کم، جزء بهترین کتابهای ایشان است. بیشترین سخن در این کتاب درباره توحید در عبادت است آن هم نه درباره اصل کلی آن که مورد اتفاق همه مسلمانان است، بلکه درباره مواردی که قصور شده که انجام آنها با این اصل کلی هماهنگ نیست و به اصطلاح علما و دانشمندان گفتگو درباره کبرای قیاس ایاک نعبد نیست بلکه سخن درباره موضوعات است که تصور شده از مصداق پرستش خداست.

زندگینامه آیة الله جعفر سبحانی تبریزی
حضرت آیة الله جعفر سبحانی تبریزی در 28 شوال المکرم 1347 هـ.ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. آیة الله حاج شیخ جعفر سبحانی پس از فراغت از تحصیلات ابتدایی در مکتبخانه مرحوم میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتابهای گلستان و بوستان و تاریخ معجم و نصاب الصبیان و ابواب الجنان و... را فرا گرفت. در 14 سالگی رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید. از اساتید ایشان می توان به آیة الله روح الله خمینی و حاج شیخ حسن نحوی و میرزا محمدعلی مدرس خیابانی صاحب ریحانة الادب و استاد علامه طباطبایی و... اشاره کرد. ایشان یکی از مدرسان دارالتبلیغ اسلامی قم به شمار می روند که در زمینه تاریخ ملل و کلام اسلامی تحقیق می کنند و همچنین وی مؤسس مرکز مطالعات کلام اسلامی (مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام صادق (ع)) در قم (1359) است و یکی از اساتید برجسته حوزه علمیه قم است که در علم کلام سرآمد حوزه است. ایشان پس از درگذشت آیة الله شیخ جواد تبریزی و با استظهار به درخواست گروهی از مردم آذربایجان به صحنه مرجعیت وارد شد. از دیگر فعالیت های علمی و فرهنگی ایشان می توان به: تأسیس و نگارش دانشنامه کلام اسلامی، تأسیس مجله و مرکز تخصصی کلام اسلامی، تألیف کتب درسی دانشگاهی و حوزوی و عضویت در هیأت امنای دایرة المعارف اسلامی و.... اشاره کرد و از جمله آثار ایشان، الکتب الکلامیه و معجم المتکلمین، موسوعه طبقات الفقها، معجم التراث و الموسوعه الرجالیه، فروغ ابدیت، سیمای فرزانگان، آئین وهابیت و...

ساختاربندی کتاب:
این کتاب شامل 5 فصل به شرح زیر است:
1- فصل نخست: تبیین ایمان و کفر: سنت پیامبر و تکفیر مسلمانان
2- فصل دوم: اقسام و مراتب توحید: اول: توحیدت در ذات، دوم: توحید در خالقیت، سوم: توحید در ربوبیت، چهارم: توحید در تشریع قانونگذاری، پنجم: توحید در اطاعت و بندگی، ششم: توحید در حاکمیت، هفتم: توحید در عبادت
3- فصل سوم: عناصر تشکیل دهنده عبادت: دیدگاه های موحدان در تدبیر جهان و انسان- عقیده مشرکان در تدبیر جهان
4- فصل چهارم: تعریف عبادت: که سه تعریف برای آن بیان شده است
5- فصل پنجم: بررسی کاربردی مفهوم عبادت: 1. زیارت قبور 2. مسافرت برای زیارت قبر پیامبر (ص) 3. ساختن آرامگاه بر روی قبور 4. ساختن مسجد بر روی قبور 5. توسل به انبیاء و صالحان 6. بهره مندی اموات از اعمال زنده ها 7. تبرک به آثار انبیاء و صالحین 8. جشن میلاد پیامبر (ص) و مسأله بدعت 9. گریه بر اموات 10. سوگند دادن خداوند به حق اولیای الهی 11. سوگند به غیر خداوند 12. نام گذاری فرزندان با پیشوند عبد
این کتاب در سال 1380 توسط نشر مشعر در تهران چاپ و منتشر گردیده است. ترجمه این کتاب به عهده مهدی عزیزان بوده است.